Επιτέλους εμείς

Γράφει ο Marco Arturi

στις 04 Φεβρουαρίου 2022, Torino, Milano, Padova, Genova, Firenze, Roma, Bari, Palermo, Bari και δεκάδες άλλες πόλεις σε όλη την Ιταλία. Χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες επέστρεψαν για να δώσουν ζωή στους δρόμους. Ακολουθήσαμε τη διαμαρτυρία στο Τορίνο, όπου πριν από λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα η αστυνομία χτύπησε σκληρά σπουδαστές μόνο και μόνο επειδή ήθελαν να κινηθούν σε πορεία. Η πανδημία και η διαχείρισή της, αντί να τους εκμηδενίσουν, κατέληξαν να κάνουν αυτά τα παιδιά να μεγαλώσουν στην επίγνωσή τους: σήμερα όχι μόνο απορρίπτουν σθεναρά την ιδέα του σχολείου στην υπηρεσία των επιχειρήσεων, αλλά ξέρουν πώς να αναδείξουν όλα τα βαθιά τους στοιχεία, την υπαρξιακή δυσφορία στην οποία βυθίζονται τα τελευταία δύο χρόνια

Οι φωτογραφίες είναι της Valeria Arturi, την οποία και ευχαριστούμε

Σκηνή 1, ώρα 10

Βρισκόμαστε κοντά στον σταθμό Porta Susa, τα παιδιά φτάνουν σε ομάδες. Βγαίνουν μέσα από τις σκάλες του σταθμού του μετρό ή από τους παραδρόμους σε μικρές ομάδες, με σακίδια στους ώμους και ανοιχτά μπουφάν, στο Τορίνο σήμερα θα μπορούσε να είναι μια ανοιξιάτικη μέρα ακόμα κι αν είναι μόνο αρχές Φεβρουαρίου. Από το βαν φτάνει η μουσική του τελευταίου δίσκου του Marracash ενώ κάποιοι αστειεύονται, άλλοι συζητούν με πολύ σοβαρές εκφράσεις στα πρόσωπά τους και άλλοι είναι απασχολημένοι με την προετοιμασία πανό και πλακάτ. Για κάποιους από αυτούς είναι απολύτως η πρώτη φορά.

Η ατμόσφαιρα φαίνεται χαλαρή, εκτός από μια λεπτή κλωστή έντασης: λίγο πριν από μια εβδομάδα, μερικές εκατοντάδες μέτρα από εδώ, η αστυνομία χτύπησε σκληρά και χωρίς λόγο τους σπουδαστές, αγόρια και κορίτσια, που ήθελαν να κινηθούν σε πορεία. Σήμερα θα κάνουν το ίδιο, ελπίζοντας ότι η αντίδραση των ένστολων δεν θα είναι η ίδια. Να δούμε και πόσοι θα έρθουν και πόσοι θα είναι αυτοί που θα τα παρατήσουν για να μην συναντήσουν τα μπαστούνια. Τα παιδιά είναι αισιόδοξα: για να το θέσω ήπια, η αστυνομία δεν βγήκε πολύ καλά από άποψη εικόνας. Και μετά έγιναν κάποια πράγματα στο μεταξύ.

