Παρασκευή απόγευμα περπατώ στην οδό Φιλίππου. Και ξαφνικά στην διασταύρωση με την οδό Φιλοπτώχου έκπληκτη για πρώτη φορά αντικρίζω επιβλητική την πρόσοψη του μεγάρου Γιάντσου.
Το μέγαρο κτισμένο ως ξυλόπηκτο το 1884 από τον Νικόλαο Γιάντσο, έμπορο αποικιακών, ήταν μέχρι πρόσφατα καλυμμένο από τη βλάστηση του μεγάλου κήπου του, για χρόνια πολλά εγκαταλειμμένο. Αμέσως μου ήλθε στο νου ο πολιτικός μηχανικός Κώστας Γιάντσος (Καβάλα1890-Αθήνα 1945), ένα από τα αγόρια της οικογένειας, που σπούδασε στη Λωζάνη και εργάστηκε ως μηχανικός του Λιμενικού Ταμείου Καβάλας. Επέβλεψε τα έργα στο λιμάνι, τον προσφυγικό οικισμό του Βύρωνα, την εντυπωσιακή μοντέρνα προσθήκη του Σανατορίου Ελπίς, τον προσφυγικό οικισμό της Δεξαμενής και πολλά άλλα έργα του μεσοπολέμου που αγνοούμε. Δυστυχώς πέθανε 55 χρονών, και η πόλη μας όπως συνηθίζει, αγνοεί τους σεμνούς ανθρώπους που δημιούργησαν έργο στην πόλη μας, χωρίς να επιζητούν την αναγνώριση.
Μετά το θάνατο των γονέων, το σπίτι κληρονομήθηκε από πολλούς, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφτεί με όλη του τον εξοπλισμό, που δυστυχώς λεηλατήθηκε. Με εξαιρετικό ενδιαφέρον διάβασα όμως τις προηγούμενες μέρες την επιστολή του συμπολίτη μας Ηλία Φέσσα στις εφημερίδες, με την οποία ανέφερε ότι οι κληρονόμοι τα προηγούμενα χρόνια ζήτησαν από τους τότε δημάρχους να αγοράσουν αντί συμβολικού τιμήματος το κτίριο. Και το ίδιο βράδυ τυχαία κατέγραψα αυτοπροσώπως την εκπληκτική πρόθεση του ανεψιού του, συναδέλφου αρχιτέκτονα Πάνου Λέστου να χαρίσει στο Δήμο το ποσοστό της οικογένειάς του!
Έχοντας βιώσει την προσπάθεια των ταλαντούχων νέων μελών του τοπικού συλλόγου Αρχιτεκτόνων να στήσουν πρόσφατα την 4η Εβδομάδα Αρχιτεκτονικής, η οποία κατά γενική ομολογία εντυπωσίασε, επιτρέψτε με να διατυπώσω την ακόλουθη πρόταση: Να αγοραστεί από το Δήμο Καβάλας το κτίριο και να στεγάσει το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της περιοχής μας. Εμείς ως αρχιτέκτονες μπορούμε να εκπονήσουμε τη μελέτη αποκατάστασης του κτιρίου και οργάνωσης του εξαιρετικού περιβάλλοντος χώρου που θα μπορεί να δεχτεί πολλές χρήσεις.
Σκεφτείτε ένα κτίριο φωτεινό, γεμάτο από τις φρέσκες ιδέες των αρχιτεκτόνων που τόσο σας εντυπωσίασαν στην Εβδομάδα, να λειτουργεί τόσο κεντρικά κοντά στο Τ.Ε.Ε., ανοιχτό στο κοινό και να στεγάζει τα αρχεία των κτιρίων της πόλης μας, το αρχείο του Νικολάου Γιάντσου που διασώζει ο Π. Λέστος, αλλά και των συνταξιούχων συμπολιτών αρχιτεκτόνων και τις βιβλιοθήκες τους!
ΤΑ ΕΥΣΗΜΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΤΟΥ, ΑΝ ΣΥΜΦΩΝΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΓΙΑΝΤΣΟΥ.
Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκάδα
