Ο ώριμος κύριος πίσω μου στο διάζωμα του Ηρωδείου φαινόταν να κατέχει το θέμα όταν σχολίαζε στο διάλειμμα της παράστασης: «Ο Οθέλλος είναι αξιοπρεπής αλλά λίγος όταν έχεις παρακολουθήσει τον Πλάθιντο Ντομίνγκο. Εκείνη όμως που είναι αποκάλυψη είναι αυτή η Καβαλιώτισσα σοπράνο».
Την Δυσδαιμόνα, την αγνή, τρυφερή, ψυχή τε και σώματι αφοσιωμένη, αλλά και τραγικής συνάμα τύχης σύζυγο του Οθέλλου, επιλέχθηκε να ερμηνεύσει, και να αποθεωθεί τελικά, η «δική μας» Αλεξία Βουλγαρίδου.
Το ταλαντούχο κορίτσι του Δημοτικού Ωδείου της Καβάλας, που χάρη στον δήμαρχο Τσολάκη και την επιμονή του, δεν χάθηκε αλλά έκανε το πρώτο βήμα του μεγάλου ταξιδιού της προς την αληθινή Τέχνη. Σήμερα το αστέρι της μεσουρανεί διεθνώς. Οι επόμενες παραστάσεις της φέτος, το Μάντσεστερ, το Σαν Φρανσίσκο, το Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου, το Σίδνεϊ. Ζωντανό παράδειγμα της πίστης σ’ ένα σκοπό, του προσωπικού αγώνα με στήριγμα μόνο τους δικούς της, ένα κυκλάμινο που φύτρωσε κι αντέχει κι ανθίζει μόνο του στα βράχια της πολιτιστικής μας ένδειας. Το χάρισμα όμως δεν αρκεί. Ο ταλαντούχος άνθρωπος, για να φτάσει στο ύψος του ταλέντου του, πρέπει να πειθαρχήσει, να δουλέψει και πάλι πιθανόν να μη φανεί σε όλο του το μεγαλείο. Κι η Αλεξία είναι ακούραστη.
Εγινα μάρτυρας της αποθέωσής της από ένα κοινό που μαγεύτηκε, πλανήθηκε, γοητεύθηκε, συγκινήθηκε από τη μελωδική γεμάτη λυρισμό φωνή της που αγκάλιασε το Ηρώδειο. Υπήρξαν στιγμές που η ερμηνεία της προκαλούσε ρίγη και άγγιζε τις πιο ευαίσθητες χορδές μας, όπως στη συγκλονιστική μονωδία της Ιτιάς και στην τελευταία της προσευχή.
Στο κορυφαίο αριστούργημα της μεγαλοφυίας του Βέρντι, που μετασχημάτισε σε όπερα τον «Οθέλο» του Σαίξπηρ (1887) περιγράφεται η τραγωδία του Μαυριτανού, στην υπηρεσία της Βενετίας, στρατηγού, που στέλνεται ως κυβερνήτης στην Κύπρο, όπου πέφτει θύμα της σατανικής πλεκτάνης την οποία του στήνει, για λόγους εκδίκησης, ο υπασπιστής του Ιάγος. Πλεκτάνης που θεριεύει και εξωθεί στα άκρα και στον παραλογισμό τη ζήλια του για τη λευκή, νέα και όμορφη γυναίκα του, την Δυσδαιμόνα, για την οποία πιστεύει πως τον απατάει, ώστε να οδηγηθεί με τεκμήριο ένα κλεμμένο μαντήλι, στο στραγγαλισμό της και στην δική του αυτοκτονία.
Ο «Οθέλλος» είναι η τραγική κατάληξη του τίμιου, ηθικού, ακέραιου, γενναίου, σημαντικού, μεγαλόκαρδου, εύπιστου ανθρώπου και της αθώας αγάπης, όταν γίνονται στόχος του κακού. Ενός ανθρώπου φιλόδοξου, ζηλόφθονα, ασήμαντου, κακόψυχου, άρπαγα, ανήθικου «σατανά», όπως έπλασε ο Σαίξπηρ τον Ιάγο, φύσει και θέσει απεχθή, απατεώνα και σατανικό. Είναι όμως και η τιμωρία μιας εξουσίας «δοτής», στηριγμένης σε γυάλινα πόδια και στην πολεμική μηχανή και όχι αντάξιας ενός γνήσιου λαοπρόβλητου ηγέτη, η οποία εν ριπή οφθαλμού καταρρέει. Ανεμομαζώματα-διαβολοσκορπίσματα…
Η Δυσδαιμόνα της Αλεξίας Βουλγαρίδου δεν είναι η λεπτεπίλεπτη, εύθραυστη και άβουλη πριγκίπισσα. Είναι αγνή και καλόπιστη, τρυφερή και ευαίσθητη αλλά και τολμηρή και αισθησιακή. Αρχικά, ερωτεύεται τον Οθέλλο για το πνεύμα και τα «πιστεύω» του και, στη συνέχεια, αυτός ο έρωτας εξελίσσεται σε σαρκική ένωση. Πρόκειται για μια δυνατή γυναικεία φιγούρα, που αψήφησε την οικογένειά της και τις προκαταλήψεις της βενετσιάνικης κοινωνίας, για να ακολουθήσει τον απόλυτο έρωτα στο πρόσωπο ενός πολύ μεγαλύτερού της άνδρα και, μάλιστα, διαφορετικής καταγωγής, ενός νέγρου σαρακηνού εξωμότη. Η Αλεξία Βουλγαρίδου ερμήνευσε εμφαντικά, με ρομαντική ψυχογραφική αλήθεια, την αδικοχαμένη, τίμια γυναίκα του Οθέλλου, σαν αντίποδα στη διαφθορά και την παντοδυναμία της εξουσίας, κρίνοντας όμως και όσους, από απερισκεψία και ακρισία, γίνονται θύματά της.
