Αποκλειστική συνέντευξη με αφορμή και τη σύσκεψη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος-Απαντήσεις Κατερίνας Παπαλεξανδρή για τα θέματα του ΤΑΡ

Η Κατερίνα Παπαλεξανδρή είναι η νέα γενική διευθύντρια για την Ελλάδα του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ. Ανέλαβε τα καθήκοντα της τον περασμένο Σεπτέμβρη, στη θέση του κ. Σκούφια. Με αφορμή το γενικότερο ενδιαφέρον που υπάρχει για τον ΤΑΡ, το οποίο μεγαλώνει περισσότερο μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Αθήνα (σύσκεψη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος) και στο Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας,  η κ. Παπαλεξανδρή αρχικά απάντησε σε ερωτήσεις που αφορούν το θέμα της όδευσης.

Στη συνέχεια σε ερωτήσεις που έχουν σχέση με το έργο, τις συνέπειες που δημιουργούνται σε αγρότες που υποχρεώνονται να αλλάξουν καλλιέργεια, το βίντεο του Euronews κτλ. Ξεκαθαρίζει ότι για τον ΤΑΡ (αλλά και για το Υπουργείο, όπως συγκεκριμένα αφήνει να εννοηθεί) δεν υπάρχει θέμα αλλαγής όδευσης.

1. Λέγεται ότι κατάγεστε από την ΑΜΘ. Είναι αλήθεια; Παίζει ρόλο σε τέτοιες περιπτώσεις και θέσεις η καταγωγή ενός διευθυντικού στελέχους;

Είναι αλήθεια ότι κατάγομαι από το Σουφλί. Και είμαι περήφανη αφενός για την καταγωγή μου και αφετέρου για το γεγονός ότι συμμετέχω σε ένα τόσο στρατηγικό έργο όσο ο ΤΑΡ, που φέρνει πολλαπλά οφέλη σε ολόκληρη την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, και στην Ελλάδα γενικότερα.

2. Πρόσφατα ο Δήμος Καβάλας (συμπεριλαμβανομένων των παρατάξεων της αντιπολίτευσης) αποφάσισε τη διακοπή των σχέσεων μαζί σας. Δηλαδή μια πιο αυστηρή αντιμετώπιση σας. Αυτό το έχετε διαπιστώσει ή απλώς το ακούσατε; Επίσης, είναι γενικά στις προθέσεις σας να συναντήσετε πολίτες και φορείς που ζητούν αλλαγή όδευσης;

Οι σχέσεις του TAP με τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς των περιοχών που διέρχεται ο αγωγός, παραμένουν στενές και σταθερές από τα πρώτα στάδια σχεδιασμού του έργου. Σε ό,τι αφορά την Καβάλα συγκεκριμένα, οι συνεργάτες μου κι εγώ προσωπικά έχουμε κάνει πολλές συναντήσεις με εκπροσώπους του Δήμου και της Περιφερειακής Ενότητας, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας, και άλλων τοπικών φορέων.

Η πιο πρόσφατη σχετική συνάντηση πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη Τετάρτη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οργανώθηκε από το Υπουργείο, με τη συμμετοχή της Δημάρχου Καβάλας, κ. Τσανάκα, του Αντιπεριφερειάρχη Καβάλας, κ. Μαρκόπουλου, και εκπροσώπους του ΤΑΡ. Στη συνάντηση, συζητήσαμε για την πρόοδο του έργου, για τεχνικά ζητήματα, και για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επενδύσεις που ο ΤΑΡ υλοποιεί εθελοντικά στη Βόρεια Ελλάδα.

Επιπλέον, επαναλάβαμε τη δέσμευση και διάθεσή μας να απαντήσουμε σε ερωτήματα και ανησυχίες στο πλαίσιο ενός εποικοδομητικού διαλόγου, ενώ προσφερθήκαμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο προσαρμογών ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές του αγωγού. Για παράδειγμα, εφόσον το απαιτούν τα υφιστάμενα σχέδια επέκτασης των τοπικών κοινοτήτων, μπορεί το έργο να κατασκευαστεί με σωλήνες μεγαλύτερου πάχους. Αυτό σημαίνει πως παρέχεται η δυνατότητα εντονότερης οικιστικής ανάπτυξης στην περιοχή, σε σχέση με αυτή που ήδη προβλέπεται ότι μπορεί να υπάρχει στα 400 μέτρα εκατέρωθεν της όδευσης.