Η κατάληψη του λυκείου Gioberti

Το Gioberti στο Τορίνο είναι ένα είδος θεσμού, ένα από τα πιο αναγνωρισμένα λύκεια της πόλης και πάντα το πιο πολιτικοποιημένο σχολείο. Μετά τη διαδήλωση την περασμένη εβδομάδα, οι μαθητές αποφάσισαν να κάνουν κατάληψη, παρέχοντας ένα κίνητρο, έναν λόγο ικανό να κάνει οποιονδήποτε να σκεφτεί και να ντροπιάσει πολλούς ανθρώπους, έστω και αν όχι αρκετά: «Καταλαμβάνουμε γιατί αν πάμε στην πλατεία η αστυνομία μας χτυπάει”. Από 4 έως 500 παιδιά συμμετείχαν στην κατάληψη, λίγο λιγότερο από τους μισούς μαθητές και μαθήτριες του σχολείου. Στο Τορίνο είναι η πρώτη από αυτόν τον κύκλο διαμαρτυριών: δεν έχει γίνει κατάληψη στο Gioberti εδώ και έντεκα χρόνια. «Συνειδητοποιήσαμε πόσο δίκιο είχαν αυτοί που είπαν ότι δεν ξέρεις πόσο πολύ χρειάζεσαι κάτι μέχρι να το χάσεις – εξηγεί η Elettra Cazzola, μια από τις ψυχές της πρωτοβουλίας αγώνα – και εμείς τον τελευταίο καιρό έχουμε χάσει πολλά πράγματα. Πιστεύουμε ότι πολλοί από τους λόγους της διαμαρτυρίας μας, από την αντίθεση στην εναλλαγή σχολείου / εργασίας έως την υπεράσπιση του δικαιώματος στη διαδήλωση είναι ξεκάθαροι σε όλους: θα θέλαμε να είναι σαφές, ωστόσο, επίσης, ότι δεν αποδεχόμαστε αυτό το μοντέλο του σχολείου στο σύνολό του, ειδικά σε σχέση με το τι έχει συμβεί από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα». Κατά τη διάρκεια της κατάληψης, τα παιδιά πραγματοποίησαν εργαστήρια με θέματα όπως η κατάχρηση εξουσίας και η πολιτική ανυπακοή. Αλλά ήδη από πριν ασχολούνται με μια άλλη πτυχή που είναι πολύ κοντά στην καρδιά τους: αυτή της ψυχολογικής δυσφορίας, η οποία ήταν το επίκεντρο μιας έρευνας στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από επτακόσιοι μαθητές του λυκείου. Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους: μόνο το 2,6 τοις εκατό των μαθητών δεν βιώνουν άγχος ή στρες στο σχολείο, ένας στους δύο είχε κρίση πανικού ή εμετού κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, μόνο το 17 τοις εκατό των αγοριών και των κοριτσιών πιστεύουν ότι οι δάσκαλοι ανησυχούν για την ψυχολογική τους ευημερία , και πάνω από το 85 τοις εκατό από αυτούς έχουν νιώσει άσχημα λόγω ενός βαθμού.

Σκηνή 2, ώρα 11

Στην πλατεία φτάνουν οι αστυνομικοί με εξοπλισμό αντι-ταραχών, οι οποίοι εμφανίζονται, λες και το κάνουν επίτηδες, την ώρα που από τα μεγάφωνα εκρήγνυται το Killing in the name των Rage against the machine. Διατηρούν αποστάσεις ασφαλείας, με μια (σχεδόν) διακριτική στάση: αρχίζει να γίνεται σαφές ότι οι οδηγίες άνωθεν δεν ενθαρρύνουν τους σκληρούς τρόπους.

Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχουν ορισμένα άτομα που φορούν λευκά και κίτρινα διακριτικά: είναι οι παρατηρητές της Διεθνούς Αμνηστίας, που ήρθαν να παρακολουθήσουν προσεκτικά την πορεία, δεδομένου του προηγούμενου της περασμένης εβδομάδας. Ωραία που υπάρχουν, αλλά ας πούμε επίσης ότι η παρουσία τους εξηγεί πολλά για μια κατάσταση που φαίνεται να έχει πολύ μικρή σχέση με τη δημοκρατία. Κάποιος αναρωτιέται αν την επόμενη φορά θα χρειαστούν τα μπλε κράνη του ΟΗΕ.

Η πορεία κινείται, οι αξιώσεις-διεκδικήσεις γράφονται στα πανό και προφέρονται τραγουδώντας. Μια συνολική ματιά αρκεί για να συνειδητοποιήσουμε δύο παράδοξα αποτελέσματα: το πρώτο αφορά τη διπλάσια προσέλευση σε σχέση με την τελευταία διαδήλωση, με όλο τον σεβασμό για όσους πιστεύουν στην αποτρεπτική επίδραση του γκλομπ. Το δεύτερο είναι ότι η πανδημία και η διαχείρισή της, αντί να εξοντώσουν αυτά τα παιδιά, κατέληξαν να τα κάνουν να μεγαλώσουν στην επίγνωσή τους: αντιμετωπίζουν την πλατεία με τρόπους που θα μπορούσαν να τα κάνουν να μοιάζουν με βετεράνους, έχουν πολύ ξεκάθαρες ιδέες για τη σχέση μεταξύ του σχολείου και της επιχείρησης και είναι προικισμένοι με αυτή την ασέβεια που δεν περιμένεις, η οποία αναδεικνύεται πολύ καθαρά όταν υψώνεται το «Δεν είμαστε το συνδικάτο Cgil».

