Το τραίνο έρχεται. Δεν υπάρχει πια καμιά αμφιβολία πως έχει μπει οριστικά στους σχεδιασμούς της χώρας μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται όμως για μια ιστορία που έρχεται από πολύ μακριά, σε βαθμό που καταντά απίστευτη οποιαδήποτε θετική είδηση.
Πότε άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά το έργο; Μπορούμε να τοποθετήσουμε την έναρξη των διαδικασιών το 1993, όταν ο ΟΣΕ εκπόνησε μελέτη σκοπιμότητας για το σύνολο της γραμμής Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Καβάλα – Ξάνθη.
Αποδείχθηκε ότι το κόστος της διπλής ηλεκτροκίνητης γραμμής δεν είναι πολύ ψηλότερο από τη μονή γραμμή, επιπλέον θα προσφέρει τεράστια οφέλη από οικονομική, αναπτυξιακή και χωροταξική άποψη.
Στη συνέχεια αποφασίστηκε η τμηματική κατασκευή της γραμμής κι έτσι ξεκίνησαν οι μελέτες για τη σύνδεση του εμπορευματικού λιμένα «Φίλιππος ο Β’» με τους Τοξότες.
Για το τμήμα αυτό έχει εκπονηθεί Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, πλην όμως οι Περιβαλλοντικοί Όροι έληξαν πια και απαιτείται να ανανεωθούν, οπότε πρέπει να προστεθεί και η πλήρης ανάλυση των δεδομένων για τις επιπτώσεις στην Κλιματική Αλλαγή. Ακολουθεί η δημοπράτηση της οριστικής μελέτης, η οποία με τις πιο αισιόδοξες προοπτικές τοποθετείται στις αρχές του 2023.
Όσον αφορά το τμήμα Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Καρβάλη, οι προκαταρκτικές εργασίες (αεροφωτογράφιση και ενημέρωση χαρτών της ΓΥΣ κλίμακας 1: 5000, αναγνωριστική μελέτη διπλής γραμμής και φάκελος προέγκρισης χωροθέτησης) προχώρησαν γρήγορα και η πρώτη αναγνωριστική μελέτη εγκρίθηκε το 1996. Ύστερα όλα καθηλώθηκαν για πάνω από μια δεκαετία.
Και ενώ οι τεχνικές διαδικασίες καθυστερούσαν, οι εξελίξεις σε επίπεδο χωροταξικού σχεδιασμού ήταν διαφορετικές και ασυνήθιστα γρήγορες για τα ελληνικά δεδομένα.
Πρώτη φορά η σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την Καβάλα εμφανίστηκε στο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, που ενέταξε στον μακροχρόνιο σχεδιασμό τη νέα σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Αμφίπολης – Καρβάλης(ΥΑ 29310, ΦΕΚ Β΄ 1471/9.10.2003, σελ. 20481).
Ακολούθως, το Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο, που αφορά τον σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο, προέβλεπε να εκπονηθεί μελέτη για τη σύνδεση αυτή (ΚΥΑ 6877/4872, ΦΕΚ Α΄ 128/3.7.2008, σελ. 2274).
Ακόμη πιο προωθημένες ήταν οι αναφορές στο αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Απόφαση Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος με αριθμό ΥΠΕΝ/ΔΧΩΡΣ/68605/1092, τ. ΦΕΚ ΑΑΠ 248/2018), το οποίο προβλέπει (σελ. 2254):
- Αναβάθμιση και ηλεκτροκίνηση της υφιστάμενης γραμμής Θεσσαλονίκης – Σερρών – Δράμας – Ξάνθης – ελληνοτουρκικών συνόρων.
- Σύνδεση Ν. Καρβάλης με Τοξότες.
- Δρομολόγηση της διαδικασίας για τη δημιουργία νέας σύνδεσης Θεσσαλονίκης – Αμφίπολης – Ν. Ζίχνης – Καβάλας.
- Διερεύνηση της σκοπιμότητας για τη σύνδεση της Δράμας με την Καβάλα.
Τέλος, το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Επενδύσεων Μεταφορών, που αναθεωρήθηκε το 2019, περιέλαβε ρητά στην Περιφέρειά μας τη σύνδεση της Ν. Καρβάλης με τους Τοξότες, προϋπολογισμού 250.000.000€, την αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, προϋπολογισμού550.000.000€, και τη σύνδεση της Θεσσαλονίκης με τη Ν. Καρβάλη μέσω Αμφίπολης, προϋπολογισμού1.250.000.000€ (σελ. 98).
