Ένα νέο Εκπαιδευτικό Παράδειγμα: όνειρο ή αδήριτη ανάγκη;

Μέρος 1^ο

Με αφορμή τον γόνιμο διάλογο που αναπτύχθηκε με αναγνώστες των προηγούμενων άρθρων μας, σχετικά με τις διαπιστώσεις μας για τον εγκλωβισμό του διδακτικού έργου, στο κυνήγι της κάλυψης της ύλης, προχωράμε με το σημερινό μας άρθρο στην κατάθεση ορισμένων προτάσεων, που θα μπορούσαν να απεγκλωβίσουν το Σχολείο από τη μονότονη σπειροειδή του πορεία (βεβιασμένη παράδοση-εξέταση-βαθμολογία), και να του προσδώσουν την απαραίτητη πνευματική φρεσκάδα, που τόσο έχει ανάγκη.

Αν ανατρέξουμε στη σχολική εμπειρία που είχαμε όλοι μας 20, 30, 40 ή 50 χρόνια πίσω, και τη συγκρίνουμε με αυτή που βιώνουν τα παιδιά ή εγγόνια μας, θα διαπιστώσουμε ότι οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο ακολουθούμενο διδακτικό μοντέλο είναι πραγματικά ελάχιστες, παρόλο που οι κοινωνικές και τεχνολογικές αλλαγές που έχουν μεσολαβήσει είναι κατακλυσμιαίες. Αυτή η διαπίστωση, από μόνη της, αρκεί για να αναδείξει τη μεγάλη αδράνεια που εμφανίζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα στις συντελούμενες μεταβολές, και εξηγεί, σε μεγάλο βαθμό, το λόγο για τον οποίο δεν μπορεί να διεγείρει το ενδιαφέρον και να εμπνεύσει τη μεγάλη πλειοψηφία των μαθητών του, όπως πιστοποιούν πλείστες όσες μελέτες.

Πως θα μπορούσε το σχολείο του μέλλοντος να απαγκιστρωθεί από τις υφιστάμενες αγκυλώσεις του;

1. Ευέλικτα και διαρκώς εμπλουτιζόμενα προγράμματα σπουδών

Πάνω και πρώτα απ’ όλα, πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να αναθεωρήσει την αυστηρή και απολύτως άκαμπτη δομή των προγραμμάτων σπουδών του. Η υιοθέτηση ενός ωρολογίου  προγράμματος που θα περιλαμβάνει έναν βασικό πυρήνα υποχρεωτικών μαθημάτων και τον υπόλοιπο χρόνο να διατίθεται σε μαθήματα επιλογής, θα δημιουργούσε μια εντελώς νέα δυναμική, κατά την άποψή μας.

Όλοι μας μαθαίνουμε καλύτερα ό,τι μας ενδιαφέρει πραγματικά. Τα μαθήματα επιλογής θα μπορούσαν να αφορούν κάθε γνωστικό τομέα (Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές επιστήμες, Θετικές, Τεχνολογία, Οικονομία, Τέχνη, Οικολογία κ.λπ.) δίνοντας, έτσι, στους μαθητές τη δυνατότητα να ανιχνεύουν από νωρίς τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, ώστε σταδιακά να αναπτύσσουν την απαραίτητη αυτεπίγνωση, προκειμένου να στηρίξουν σε στέρεη βάση τις μελλοντικές επιλογές τους. Στο πλαίσιο δημιουργίας των μαθημάτων επιλογής θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να συμμετέχουν και οι τοπικές κοινωνίες, μέσω κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων τους, ίσως υπό το συντονισμό των Δήμων, ώστε να δημιουργούν πιστοποιημένες διδακτικές ενότητες, που θα έχουν, επί παραδείγματι, σχέση με την τοπική ιστορία, οικονομία, παραγωγή, πολιτισμό, αθλητισμό κ.λπ. Μια τέτοιου τύπου ώσμωση, μεταξύ τοπικών κοινωνιών και της μαθητικής κοινότητας, μόνο οφέλη θα μπορούσε να αποφέρει και για τις δυο πλευρές, αφού οι μεν μαθητές θα συνειδητοποιούσαν, από νωρίς, ότι αποτελούν μέλη μιας ευρύτερης κοινότητας, ανιχνεύοντας τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που υπάρχουν στους κόλπους της, αλλά και οι τοπικές κοινωνίες θα αφουγκράζονταν και θα κατανοούσαν τους προβληματισμούς, τις σκέψεις, αλλά και τη δυναμική των νέων μελών τους.

Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος να αντιτάξει ότι η πρότασή μας θα προσέκρουε σε διαδικαστικά προβλήματα, όπως το πως θα συγκροτούνται τα τμήματα επιλογής αν δεν συγκεντρώνεται ο απαραίτητος αριθμός μαθητών. Την απάντηση σε τέτοιου είδους προβλήματα δίνει η τεχνολογία. Αν κάτι θετικό μας άφησε, η κατά τ’ άλλα οδυνηρή εμπειρία του covid-19, είναι η συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων λειτουργικής ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Έτσι, θα μπορούσαν να δημιουργούνται τμήματα επιλογής με μαθητές από διαφορετικά σχολεία. Και, γενικά ας μην ξεχνάμε ότι «για όλα όσα άξιζαν να γίνουν στον κόσμο, πρώτα ειπώθηκε ότι ήταν αδύνατον να γίνουν». (Louis Brandels)

Η πρότασή μας για ένα πιο ευχάριστο, ευέλικτο και δυναμικό σχολείο θα συνεχιστεί στο επόμενο άρθρο μας.

Αργύρης Μυστακίδης

Εκπαιδευτικός Φροντιστής

Φροντιστήριο Πυρήνας