Τέλος, συζητήσαμε τη διάθεσή μας να εξετάσουμε σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και να συμβάλουμε στην εκτέλεση ενός κατάλληλου αρδευτικού έργου για τα Τενάγη, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμη και αποτελεσματική λύση για το μακροχρόνιο ζήτημα που αντιμετωπίζει η περιοχή.

3. Πώς σχολιάζετε τις τελευταίες εξελίξεις αναφορικά με το θέμα, όπως αυτές προέκυψαν από την συνάντηση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Δημοτικό Συμβούλιο που ακολούθησε στην Καβάλα; Επιβεβαιώνετε την υπόσχεση που φέρεται να έδωσε ο Υπουργός για νέα διαβούλευση αναφορικά με την όδευση του ΤΑΡ;

Δεν υφίσταται θέμα διαβούλευσης. Η διαδικασία διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες πραγματοποιήθηκε κατά τη φάση εκπόνησης της Μελέτης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ). Το αποτέλεσμα της συνάντησης στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας περιέχεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το ίδιο το Υπουργείο. Συνοπτικά, συζητήσαμε για την πρόοδο των κατασκευαστικών εργασιών στην περιοχή της Καβάλας και τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τον τυρφώνα των Τεναγών, την μελλοντική οικιστική επέκταση της περιοχής, και τη διαχείριση του νερού. Για την καλύτερη μάλιστα ενημέρωση των κατοίκων για τα θέματα αυτά, το Υπουργείο ανήγγειλε τη σύγκληση σύσκεψης που θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή υπό την αιγίδα του. Σε αυτήν θα κληθούν να συμμετάσχουν οι ενδιαφερόμενοι φορείς, ώστε να ληφθούν αποφάσεις με δεδομένη την κείμενη νομοθεσία, τις αδειοδοτήσεις του έργου, και την εγκεκριμένη όδευσή του.

Σε ό,τι αφορά, τέλος, το Δημοτικό Συμβούλιο και τις αποφάσεις του, θα επαναλάβω τη δέσμευση του ΤΑΡ να απαντά σε ερωτήματα και ανησυχίες, αλλά και να εξετάσει το ενδεχόμενο τεχνικών προσαρμογών και να συμβάλει στην υλοποίηση έργων ουσίας για την περιοχή.

4. Δηλαδή αποκλείετε την πιθανότητα αλλαγής της όδευσης στα Τενάγη;

Η όδευση του ΤΑΡ έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελληνικής Δημοκρατίας τον Σεπτέμβριο του 2014. Κι έπειτα από την οριστικοποίηση της εγκεκριμένης όδευσης από το ελληνικό κράτος, ο ΤΑΡ έχει προχωρήσει στην κατασκευή ώστε να παραδώσει το στρατηγικό αυτό έργο με απόλυτη ασφάλεια κι εντός χρονοδιαγράμματος.

Η παρούσα διαδρομή του αγωγού στην περιοχή των Τεναγών έχει ήδη τροποποιηθεί ως αποτέλεσμα της σχετικής διαβούλευσης. Η εγκεκριμένη αυτή όδευση σχεδιάστηκε σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αφενός και το Υπουργείο Πολιτισμού αφετέρου, έτσι ώστε να διασφαλίσει και το περιβάλλον αλλά και τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Συγκεκριμένα, για την περιοχή των Τεναγών και των Φιλίππων εκπονήθηκε και υποβλήθηκε Παράρτημα της Μελέτης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων, το οποίο εξέταζε τρεις εναλλακτικές οδεύσεις. Η παρούσα όδευση, που έλαβε υπουργική Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και εκδόθηκε στις 12/9/2014, επιλέχθηκε ως η περιβαλλοντικά βέλτιστη, διότι έχει τη μικρότερη δυνατή επίδραση στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.