Τα κείμενα αυτά δεν αποτελούν απλώς μια επιλογή της τότε κυβέρνησης. Αντίθετα, επιβεβαιώνουν μια σειρά σκέψεων, σχεδιασμών και αποφάσεων που σχετίζονται σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο με τη σύνδεση των δύο ηπείρων και με την αξιοποίηση του πιο οικονομικού και του πιο οικολογικού μέσου μεταφοράς.
Ακριβώς επειδή στο επίπεδο αυτό έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και έχουν ληφθεί αντίστοιχα πολλές αποφάσεις, είναι πολύ παράξενο να αμφισβητείται αυτός ο σχεδιασμός σήμερα που έχει αρχίσει να υλοποιείται.
Οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί σε εθνικό επίπεδο δεν είναι ξεκομμένες. Έχουν εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει σε βάθος χρόνου και χρηματοδοτεί έργα που διευκολύνουν τη σύνδεση των περιοχών, ακόμη και των πιο απομακρυσμένων, για την απρόσκοπτη μεταφορά προϊόντων και την κυκλοφορία προσώπων στην ήπειρο και πέρα από αυτήν.
Με τον Κανονισμό ΕΕ 1315/2013 για το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών αποφασίστηκε να συσταθεί το χρηματοδοτικό εργαλείο – διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility), που προικοδοτήθηκε με 23 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στο εργαλείο αυτό, μεταξύ άλλων σημαντικών έργων για τη χώρα μας και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, εντάχθηκε και η χρηματοδότηση της Φάσης Α΄ για τη μελέτη της σιδηροδρομικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης – Αμφίπολης – Ν. Καρβάλης από τον ΟΣΕ, προϋπολογισμού 3.800.000€, και της Φάσης Γ΄ για τη μελέτη της σύνδεσης Ν. Καρβάλης με τους Τοξότες από την ΕΡΓΟΣΕ, προϋπολογισμού 2.000.000€ (Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, 20.12.2013, L.348/161).
Ο στόχος είναι να ενταχθούν στον κατάλογο των έργων που θα ολοκληρωθούν μέχρι το 2030! Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει να χρηματοδοτήσει ένα μεγάλο και εμβληματικό έργο όταν έχει πεισθεί για την αναγκαιότητά του και για τη θέληση των κρατικών αρχών να το υλοποιήσουν.
Με το συγκεκριμένο έργο θα συνδεθούν σιδηροδρομικά οι πόλεις και τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας με τον Εύξεινο Πόντο, την Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική.
Μια τεράστια αγορά, ένας ολόκληρος κόσμος θα έρθει πιο κοντά μας. Ήδη εκπονήθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τη γραμμή Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Αμυγδαλεώνας – Ν. Καρβάλη και αναμένεται η έγκρισή της από το Υπουργείο Περιβάλλοντος μετά τη θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κεντρικής Μακεδονίας και την προσεχή του δικού μας Περιφερειακού Συμβουλίου.
Ανακεφαλαιώνοντας τη σύντομη αυτή αναδρομή διαπιστώνουμε πως η γραμμή Θεσσαλονίκη – Αμφίπολη – Καβάλα είχε αρχίσει να συζητείται και να σχεδιάζεται από το 1993 ενώ εντάχθηκε στους επίσημους κρατικούς σχεδιασμούς το 2003 και στους ενωσιακούς το 2013.
Δεν αποτελεί κομμάτι της εντελώς πρόσφατης ιστορίας, αντίθετα έχει αξιόλογο παρελθόν. Η Περιφέρειά μας και σύσσωμοι οι παράγοντες της πολιτικής και της οικονομικής ζωής του τόπου πρέπει να στηρίξουμε το έργο και να πιέσουμε για τη γρήγορη κατασκευή του.
Και να ζητήσουμε να μελετηθεί η σκοπιμότητα της σιδηροδρομικής σύνδεσης της Δράμας με την Καβάλα. Όμως το συνολικό έργο του σιδηροδρόμου θα μείνει κολοβό αν δεν προχωρήσει μέχρι την Αλεξανδρούπολη και από εκεί μέχρι το Ορμένιο.
Και αν δεν κατασκευαστούν ταυτόχρονα οι κάθετοι οδικοί άξονες. Κυρίως ο Ε61, που θα καταστήσει τη Δράμα και τις Σέρρες κύριους παράγοντες αυτού του σπουδαίου γεωπολιτικού και οικονομικού εγχειρήματος.