Ήταν η μόνη που μετέδωσε συγκίνηση. Γράφει λοιπόν η Κατερίνα Ανέστη στις 28/7/2014 στην διαδικτυακή «Εφημερίδα», σε κείμενό της με τίτλο «Αδικα σκοτωμένη, στη σκηνή του Ηρωδείου – Το χάος θριάμβευσε, η Αθήνα παραδόθηκε στον Βέρντι»:
«Ανατριχίλα. Το δέρμα ανατρίχιασε κάποιες στιγμές. Μια ανατριχίλα που προκάλεσε αργά, κλιμακωτά, εσωτερικά κυρίως η Αλεξία Βουλγαρίδου, αυτή η σπουδαία, μέγιστη Ελληνίδα σοπράνο. Η φωνή της στέρεη και μαζί λυγμική, διάφανη για να βλέπεις τα συναισθήματα της γυναίκας που «πέθανε αθώα, άδικα σκοτωμένη» από τα χέρια του άντρα που λάτρεψε, Η φωνή της Αλεξίας Βουλγαρίδου θριάμβευσε στο Ηρώδειο, αναδύθηκε σαν ήλιος. Οπως ήλιος, ένδοξος και φωτεινός ήταν ο Οθέλλος πριν τον τραβήξει στο σκοτάδι ο Ιάγος.
Μια Ελληνίδα από την Καβάλα, που διαπρέπει στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, που έχει κλεισμένες παραστάσεις μέχρι και το 2016 και που όμως τραγούδησε για πρώτη φορά στη ζωή της στο Ηρώδειο. Και τραγούδησε σαν να ήταν μαζί όλες οι φορές, η πρώτη και η τελευταία. Η ίδια, πριν την παράσταση έλεγε πως ο χώρος αυτός σε καλεί να είσαι πάνω από το καλύτερο που μπορείς να δώσεις. Να σταθείς άξια απέναντι στο θεϊκό που έχει ο χώρος. Και το κατάφερε, αβίαστα, ανεπιτήδευτα…»
Και ο Ευτύχιος Χωριατάκης, στις 30/7 στο «Αθηνόραμα» :
«Τη μακράν κορυφαία επίδοση κατέγραψε η Δυσδαιμόνα της διεθνούς φήμης υψιφώνου Αλεξίας Βουλγαρίδου. Η ηρωίδα της απείχε από τη συνήθη αθώα, «αγγελική» προσωπογραφία του ρόλου, διακρινόμενη κυρίως για την αποφασιστικότητα και την εσωτερική δύναμη του χαρακτήρα. Με γεμάτη φωνή, ισχυρή σε όλη της την έκταση και αποφεύγοντας καταχρήσεις σε πιανίσσιμι, το τραγούδι της παλλόταν από μοναδική αμεσότητα και συναισθηματική ειλικρίνεια, ενώ και η σκηνική της παρουσία ήταν κομψότατη».
Δεν περνά απαρατήρητη η ευρύτερη κοινωνική άποψη της Αλεξίας, που ποικιλοτρόπως εκφράζεται, όπως εν προκειμένω μιλώντας σε μια από τις συνεντεύξεις της (Γιώργος Κουλουβάρης, clickatlife) για το λυρικό τραγούδι: «…Η όπερα παραμένει ένας χώρος για τους λίγους. Λυπάμαι πολύ, που ενώ υπάρχουν τόσα πολλά ταλέντα, τόσες υπέροχες φωνές, δεν υπάρχει χώρος να απορροφηθούν όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες. Η Λυρική μας, τα τελευταία χρόνια, έχει κάνει τόσο μεγάλα βήματα, έχει αρχίσει να γράφει ιστορία με το όνομά της και τη δραστηριότητα της, ακόμα και στο εξωτερικό. Αλλά δεν είναι δυνατόν ένα θέατρο να απασχολήσει όλους αυτούς τους θαυμαστούς καλλιτέχνες. Γιατί να μην υπάρχει μια όπερα και στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, την Καβάλα, τον Βόλο κ.ο.κ.; Ναι, ξέρω, θα μου πείτε… οικονομική κρίση. Κι εγώ με τη σειρά μου, θα ρωτήσω: οικονομική κρίση μόνο ή και λάθος παιδεία; Ναι, τολμώ να το πω, χωρίς καθόλου να διστάσω. Μια μόνο ματιά στα προγράμματα της ελληνικής τηλεόρασης και των ξενόφερτων σήριαλ σε μυστήριες γλώσσες – ας μην εμβαθύνω – αρκούν να με κάνουν να λέω ότι το πρόβλημα είναι πρόβλημα παιδείας και όχι οικονομικό. Επομένως, ο δρόμος για τον Έλληνα τραγουδιστή είναι δύσκολος, μιας και, ακόμα και να είσαι καλός, δεν μπορείς ουσιαστικά να εργαστείς στη χώρα σου».
Εμείς, δεν μπορούμε παρά να νιώσουμε μίγμα χαράς και κρυφής, ανέξοδης, περηφάνειας.
Βασίλης Λιόγκας
Πηγές:
(1): http://www.iefimerida.gr/node/164803#ixzz39L7wMtCy
(2): http://www.athinorama.gr/music/article.aspx?id=2500893
(3): http://www.clickatlife.gr/theatro/story/38041
