Κείμενο της Μαριάννς Τζάννε
Το πρώτο πράγμα για το οποίο μπορεί να αισθάνεται δικαιωμένη η διοικητική ομάδα της Energean Oil & Gas, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα του Πρίνου και σύντομα τα πεδία Καρίς και Τανίν στο Ισραήλ, είναι ότι μέσα σε 1,5 μήνα κατάφερε να υπογράψει οικονομικές συμφωνίες συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. δολαρίων!
Η ρευστότητα που εξασφάλισε από τρεις διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης η εταιρεία, την oποία ίδρυσαν το 2007 ο κ. Μαθιός Ρήγας και ο εφοπλιστής Στάθης Τοπούζογλου, θα ξεδιπλώσει ένα γιγαντιαίο επενδυτικό πρόγραμμα ανάπτυξης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που μετατρέπει μία μέχρι σήμερα ελληνική εταιρεία σε ανεξάρτητη εταιρεία έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο με διεθνή επενδυτικά κεφάλαια στη σύνθεσή της. Το ελληνικό θαύμα της Energean είναι πλέον δύσκολο να περάσει απαρατήρητο, αφού από τα 2 εκατομμύρια βαρέλια πιστοποιημένα αποθέματα που διέθεταν τα έγκατα της γης πριν από 11 χρόνια, σήμερα η Energean Oil & Gas μαζί με τα νέα κοιτάσματα του Πρίνου και του Κατάκολου ξεπερνά τα 51 εκατομμύρια βαρέλια μαύρου χρυσού και αντίστοιχα τα 339 εκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου στα κοιτάσματα Καρίς και Τανίν, που απέκτησε πριν από δύο χρόνια.
Δεν είναι συμπτωματικό ότι μέσα σε λίγες μέρες η εταιρεία κατάφερε να κλείσει χρηματοδότηση ύψους 1,3 δισ. δολαρίων για το Ισραήλ με τέσσερις τράπεζες (Morgan Stanley, Natixis, Bank Hapoalim και Societe Generale), να ολοκληρώσει επιτυχώς τη δημόσια εγγραφή της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου αντλώντας 460 εκατ. δολάρια με τη συμμετοχή κορυφαίων επενδυτικών funds του πλανήτη και να υπογράψει συμφωνία με άλλες τέσσερις τράπεζες, λαμβάνοντας 180 εκατ. δολάρια για την ανάπτυξη του πολλά ελπιδοφόρου κοιτάσματος Εψιλον στον Πρίνο.
Η μόνη παραφωνία στην επίτευξη των φιλόδοξων σχεδίων της εταιρείας είναι η μη κάθοδός της στον διαγωνισμό για το οικόπεδο του Ιονίου, στρατηγική όμως που φαίνεται να υπαγορεύεται από την προσπάθειά της να περιορίσει το ρίσκο και να επικεντρωθεί στο χαρτοφυλάκιο που ήδη αναπτύσσει και, κυρίως, στα πλούσια κοιτάσματα του Ισραήλ.
Πού το πάει η διοικητική ομάδα που ανέστησε τον Πρίνο όταν όλοι είχαν πιστέψει ότι η Καβάλα Οϊλ θα άφηνε στον δρόμο δεκάδες εργαζόμενους, έχοντας χάσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας από τα τεχνάσματα του Ρουμάνου επενδυτή Φρανκ Τίμις;
«Το μεγάλο στοίχημα από δω και πέρα, έχοντας εξασφαλίσει τους απαιτούμενους πόρους, είναι να δώσουμε αέριο στο Ισραήλ το αργότερο ως το πρώτο εξάμηνο του 2021», αναφέρει κορυφαία πηγή της εταιρείας, αποκαλύπτοντας και την κυρίαρχη στρατηγική του διεθνοποιημένου πλέον ομίλου με παρουσία σε 4 χώρες (Ελλάδα, Ισραήλ, Αίγυπτος, Μαυροβούνιο), με τη συντριπτική πλειοψηφία των μετοχών να ανήκει σε μεγάλα διεθνή funds.
Tα μεγάλα πλάνα για το Ισραήλ
Το πιο αποφασιστικό βήμα στην ιστορία της ελληνικής εταιρείας υδρογονανθράκων αποτέλεσε αναμφίβολα η επέκταση στο Ισραήλ με την εξαγορά δύο κοιτασμάτων από τις εταιρείες Delek Drilling και Avner, τον Αύγουστο του 2016.
