Μία ακόμη συνέντευξη της Εύας Οικονόμου Βαμβακά

Αυτήν τη φορά στη Ναυτεμπορική.

Μια ακόμη συνέντευξη της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΔΗΠΕΘΕ κ. Εύας Οικονόμου Βαμβακά. Προσωπικές ερωτήσεις. Ερωτήσεις για όσα αφορούν το ευρισκόμενο σε εξέλιξη φεστιβάλ.

Η συνέντευξη

Εδώ και μερικούς μήνες, έχετε αναλάβει, ως καλλιτεχνική διευθύντρια, το τιμόνι του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. Έχετε μεγαλώσει στην Καβάλα. Τι σας έκανε να επιστρέψετε στη γενέτειρά σας;

«Όλα αυτά τα χρόνια που έλειπα,  ένιωθα πάντα ότι συνδέομαι με τον συγκεκριμένο τόπο. Ότι τον φέρω μέσα μου, τον κουβαλάω. Τις εικόνες του, τις μνήμες του, τη ντοπιολαλιά και τους μύθους του. Και πάντα, σε κάθε μου δουλειά υπήρχε ένα κομμάτι του. Οπότε, όταν διάβασα την προκήρυξη της θέσης σκέφτηκα ότι ίσως να είναι η στιγμή να επιστρέψω για λίγο και να αναπτύξω ακόμα περισσότερο μια σχέση που ήδη υπήρχε. Άλλωστε, νιώθω ότι χρωστάω πολλά σε αυτόν τον τόπο και ελπίζω με τη δράση μου να μπορέσω να του επιστρέψω κάποια από αυτά που μου χάρισε, πίσω».

Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που έχετε αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής;

«Η δυσκολία είναι ότι το “Καλλιτεχνική” είναι μια λέξη με πολύ μικρότερη γραμματοσειρά σε σύγκριση με το “Διευθύντρια”. Σε Oργανισμούς τέτοιου μεγέθους είσαι υπεύθυνος για τα πάντα. Από την εκτύπωση του προγράμματος και την κοστολόγηση του σκηνικού μέχρι τον σχεδιασμό μιας ολόκληρης καλλιτεχνικής περιόδου. Και όλα αυτά, σε συνδυασμό με τα λίγα χρήματα που έχεις για να κάνεις πολλά πράγματα,  απαιτούν από εσένα να είσαι περίπου θαυματοποιός για να μπορέσεις να προσφέρεις αυτό που πιστεύεις ότι έχει ανάγκη το θέατρο και η πόλη».

Το νεαρό της ηλικίας σας, έκανε κάποιους να σας αντιμετωπίσουν με καχυποψία; Υπάρχει ηλικιακό ταμπού στη χώρα μας;

«Ναι,  φυσικά και υπάρχει. Στην Ελλάδα είμαι η νεότερη καλλιτεχνική διευθύντρια ΔΗΠΕΘΕ ενώ για τα δεδομένα του εξωτερικού είμαι ήδη μεγάλη. Αλλά το είχα βιώσει και παλιά αυτό. Τα πρώτα χρόνια που δίδασκα στη δραματική σχολή του  Θεάτρου Τέχνης είχα συνάδελφο που στα συμβούλια δε μου απηύθυνε τον λόγο, γιατί με θεωρούσε λάθος επιλογή, λόγω ηλικίας, για να βρίσκομαι εκεί. Οπότε το έχω κάπως συνηθίσει. Για μένα, η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός που συχνά είναι εντελώς ανεξάρτητος της πείρας ή της γνώσης».

Από τις 23 Ιουνίου, έχει ξεκινήσει το 66ο Φεστιβάλ Φιλίππων. Τι να περιμένουμε φέτος;

«Φέτος, είναι ο πρώτος χρόνος· της δοκιμής. Οπού μαθαίνω το Φεστιβάλ και την πόλη. Και προσπαθώ να αφουγκραστώ τις ανάγκες της, που μεταβάλλονται συνεχώς όπως και όλα γύρω μας. Κρατάω όσα καλά είχαν οι προηγούμενες διοργανώσεις του θεσμού -και ευτυχώς είναι πολλά,  προσθέτοντας σε σημεία τις δικές μου πινελιές. Το Φεστιβάλ φέτος έχει -πέρα από τις παραστάσεις αρχαίου δράματος στους Φιλίππους- επτά δικές του παραγωγές μέσα στην πόλη, μια εφηβική παράσταση, ένα tailor made app για παιδιά και μια εντελώς νέα προσέγγιση του εργαστηρίου αρχαίου δράματος. Όλα αυτά, νομίζω, ότι συγκροτούν ένα πλούσιο και γεμάτο πρόγραμμα που απευθύνεται σε κάθε κάτοικο ή επισκέπτη της περιοχής που θέλει να έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό».

Αφιερώσατε το φετινό Φεστιβάλ στους «Αφανείς Ήρωες». Ποιοι σας ενέπνευσαν και κάνατε αυτή την επιλογή;

«Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που συναντάω καθημερινά να δουλεύουν στη σκιά. Χωρίς καμία υποψία φιλοδοξίας ή ανάγκη αναγνώρισης. Που κάνουν μικρές καθημερινές υπερβάσεις, παρακινούμενοι από έναν δικό τους ηθικό κώδικα· που τους κάνει και διατηρούν την ανθρωπιά και την τρυφερότητά τους, παρά το εχθρικό κλίμα που υπάρχει διάχυτο γύρω μας. Και που συχνά χάνονται μέσα στην ανωνυμία του πλήθους. Αυτοί ήταν η πηγή της έμπνευσής μας και σε αυτούς αφιερώνουμε το φετινό Φεστιβάλ».

Η ίδια διδάξατε στο Εφηβικό Εργαστήριο του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. Τι αποκομίσατε από αυτή την εμπειρία;

«Πάρα πολλά πράγματα. Νομίζω αν έφευγα σήμερα από αυτή τη θέση, αυτό για το οποίο θα ήμουν περισσότερο περήφανη είναι αυτό το εργαστήριο. Για τον χώρο που μαζί με την Μαρίνα Τσελεπή -τη συνάδελφο που μαζί κάναμε το εργαστήριο,  δημιουργήσαμε για αυτά τα παιδιά,  που νομίζω ότι αποτέλεσε μια παρένθεση ελευθερίας στην καθημερινότητά τους. Το πόσο άλλαξαν και αυτά και εμείς μέσα από την όλη διαδικασία. Παλιά δεν έδινα τόσο μεγάλη σημασία στη διδασκαλία αλλά με τα χρόνια μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι σε αυτή οφείλεται η όποια εξέλιξή μου. Το να πρέπει συνεχώς να προσφέρεις τον εαυτό σου και να χαράζεις μονοπάτια για όσους δυσκολεύονται, δε μπορεί παρά να σε κάνει συνολικά καλύτερο άνθρωπο· και καλλιτέχνη. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι οι μαθητές μας είναι την ίδια στιγμή και δάσκαλοί μας».

Πέρα από το αρχαίο θέατρο των Φιλίππων θα δούμε πολλές δράσεις και σ’ άλλους χώρους της Καβάλας. Πώς επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι χώροι και τι αντιπροσωπεύουν για την κάθε παράσταση;

«Κάθε χώρος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την κάθε παράσταση. Συνομιλεί με το κείμενό της, αποτελεί όχι απλά το σκηνικό της αλλά το τοπίο της. Μόνο σε αυτόν θα μπορούσε να είναι ολοκληρωμένη και χάρη σε αυτόν γίνεται μοναδική. Αυτή είναι και η έννοια του site specific θεάματος. Έτσι,  στην “Angerland” δίνουμε ραντεβού σε ένα εγκαταλελειμμένο σχολείο για να ζήσουμε το τέλος του κόσμου με μια παρέα εφήβων, στους “Έρημους” μεταφερόμαστε σε ένα ξέφωτο παλιών κτηρίων για να δούμε πώς μια πόλη θάβεται κάτω από τη σκόνη της, στο “Συζητώντας πληγές” βυθιζόμαστε σε μια αόρατη υπόγεια στοά για να ακούσουμε τις ιστορίες των αόρατων νοσηλευτών ενώ στο “Μέχρι Το Καλοκαίρι” μπαίνουμε στην κοίτη μιας εγκαταλελειμμένης πισίνας για να συναντήσουμε όλους αυτούς που δουλεύουν σαιζόν. Και, φυσικά,  με τη “διαδρομή 404” συνδέουμε τόπους με μνήμες και συναισθήματα,  ακούγοντας τις ιστορίες των αόρατων διπλανών μας».

Πείτε μας δυο λόγια για τα χειμερινά σας σχέδια. Θα παρουσιάσετε και κάποια δική σας σκηνοθετική δουλειά;

«Ναι,  έτσι λέω. Μου έχει λείψει το αμιγώς δημιουργικό κομμάτι. Αλλά αυτή η διαδικασία είναι σχεδόν ιερή· απαιτεί απόλυτη συγκέντρωση. Και στη δική μου περίπτωση, είναι ακόμα πιο δύσκολο,  καθώς με ενδιαφέρουν οι παραστάσεις που στήνονται από το μηδέν. Που το κείμενο γράφεται πάνω στους ίδιους τους ηθοποιούς· μια πορεία δύσκολη που υπαγορεύει σχεδόν ολοκληρωτικό δόσιμο, ένα συνεχές κούρδισμα προς τα εκεί. Αλλά είμαι αισιόδοξη. Πιστεύω ότι όλα θα πάρουν τον δρόμο τους και παρά τις όποιες υποχρεώσεις της θέσης θα βρω τον χρόνο να τα καταφέρω».

Τι στίγμα ονειρεύεστε να αφήσετε στο ΔΗΠΕΘΕ;

«Θα ήθελα το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας να μπορεί να δίνει χώρο και μέσα να εκφραστούν οι καλλιτέχνες που έχουν πραγματικά κάτι να πουν. Δε με νοιάζει το να φέρω απλώς πετυχημένες εμπορικές παραστάσεις ή να αποκτήσω εγώ προσωπικά έναν σίγουρο χώρο σκηνοθεσίας, μια μόνιμη στέγη. Επιζητώ το ρίσκο· νομίζω αυτό είναι που σε πηγαίνει μπροστά· και ονειρεύομαι ένα ΔΗΠΕΘΕ που θα  μπορεί να δημιουργεί ή και να φιλοξενεί νέες παραστάσεις που θα αφουγκράζονται τις ανάγκες της εποχής. Που θα συνομιλεί διαρκώς με το κοινό και θα το αλλάζει. Αλλά την ίδια στιγμή θα προσαρμόζεται και το ίδιο στις επιθυμίες του. Θα δρα σαν ζωντανός Οργανισμός, ευαίσθητος, ευμετάβλητος και διαρκώς παρών. Ένας χώρος που οι άνθρωποι θα δημιουργούν με ορίζοντα και στόχο τους ανθρώπους. Για αυτό, άλλωστε, δεν κάνουμε Τέχνη;»