5. Υπάρχει πρόγραμμα εταιρικής ευθύνης σε σχέση με τους Δήμους του Νομού; Πως καταλήξατε στις σχετικές συμφωνίες με αυτούς;

Κατ’ αρχάς, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης θα επωφεληθεί από τις λεγόμενες «Θεματικές», διαπεριφερειακές κοινωνικές και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες που υλοποιείο ΤΑΡ στη Βόρεια Ελλάδα. Σε αυτές περιλαμβάνονται το πρόγραμμα δωρεάς οχημάτων κοινής ωφέλειας «Προορισμός, η Προστασία», το αγροτικό πρόγραμμα ΕΥΔΟΚΙΜΗ ΓΗ και το πρόγραμμα-ομπρέλα ανάπτυξης τοπικών υποδομών «Έργα πνοής». Αυτό αφορά στην κατασκευή παιδικών χαρών και άλλων δημόσιων εγκαταστάσεων, καθώς και στην υλοποίηση βιώσιμων έργων ύδρευσης/άρδευσης.

Για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης συγκεκριμένα, 14 δράσεις έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ 5 ακόμη βρίσκονται σε εξέλιξη. Αυτές αφορούν σε στήριξη σε ΜΚΟ και ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μέσω δωρεών σε ιδρύματα και φορείς, όπως: το Κοινωνικό Κέντρο «Σταύρος Χαλιορής», ο Σύλλογος για το Παιδί και την Οικογένεια «ΠΝΟΗ» της Καβάλας, τα Παιδικά Χωριά SOS στο Αρίστηνο Αλεξανδρούπολης, το Ίδρυμα «Αγία Μαρίνα» της Καβάλας για παιδιά με ειδικές ανάγκες, και η Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Ανατολικής Μακεδονίας. Στο ίδιο πλαίσιο, ο ΤΑΡ διευκόλυνε την πρόσβαση Ατόμων με Αναπηρία στην παραλία των Αβδήρων με την εγκατάσταση ειδικής ράμπας.

Ο ΤΑΡ στηρίζει επίσης τις τοπικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και διάσωσης, δωρίζοντας εξοπλισμό στην Πολιτική Προστασία Έβρου και την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης Καβάλας. Εξάλλου, το 2015 στήριξε τους πλημμυροπαθείς στον Έβρο προσφέροντάς τους δωροεπιταγές για να αντικαταστήσουν κατεστραμμένες οικοσυσκευές. Ταυτόχρονα, υποστηρίζει και τον τουρισμό στην περιοχή. Στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, για παράδειγμα, ο ΤΑΡ χρηματοδότησε την τριήμερη εκδήλωση εγκαινίων της περιόδου σκι στο Όρος Φαλακρό.

Το πρόγραμμα κοινωνικών και περιβαλλοντικών επενδύσεων του ΤΑΡ διαμορφώνεται από προτάσεις που υποβάλλουν οι κοινότητες που βρίσκονται κατά μήκος της όδευσης του αγωγού – είτε άμεσα είτε μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους και άλλων τοπικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των Περιφερειών και των Δήμων. Αυτό σημαίνει πως οι ίδιοι οι κάτοικοι προτείνουν δράσεις που ανταποκρίνονται σε πραγματικές τους ανάγκες. Οι προτάσεις τους εξετάζονται από τον ΤΑΡ ως προς τη βιωσιμότητά τους, το κατά πόσο είναι εφικτό να υλοποιηθούν, και τις αναπτυξιακές τους προοπτικές, για να υλοποιηθούν στη συνέχεια σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Στην περίπτωση της Καβάλας, π.χ., έχει προκύψει ως βασικό ζήτημα στις συζητήσεις μας με τοπικούς φορείς το θέμα της άρδευσης στην περιοχή των Τεναγών. Ο TAP προσφέρθηκε να εξετάσειτο κατάλληλο έργο, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμη και αποτελεσματική λύση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή, και με τη στήριξη των τοπικών αρχών και φορέων να συνδράμει στην εκτέλεση ενός τέτοιου έργου.

