Επικίνδυνος λόφος

Επισκέφθηκαν χθες το νέο λιμάνι επιθεωρητές περιβάλλοντος

Ο μηχανικός Ιωάννης Λιάσκος από τον Βόλο επισημαίνει με χθεσινή του επιστολή ότι ο λόφος στην περιοχή του νέου λιμανιού είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος κι ως εκ τούτου επείγει που ο ίδιος μελέτησε κι αφορά την πλήρη αποκατάσταση του. Γράφει μάλιστα ότι για αυτόν τον λόγο βρέθηκαν χθες στο νέο λιμάνι επιθεωρητές περιβάλλοντος του αρμόδιου υπουργείου. Ο κ. Λάσκος παραβρέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στην συνεδρίαση της διοίκησης του ΟΛΚ. «Εκεί όμως συζητούσαν άλλα πράγματα κι εγώ δεν μίλησα καθόλου» μας είπε χθες. Βλέπει την όλη υπόθεση από μια άλλη πλευρά. Η ενδιαφέρουσα και προειδοποιητικού χαρακτήρα επιστολή του αναφέρει τα ακόλουθα:

Ως αποτέλεσμα της λήψης υλικών για το λιμάνι, που άρχισε το 1989 και συνεχίστηκε για πολλά χρόνια, κατόπιν αίτησης του λιμανιού και άδειας του Δήμου, η κατάσταση της γειτονικής στο λιμάνι πλαγιάς του λόφου Άσπρα Χώματα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, ενώ έχει βλαφθεί βάναυσα το φυσικό τοπίο της περιοχής, γεγονός άμεσα διαπιστώσιμο δια απλής επίσκεψης στο

λιμάνι και γι’ αυτό το λόγο άλλωστε έχει απαγορευτεί η κυκλοφορία σε μέρος του λιμανιού. Σε αυτά τα συμπεράσματα κατέληξαν η εγκριθείσα περιβαλλοντική μελέτη για το λιμάνι και η εκπονηθείσα από τον υπογράφοντα το παρόν μελέτη, ο Δήμος, αλλά και η ίδια η ΟΛΚ ΑΕ. Η ΟΛΚ ΑΕ μάλιστα στο έγγραφό της προς το Δήμο με ημερομηνία 27/7/2012 αναφέρει την

αναγκαιότητα αποκατάστασης σύμφωνα με την υφιστάμενη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την «εξάλειψη της επικινδυνότητας κατά προσώπων, εμπορευμάτων, μηχανολογικού εξοπλισμού από πιθανές κατολισθήσεις ογκολίθων κ.λπ., την αναγκαία αισθητική ανάπλαση του τοπίου» κ.λπ. Παράλληλα στην ίδια επιστολή της η ΟΛΚ ΑΕ επισημαίνει την αναγκαιότητα κατασκευής αποστραγγιστικής τάφρου των ομβρίων στον ίδιο χώρο ιδιοκτησίας του Δήμου «ώστε να εξαλειφθεί ο κίνδυνος πλημμύρας στον προβλήτα και το κρηπίδωμα του Λιμανιού», όπως προβλέπεται άλλωστε από την μελέτη του έργου και η οποία αποτελεί αντικείμενο των εργολαβιών του έργου. Σημειώνεται ότι ήδη βρίσκεται σήμερα (26/11/2012) στην Καβάλα,

κλιμάκιο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος για να εξετάσει την κατάσταση του λόφου και να αποδώσει ενδεχόμενες ευθύνες.

2. Είναι προφανές ότι οι χώροι που γίνονται κατασκευές (διαμορφώσεις και δενδροφυτεύσεις αποκατάστασης, τάφροι κ.λπ.) για την ασφαλή λειτουργία του Λιμένα, είναι αναγκαίοι για τη λειτουργία του Λιμένα. Οι κατασκευές αυτές χρειάζονται συντήρηση από τον Λιμένα που δεν είναι δυνατόν να γίνεται σε ξένο οικόπεδο (καθαρισμός τάφρου, πότισμα και περιποίηση δένδρων κ.λπ.).

Στο αίτημα (14.11.2012) όμως προς το Υπουργείο Οικονομικών, με το οποίο η διοίκηση της ΟΛΚ Α.Ε. ζητά να αναλάβει το Υπουργείο το τίμημα της απαλλοτρίωσης, αναφέρεται το αντίθετο, δηλαδή ότι «Η εν λόγω περιοχή δεν είναι αναγκαία για τη λειτουργία του λιμένα….». Στην πρωτοφανούς ταχύτητας απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών της 16.11.2012, που στηρίζεται αποκλειστικά στην πληροφόρηση αυτή, αναφέρεται, ως μόνος λόγος της άρνησής του να αναλάβει τη δαπάνη της απαλλοτρίωσης του χώρου, ότι η εν λόγω περιοχή δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του λιμανιού. Προφανές είναι ότι με τη σωστή πληροφόρηση θα υπήρχε και τελείως διαφορετική απάντηση.