Στην περιοχή, η εταιρεία έχει συνάψει ήδη 12 συμβόλαια πώλησης φυσικού αερίου με μεγάλους βιομηχανικούς πελάτες (διυλιστήρια, εργοστάσια χημικών, ηλεκτροπαραγωγούς κ.ά.), τα οποία της εξασφαλίζουν τις προμήθειες για τα επόμενα 16 χρόνια. Οι υπογεγραμμένες συμβάσεις της Energean Oil & Gas, οι οποίες θα τρέξουν από το 2021, οπότε αναμένεται να ξεκινήσει και η παραγωγή, φτάνουν τα 4,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον χρόνο, είναι δηλαδή πάνω από την ετήσια κατανάλωση της χώρας μας που προσεγγίζει τα 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Με βάση το θεσμικό πλαίσιο, η πώληση των δύο κοιτασμάτων εξυπηρετεί τον εθνικό στόχο για άνοιγμα της ισραηλινής αγοράς φυσικού αερίου, υποχρεώνει όμως την ελληνική εταιρεία να πουλήσει τα διαπιστωμένα κοιτάσματα εντός του Ισραήλ και να εξάγει όσα κοιτάσματα ανακαλύψει στο μέλλον. Ηδη η Energean εργάζεται πυρετωδώς για να ξεκινήσει μια πολύ μεγάλη επένδυση στην περιοχή όπου βρίσκεται το FPSO, ένα πλωτό εργοστάσιο παραγωγής, αποθήκευσης και εκφόρτωσης φυσικού αερίου, το οποίο δυνητικά θα μπορεί να αξιοποιηθεί και σε γειτονικά κράτη χωρίς να χρειάζονται νέες υποδομές.
Αυξάνει την παραγωγή και στον Πρίνο
«Η μεγάλη επιτυχία της Energean Oil & Gas είναι ότι κράτησε την Ελλάδα στα πετρέλαια. Εάν δεν είχε ενδιαφερθεί για τον Πρίνο δεν θα αναστηνόταν η αγορά πετρελαίου», δηλώνει εμφαντικά ο δρ Κωνσταντίνος Νικολάου, γεωλόγος πετρελαίου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Κυπριακής Εταιρείας Υδρογονανθράκων. H εταιρεία ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 2007 από τους δύο επενδυτές σε μια πολύ αρνητική συγκυρία για τον Πρίνο. Ο Μαθιός Ρήγας, με σπουδές μηχανικού πετρελαίου και μεταπτυχιακό στο Imperial, μέχρι τα 40 του (σήμερα είναι 51 ετών) είχε διατελέσει στέλεχος σε μεγάλες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα και η επαφή που έχει αναπτύξει με τον κλάδο της ενέργειας είχε ξυπνήσει το επενδυτικό του ενδιαφέρον για τα πετρέλαια. Ο κ. Τοπούζογλου, αντίστοιχα, είναι πλοιοκτήτης, ιδιοκτήτης της Prime Marine, που όμως «κοιτάζει» στην ενέργεια και κάπου εκεί οι δρόμοι τους θα συναντηθούν. Σε αυτή την κοινή απόφαση να αγοράσουν τις μετοχές της Καβάλα Οϊλ, που έλεγχε τότε η Regal, θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο οι εκθέσεις έμπειρων αναλυτών της πετρελαϊκής αγοράς που αποκάλυπταν τον κρυμμένο θησαυρό.
Ετσι ο Πρίνος, που ο πρώην ιδιοκτήτης του (Φρανκ Τίμις) έδινε υποσχέσεις για αποθέματα 1 δισεκατομμυρίου βαρελιών πετρελαίου προτού αποκαλυφθεί το μέγεθος της «φούσκας», θα χρειαστεί να διανύσει πολύ δρόμο για να πείσει ότι τα πηγάδια του διαθέτουν πετρέλαιο. Από το 2007 η εταιρεία έχει πραγματοποιήσει 14 επιτυχημένες γεωτρήσεις, με μεγάλο σταθμό για την πορεία της την απόκτηση του ιδιόκτητου γεωτρύπανου «Energean Force» το 2014, αλλά και την επέκταση των αδειών κατά 5 χρόνια στην αρχή και κατά 25 το 2013. Είναι η χρονιά που η εταιρεία υπογράφει άλλη μία στρατηγική συνεργασία, αυτή τη φορά με την BP για τη διάθεση όλης της παραγωγής του Πρίνου, η οποία πρόσφατα επεκτάθηκε, αλλά και η χρονιά που αποκτά στρατηγική συμμετοχή η Third Point.
Σήμερα η ημερήσια παραγωγή της Energean είναι 4.000 βαρέλια με πρόβλεψη να φτάσει τα 4.800 βαρέλια το 2018. Οταν θα αρχίσει να παράγει πετρέλαιο και το κοίτασμα στο Καρίς από το 2021, η παραγωγή θα εκτοξευτεί στη 80.000 βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Συνολικά, την επόμενη τετραετία στον Πρίνο υπολογίζεται ότι θα έχουν επενδυθεί 350 εκατ. δολάρια, με στόχο την υλοποίηση έως 25 γεωτρήσεων και ημερήσια παραγωγή, αφού ενεργοποιηθεί και το κοίτασμα Εψιλον από το 2021, 12.800 βαρέλια την ημέρα. Υπάρχει ταβάνι για την Energean Oil & Gas: «Θα αναπτυχθούμε, θα εκμεταλλευτούμε ευκαιρίες και θα μείνουμε αφοσιωμένοι σε αυτό που κάνουμε. Εάν έχουμε δυσκολίες και αν πέσουμε θα ξανασηκωθούμε» είναι το μήνυμα του κ. Ρήγα ύστερα από 10 χρόνια δύσκολης αλλά γεμάτης συγκινήσεις πορείας στην ελληνική αγορά υδρογονανθράκων.
Ο «δράκος των Καρπαθίων»
Η ιστορία με τα πετρέλαια στον κόλπο της Καβάλας είναι πολύ παλιά και ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η Εταιρεία Πετρελαίων Βορείου Αιγαίου υπογράφει σύµβαση με την πολιτεία για την παραχώρηση των δικαιωµάτων έρευνας και ανάπτυξης και η πρώτη ερευνητική γεώτρηση πραγµατοποιείται το 1972. Τη δεκαετία του ’80 η παραγωγή είναι 20.000 βαρέλια ημερησίως, αλλά προς τα τέλη του ’90 εμφανίζει σημάδια κόπωσης και αρχίζουν να πυκνώνουν τα σύννεφα. Η τιμή του πετρελαίου πιάνει πάτο και υποχωρεί στα 8 δολάρια το βαρέλι, με την παραγωγή να περιορίζεται συνεχώς. Η κοινοπραξία ξένων εταιρειών (ΝΑΡC) που εκείνη την εποχή διαχειρίζεται τα πετρέλαια της Καβάλας εκτιμά ότι ο Πρίνος έχει στερέψει και αποχωρεί. Η εταιρεία περνά στη διαχείριση των εργαζομένων της και οι εγκαταστάσεις της στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο αναθέτει τη φύλαξη και συντήρησή τους στην τεχνική εταιρεία Ευρωτεχνική Α.Ε. Η Καβάλα Οϊλ συντηρείται και δείχνει σημάδια μικρής ανάκαμψης ώσπου εμφανίζεται στο προσκήνιο το 2003, η Regal του Φρανκ Τίμις, ενός αμφιλεγόμενου επενδυτή, γνωστού και ως «δράκου των Καρπαθίων», που ενεπλάκη και με τις μπίζνες του ελληνικού χρυσού, αφήνοντας έντονη οσμή σκανδάλων.
Οι θυσίες και οι επίμονες προσπάθειες των εργαζομένων να κρατήσουν τον Πρίνο ανοιχτό και η βούληση της νέας διοίκησης να δημιουργήσει την πρώτη ελληνική εταιρεία υδρογονανθράκων με διαπιστωμένα κοιτάσματα, συμβάλλουν ώστε ο Πρίνος να γυρίσει σελίδα. Σε αυτή την προοπτική που χρόνο με τον χρόνο γίνεται πραγματικότητα, η Energean Oil & Gas θα αποκτήσει και νέα ενδιαφέροντα.