6. Ποιο είναι το ύψος του προγράμματος; Τι έχει υλοποιηθεί ως τώρα;

Ο ΤΑΡ έχει δεσμευθεί να είναι καλός γείτονας στις κοινότητες κατά μήκος της όδευσής του. Αναγνωρίζουμε τη σημασία των περιοχών που μας φιλοξενούν και θέλουμε να προσφέρουμε με τη σειρά μας σε αυτές. Για το λόγο αυτό, συνεργαζόμαστε στενά με τις τοπικές αυτές κοινωνίες για την πραγματοποίηση ενός αυστηρά εθελοντικού προγράμματος κοινωνικών και περιβαλλοντικών επενδύσεων, συνολικού ύψους €32 εκατ., το οποίο σχεδιάστηκε για να καλύψει πραγματικές ανάγκες. Και μας υποστηρίζουν στις προσπάθειές μας αυτές έγκριτοι οργανισμοί και φορείς, όπως το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής, η Αμερικανική Γεωργική Σχολή, κ.ά.

Περισσότερο από το μισό του ποσού αυτού έχει ήδη δεσμευθεί σε 60 πρωτοβουλίες που είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη και στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας από όπου διέρχεται ο αγωγός, ενώ περισσότερες δράσεις έχουν προγραμματιστεί να υλοποιηθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Μερικές από τις πιο σημαντικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επενδύσεις του ΤΑΡ που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ή υλοποιούνται είναι η χρηματοδότηση των Σεμιναρίων Οδικής Ασφάλειας για μαθητές σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεταφορών· η δωρεά €10+ εκατ. για οχήματα κοινής ωφελείας στη Βόρεια Ελλάδα· η ενίσχυση μεταπτυχιακών σπουδών στον τομέα της ενέργειας από το Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας· η ανάπλαση της οδού Δορυλαίου στις Σέρρες· το αγροτικό πρόγραμμα ΕΥΔΟΚΙΜΗΓΗ που υλοποιείται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μποδοσάκη, την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης και στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας· και η χρηματοδότηση Δασικών Διαχειριστικών Μελετών στο Νεστόριο.

7. Υπάρχει ειδικότερο πρόγραμμα στήριξης των αγροτών που λόγω του έργου θα αλλάξουν καλλιέργεια;

Ο ΤΑΡ σέβεται αυτούς που φιλοξενούν στη γη τους το έργο, δηλαδή τους ιδιοκτήτες και χρήστες της γης αυτής. Για αυτό και από την πρώτη στιγμή σταθήκαμε στο πλευρό τους, οργανώνοντας άτυπα κτηματολογικά γραφεία σε όλες τις περιφερειακές ενότητες που διέρχεται ο αγωγός ώστε να ταυτοποιηθούν οι ιδιοκτήτες και χρήστες της γης που επηρεάζεται από τον ΤΑΡ. Εξάλλου, οι αναλογούσες αποζημιώσεις καταβλήθηκαν στο σύνολό τους πριν την έναρξη της κατασκευής –βάσει και των σχετικών συμφωνιών– ή κατατέθηκαν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Αναφορικά με την περαιτέρω υποστήριξη σε επηρεαζόμενα άτομα, ο ΤΑΡ σχεδίασε και εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Βιοτικής Στήριξης και Μεταβατικής Υποστήριξης. Αυτό περιλαμβάνει τη διεξαγωγή εδαφολογικών μελετών για να ταυτοποιηθούν οι ιδανικές καλλιέργειες βάσει της σύστασης του εδάφους, καθώς και σεμινάρια κατάρτισης στην οικονομική διαχείριση με τη συνεργασία της Deloitte. Για αγρότες που καλλιεργούσαν βαθύρριζα φυτά εντός της Ζώνης Α΄, 4 μέτρα εκατέρωθεν του αγωγού, ο ΤΑΡ προσφέρει επίσης εξειδικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη με γεωπόνους για τη μετάβαση σε εναλλακτικές καλλιέργειες, ενδεχομένως και πιο αποδοτικές.

Τέλος, πριν την επιστροφή των μισθωμένων γεωτεμαχίων στους νόμιμους ιδιοκτήτες και χρήστες τους, ο ΤΑΡ έχει δεσμευθεί για την πλήρη αποκατάστασή τους στην προηγούμενή τους κατάσταση. Η διαδικασία αυτή κατά μήκος της όδευσης του αγωγού στην Ελλάδα έχει ήδη αρχίσει, βάσει αυστηρών διεθνών προτύπων. Έως σήμερα, περισσότερα από 240 χλμ. σε σύνολο όδευσης 550 χλμ. στη χώρα μας βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης.

8. Έχετε να πείτε κάτι για το βίντεο του Euronews;

Το πρόγραμμα κοινωνικών και περιβαλλοντικών επενδύσεων του ΤΑΡ διαμορφώνεται από προτάσεις που υποβάλλουν οι κοινότητες οι οποίες επηρεάζονται από τον αγωγό – είτε άμεσα είτε μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους και άλλων τοπικών αρχών. Το βίντεο του Euronews ήταν μία πρόταση της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, με στόχο να προωθήσει την περιοχή χρησιμοποιώντας έναν δημοφιλή πανευρωπαϊκό τηλεοπτικό σταθμό και εστιάζοντας στους «κρυμμένους θησαυρούς» της περιοχής. Ο ΤΑΡ απάντησε θετικά στο αίτημα και χρηματοδότησε την πρωτοβουλία, χωρίς να έχει καμία περαιτέρω ανάμειξη στην παραγωγή του βίντεο.

9. Τελικά με τα σημερινά δεδομένα ο αγωγός διέρχεται από τα Τενάγη; Και είναι ασφαλής η όδευση στο ειδικό έδαφος του τυρφώνα;

Ο αγωγός περνάει από την περιοχή των Τεναγών, αλλά όχι από τον τυρφώνα. Για την ακρίβεια, με την παρούσα όδευση ο ΤΑΡ παρακάμπτει την τύρφη, όπως προκύπτει από σχετικές μελέτες που διεξάγαμε κατά τη φάση σχεδιασμού του έργου, και πιο πρόσφατα πριν την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήσαμε κάθετες διατρητικές τομές στο έδαφος της περιοχής, τα αποτελέσματα των οποίων κατέδειξαν ότι η εγκεκριμένη όδευση του ΤΑΡ βρίσκεται εκτός του τυρφώνα.

Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, θα ήθελα να τονίσω ότι από την αρχή του όλου έργου, η υγεία και η ασφάλεια αποτελούν την Νο1, αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά μας. Ο αγωγός θα τοποθετηθεί τουλάχιστον ένα μέτρο κάτω από το έδαφος, που είναι και το κατάλληλο βάθος για τέτοιου είδους έργα, και κατασκευάζεται σε ασφαλή απόσταση από σπίτια. Στο ίδιο πλαίσιο, κάθε πτυχή της κατασκευής και μελλοντικής λειτουργίας του ΤΑΡ διέπεται από αυστηρά πρότυπα ασφαλείας και ακολουθεί βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

10. Γιατί ο ΤΑΡ απέρριψε την λεγόμενη «ορεινή όδευση»;

Η όδευση μέσω ισόπεδης, αγροτικής γης συνιστά την ασφαλέστερη λύση για την κατασκευή τέτοιων έργων. Για αυτό και η παρούσα, εγκεκριμένη διαδρομή είναι η βέλτιστη δυνατή, με τη μικρότερη δυνατή επίδραση στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.

Αντίθετα, η υπερ-βόρεια ή «ορεινή» όδευση που έχει προταθεί διέρχεται από γειτονικό δάσος, το οποίο στην παρούσα διαδρομή δεν επηρεάζεται. Στην περίπτωση λοιπόν που υιοθετούνταν αυτή η «ορεινή» εναλλακτική, αφενός θα άφηνε εμφανή διάδρομο στο δάσος λόγω των περιορισμών στη φύτευση βαθύρριζης βλάστησης στη ζώνη προστασίας του αγωγού, κι αφετέρου θα απαιτούσε πιο περίπλοκη και δύσκολη διαδικασία αποκατάστασης της.

Το ίδιο ισχύει και για παρακείμενο οικότοπο. Ενώ η παρούσα όδευση δεν επηρεάζει φυσικό περιβάλλον αυτού του είδους, η υπερ-βόρεια διαδρομή περνάει μέσα από 15χλμ. οικότοπου.