3. Για την αποκατάσταση της πλαγιάς σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης αλλά και τη νομοθεσία απαιτείται να κατασκευαστούν «Μπαγγίνες» (σκαλιά) που εξυπηρετούν την ευστάθεια (εξασφαλίζουν το λιμάνι από κατολισθήσεις)

ενώ παράλληλα επιτρέπουν την δενδροφύτευση στην οριζόντια επιφάνειά τους για την αποκατάσταση του τοπίου. Για την κατασκευή τους απαιτείται η εκσκαφή σημαντικής ποσότητας λίθινων υλικών τα οποία επιβάλλεται από τη νομοθεσία αποκλειστικά είτε να χρησιμοποιηθούν στο έργο είτε να διατεθούν κατά περιβαλλοντικά αδειοδοτημένο τρόπο (σήμερα αυτό δεν είναι εφικτό στην περιοχή του Ν. Καβάλας). Έχοντας αυτά υπόψη τους, οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι του έργου και η εγκεκριμένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, που συντάχθηκαν μετά την αρχική χρήση του λόφου ως λατομείο για τα παλαιότερα έργα του λιμανιού (ήδη από το 1989), προβλέπουν εύλογα ως αποκλειστική πηγή λίθινων υλικών για τις νέες

εργολαβίες την υπό συζήτηση περιοχή και ταυτόχρονα την υποχρεωτική αποκατάστασή της. Σημειώνουμε ότι η ΟΛΚ ΑΕ, έχοντας υπόψη της τα παραπάνω αλλά και το γεγονός του τεράστιου κόστους της αποκατάστασης, εφόσον δεν διατεθούν τα υλικά στην κατασκευή του λιμανιού από την εργολάβο κατασκευής του, σε άλλο, παλαιότερο έγγραφό της προς το Δήμο, αναφέρει ότι «είναι η τελευταία ευκαιρία για τη αποκατάσταση του πρανούςγιατί αν αυτή δεν γίνει τώρα, θα υποχρεωθεί αργότερα η ΟΛΚ ΑΕ ή ο Δήμος να την υλοποιήσει».

4. Η σύμβασή για την εκτέλεση του έργου με το Δημόσιο επιβάλει την απαρέγκλιτη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων για κάθε εργολαβία. Η ίδια υποχρέωση προκύπτει και από την περιβαλλοντική νομοθεσία. Εφόσον παραβιαστούν οι περιβαλλοντικοί όροι, προβλέπονται εξοντωτικά πρόστιμα, διοικητικές κυρώσεις αλλά και ποινική δίωξη κατά όλων των εμπλεκομένων (εργολάβοι, λιμάνι(OΛΚ), ιδιοκτήτης (Δήμος)). Παράλληλα ακόμα και στην ακραία περίπτωση που η αποκατάσταση βαπτισθεί λατομείο, η λατομική νομοθεσία επιτρέπει ρητά την εγκαθίδρυση νέων λατομείων για την εκτέλεση

Δημοσίων Έργων, με την υποχρέωση μάλιστα αποκλειστικής χρήσης των υλικών τους στο έργο, ενώ προβλέπεται και η καταβολή μισθώματος υπέρ του Δημόσιου ανάλογο με αυτό που πληρώνουν τα εμπορικά λατομεία που λειτουργούν σε Δημόσιες εκτάσεις, η δε σύμβαση του εν λόγω έργου προβλέπει επίσης τη μίσθωση του χώρου για την απόληψη υλικών και την

καταβολή των μισθωμάτων από τον Εργολάβο και υποχρεώνει τον Εργολάβο να τον αποκαταστήσει με δαπάνες του. Κατά συνέπεια είναι τελείως παράλογος και εξωπραγματικός ο ισχυρισμός ότι δήθεν είναι παράνομη η λήψη υλικών από τις εργασίες αποκατάστασης του λόφου ή ότι χαρίζεται οτιδήποτε στον εργολάβο.

5. Τα αποτελέσματα των παλινωδιών, σχετικά με την απαλλοτρίωση και την άδεια του Δήμου για επέμβαση στο λόφο (από το 1989 έως το 2011 έδινε την άδεια δωρεάν), δυστυχώς είναι δυσμενέστατα για όλους. Κυρίως καθυστερεί το έργο με άμεση συνέπεια να κινδυνεύει η ολοκλήρωση του εντός των υπεσχημένων, στην χρηματοδοτούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χρόνων,

γεγονός που θα οδηγήσει με βεβαιότητα στην απόσυρση της χρηματοδότησης του έργου και επιπλέον την επιστροφή των ήδη

καταβληθέντων. Διακυβεύεται δηλαδή η μη ολοκλήρωση του λιμανιού στο προβλεπτό μέλλον (τουλάχιστον μέχρι να ξαναβρεί χρήματα το Δημόσιο για το έργο) ενώ προστίθεται και μεγάλη οικονομική ζημία του ελληνικού Δημοσίου άνω των 12 εκ. € που θα πρέπει, εντός της τρέχουσας θλιβερής κατάστασης των δημοσίων οικονομικών, να επιστραφούν! Περαιτέρω,

όπως αναλυτικά περιγράφεται παραπάνω, η επικίνδυνη πλαγιά του λόφου θα παραμείνει ως έχει, απειλώντας κυριολεκτικά το λιμάνι και τραυματίζοντας το τοπίο για Καβαλιώτες και επισκέπτες. Τέλος, όσοι αναμίχθηκαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο με το λόφο και την εκσκαφή του όλα αυτά τα χρόνια χωρίς όλες τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις και χωρίς την εξασφάλιση της

αποκατάστασής του, κινδυνεύουν να βρεθούν υπόλογοι στις περιβαλλοντικές αρχές του τόπου μας, ασχέτως των προθέσεων τους (καλών ενδεχομένως), ενώ οι σχετικοί φορείς της περιοχής κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν με εξοντωτικά πρόστιμα.

Βόλος 26/11/2012, Ιωάννης Λιάσκος, Μεταλλειολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Μελετητής Περιβαλλοντικών Γ΄ Τάξεως, Μελετητής Μεταλλευτικών Γ΄ Τάξεως