Από τον Πρίνο στα Γιάννενα και το Κατάκολο
Από το 2011 η ελληνική κυβέρνηση και ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης ανοίγουν το κεφάλαιο των εξορύξεων στην Ελλάδα, ψηφίζεται νέο θεσμικό πλαίσιο και παρά τις υπερβολές που ειπώθηκαν και γράφτηκαν από εκείνη την περίοδο και μετά, η χώρα μας μπαίνει στον παγκόσμιο χάρτη των ερευνών υδρογονανθράκων. Αποκορύφωμα όλων είναι η κινητοποίηση της ExxonMobil και της Total για την περιοχή της Κρήτης που εκδηλώθηκε τους προηγούμενους μήνες. Η Energean Oil παραμένει ενεργός παίκτης στους νέους διαγωνισμούς και κερδίζει τις δύο πρώτες νέες παραχωρήσεις σε Γιάννενα και Κατάκολο, επεκτείνοντας τα γεωγραφικά σύνορα των ερευνών της. Ηδη στο Κατάκολο βρίσκεται στο στάδιο της εκπόνησης νέας περιβαλλοντικής μελέτης με στόχο να πραγματοποιηθεί γεώτρηση στα τέλη του 2019. Εάν υλοποιηθεί ο σχεδιασμός, η παραγωγή θα ξεκινήσει το 2020, με τα βεβαιωμένα αποθέματα να υπολογίζονται σε 10,5 εκατομμύρια βαρέλια. Σε εξέλιξη βρίσκονται αντίστοιχα οι σεισμικές έρευνες για το κοίτασμα των Ιωαννίνων. Η έρευνα εξελίσσεται με Operator την ισπανική Repsol, η οποία εξαγόρασε το 60% της παραχώρησης. Ωστόσο υπάρχει προβληματισμός για τις τοπικές αντιδράσεις στην περιοχή, οι οποίες φάνηκε να υποτιμήθηκαν στην αρχή από τους Ισπανούς, αλλά πλέον έχουν κινητοποιήσει και το υπουργείο Περιβάλλοντος, που επιδιώκει μέσα από μία εκστρατεία ημερίδων και ενημέρωσης να καθησυχάσει τους πολίτες.
Η σεισμική έρευνα της Repsol που θα ολοκληρωθεί τέλη του 2018 στα Γιάννενα θα δείξει αν αξίζει να πραγματοποιηθεί ερευνητική γεώτρηση στην περιοχή. Στην περιοχή της Αιτωλοκαρνανίας, όπου η Energean Oil & Gas έχει αποκτήσει παρουσία και έχει συμφωνήσει να παραχωρήσει το 60% στη Repsol, οι σεισμικές έρευνες προβλέπεται να ξεκινήσουν το 2019. Μέσα στο καλοκαίρι θα ενεργοποιηθεί και η αντίστοιχη δραστηριότητα στο Μαυροβούνιο, όπου η ελληνική εταιρεία έχει αποκτήσει δύο κοιτάσματα κοντά στην περιοχή που δραστηριοποιείται η ιταλική ΕΝΙ.
Οι μεγάλοι που πήραν θέση στην Energean
Σήμερα οι κύριοι Ρήγας και Τοπούζογλου, που πίστεψαν στον Πρίνο όταν κανείς δεν ήθελε να τον ακουμπήσει, ελέγχουν 12%-13% έκαστος, σε μια εταιρεία που η αξία της στο Χρηματιστήριο -οι μετοχές της διαπραγματεύονται από τις 16 Μαρτίου- είναι 641 εκατ. λίρες. Αξιοσημείωτη λεπτομέρεια είναι ότι οι μετοχές της Καβάλα Οϊλ που είχε τότε τις άδειες του Πρίνου εξαγοράστηκαν το 2007 αντί 1 εκατ. ευρώ με ημερήσια παραγωγή μερικές εκατοντάδες βαρέλια, αποθέματα μόλις 2 εκατομμύρια βαρέλια, χρέη 80 εκατ. δολαρίων και μια άδεια που η ισχύς της έληγε το 2008!
Ο μεγαλύτερος μέτοχος (με 26%) είναι τα πανίσχυρο επενδυτικό fund της Third Point, ενώ μεταξύ των νέων ισχυρών μετόχων είναι το Capital Research Global Investors, το οποίο διαχειρίζεται 1,7 τρισ. δολάρια και απέκτησε το 7,1%, το επενδυτικό fund Clal Industries, ένας από τους μεγαλύτερους θεσμικούς στο Ισραήλ, που ελέγχει το 10%, βάζοντας στην εταιρεία 100 εκατ. δολάρια, η Pelham Capital που διαχειρίζεται 380 δισ. δολάρια και έχει αγοράσει το 4,7% της Energean, και η Kerogen Capital που έχει αγοράσει το 3,6%.
Πληροφορίες από τη χρηματιστηριακή αγορά φέρουν αρκετούς μεγάλους οίκους να έχουν πάρει σημαντικές θέσεις στη μετοχή, όπως η Legal and General (διαχειρίζεται 1 τρισ. δολάρια), η Monashee Investment Management (0,6 τρισ. δολάρια), η Aviva, (0,5 τρισ. δολάρια), η UBS (360 δισ. δολάρια), η Moore Capital (55 δισ. δολάρια), η GSE Capital (35 δισ. δολάρια) κ.ά.