“Τέτοια ζύμωση δεν έχουμε δει εδώ και δύο χρόνια, υπάρχει επιθυμία για λύτρωση – εξηγεί ο Αλεσάντρο, εκπρόσωπος των φοιτητών – είμαστε εδώ για να βρούμε μια διέξοδο. Είμαστε ακόμη στην αρχή, ξέρουμε ότι πρέπει να οικοδομηθεί η πραγματική κινητοποίηση και ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί αν δεν δημιουργηθεί ένα κοινό μέτωπο με τους μαθητές των άλλων σχολείων της πόλης και όλης της Ιταλίας. Γι’ αυτό δημιουργούμε ένα μανιφέστο που να αντιπροσωπεύει τους πάντες και θα λάβουμε μέρος στις συναντήσεις που έχουν προγραμματιστεί στη Ρώμη”.

Σκηνή 3, την κατάλληλη στιγμή, όποια κι αν είναι

Η πορεία ξετυλίγεται στους δρόμους του κέντρου. Τριγύρω, η αδιαφορία πολλών περαστικών που δεν καταδέχονται να ρίξουν μια ματιά στην πορεία προσφέρει μια ξεκάθαρη εικόνα της στιγμής που διασχίζει μια πόλη που δοκιμάστηκε περισσότερο από άλλες από την πανδημία αλλά και μιας ολόκληρης χώρας, που κοιτάζει (όταν καταδέχεται να το κάνει) σε αυτό το κίνημα ως κάτι άχρηστο, που δεν χρειάζεται τώρα. Τα παιδιά εναλλάσσονται μιλώντας για εναλλαγή, επισφάλεια και δομικές ελλείψεις, απορρίπτουν σθεναρά την ιδέα ότι το σχολείο πρέπει να βρίσκεται στην υπηρεσία των επιχειρήσεων που εξήγησε ο Marco Bersani (Το σχολείο στην υπηρεσία των επιχειρήσεων) πριν από λίγες μέρες σε αυτές τις σελίδες (La scuola al servizio delle imprese). Αλλά από τις παρεμβάσεις τους προκύπτει πάνω από όλα η απόρριψη της υπαρξιακής δυσφορίας στην οποία έχουν περιέλθει τα δύο τελευταία χρόνια. “Δεν θυμόμαστε πια πώς να ζούμε», φωνάζει κάποιος στο μεγάφωνο, προσθέτοντας ότι «δεν είμαστε πράγματα και δεν θέλουμε να γίνουμε». Ένα κορίτσι χρησιμοποιεί λέξεις που ξέρουν να χτυπούν αρκετά: «Μας θέλετε κλεισμένους στα δωμάτιά μας γεμάτες ψυχοφάρμακα: λοιπόν, άντε να γαμηθείτε και μην ξεχνάτε να πάρετε μαζί σας τα ψυχοφάρμακα”.

Η διαδήλωση φτάνει στο τέλος της. Ο Francesco Ferreri, μαθητής του Itis Pininfarina και εκπρόσωπος της Ksa (Κολεκτίβα αυτοοργανωμένων φοιτητών) μας εξηγεί ότι η πρόθεση να δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτωπο υλοποιείται: την επόμενη εβδομάδα θα καταληφθούν άλλα τέσσερα ινστιτούτα στην πόλη και όλα τα σημάδια δείχνουν ότι η συμμετοχή προορίζεται να αυξηθεί σημαντικά. Η Elettra μας αφήνει με λόγια που καλύτερα δεν γίνονταν: «Συχνά έχουμε νιώσει μειωμένοι στην ταλαιπωρία μας και στις δυσκολίες μας από ανθρώπους που έλεγαν ότι παραπονιόμαστε πολύ, ότι τελικά δεν πήγαμε στον πόλεμο. Αλλά δεν πειράζει. Αυτό που έχει σημασία είναι να είμαστε εδώ σήμερα, επιτέλους μαζί μετά από δύο χρόνια εφιάλτη. Είμαστε σε θέση να πούμε, επιτέλους: εμείς“.

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος   comune info