Επιπλέον, η προτεινόμενη «ορεινή» όδευση, περνά από βραχώδες έδαφος και βρίσκεται σε κοντινότερη απόσταση από οικισμούς και χωριά, και συγκεκριμένα το Κρυονέρι και το Ζυγό. Κατά συνέπεια, αν επιλεγόταν η όδευση αυτή θα απαιτούσε πιο έντονες μεθόδους κατασκευής, π.χ. χρήση κρουστικών εργαλείων για βράχο και ανατινάξεις, αυξημένη όχληση σε παρακείμενες κοινότητες,και επικινδυνότητα κατά την κατασκευή.

11. Τελευταία τίθεται και θέμα οικιστικής ανάπτυξης λόγω του περιορισμού δόμησης 400 μέτρα από τον αγωγό.

Δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Από τη συνολική γεωγραφία του ΤΑΡ που καλύπτει 550 χλμ. στην Ελλάδα, το έργο χρειάζεται πρόσβαση σε 10.200 γεωτεμάχια, εκ των οποίων αποκτά κυριότητα σε μόλις 51.

Για τα λοιπά γεωτεμάχια, με την ολοκλήρωση της κατασκευής η γη θα επιστραφεί στους ιδιοκτήτες και χρήστες της για να την αξιοποιήσουν όπως επιθυμούν. Έως σήμερα, περισσότερα από 240 χλμ. σε σύνολο όδευσης 550 χλμ. βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης.

Έπειτα από την επιστροφή της γης, θα ισχύσουν μόνο ελάχιστοι περιορισμοί, κατά τα βέλτιστα διεθνή πρότυπα, σε ό,τι αφορά τις γεωτρήσεις για πηγάδια ή τάφρους ή φρεάτια, την κατασκευή νέων δρόμων, και τη σπορά βαθύρριζων φυτών. Συγκεκριμένα, θα επιτρέπονται κάθε είδους καλλιέργειες, εκτός από μία ζώνη 8 μέτρων εκατέρωθεν του αγωγού (4+4 μέτρα) που δεν θα είναι δυνατή η σπορά βαθύρριζων φυτώνγια λόγους ασφαλείας και λειτουργικότητας. Παράλληλα, θα επιτρέπεται και η οικοδόμηση κτηρίων κάθε είδους, εκτός από έναν διάδρομο 40 μέτρων (20+20 μέτρα). Για αυτούς τους περιορισμούς έχουν καταβληθεί οι σχετικές αποζημιώσεις.

Εντός  της τρίτης ζώνης των 200+200 μέτρων σε κάθε πλευρά του αγωγού δεν υφίσταται περιορισμός στην οικοδόμηση μεμονωμένων κτηρίων. Μπορεί, ωστόσο, να διευκολυνθεί η περαιτέρω οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή –εφόσον το απαιτούν τα υφιστάμενα σχέδια επέκτασης των τοπικών κοινοτήτων– με την τοποθέτηση σωλήνων μεγαλύτερου πάχους.

12. Υπάρχει η προοπτική η ΑΜΘ να εξυπηρετηθεί για βιομηχανική ή οικιακή χρήση από το αέριο που θα μεταφέρει ο αγωγός;

Δεν ανήκει στον ΤΑΡ το φυσικό αέριο που πρόκειται να μεταφέρει από την Κασπία στην Ευρώπη. Ο ΤΑΡ είναι η εταιρεία που θα κατασκευάσει τον αγωγό και θα μεταφέρει το αέριο, ως το ευρωπαϊκό σκέλος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Είναι γνωστό ότι 1 bcm/a (δισ. κυβικά μέτρα/χρόνο) αερίου –από τα 10 που θα μεταφέρονται σε πρώτη φάση μέσω ΤΑΡ– θα έρθει στην Ελλάδα. Μια ποσότητα που ανέρχεται σχεδόν στο 25% της τωρινής κατανάλωσης φυσικού αερίου στην χώρα. Ο ΤΑΡ επίσης συνδέεται με το ελληνικό δίκτυο της ΔΕΣΦΑ, και προσφέρει τρία(σε πρώτη φάση τουλάχιστον) σημεία πρόσβασης επί της όδευσης του αγωγού. Σε αυτά θα μπορούν να συνδεθούν μελλοντικά τα τοπικά συστήματα διαχείρισης και μεταφοράς αερίου, ώστε να το μεταφέρουν μέσω δικτύων διανομής στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.