Άρθρο του Μιχάλη Λυχούνα για τις εκλογές στην Περιφέρεια Α.Μ.Θ.

Είναι γνωστό πως η περιφερειακή οργάνωση της χώρας δεν είχε τις καλύτερες συν-θήκες στη γέννησή της. Όπως και το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε την περίοδο της Δικτατορίας. Έγινε τόσο διοικητικά, όσο και στις διάφορες υπηρεσίες (π.χ. η πε-ριφερειακή διοίκηση του Ο.Α.Ε.Δ.).  Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης είχε τότε έξι νομούς και πρωτεύουσα στις περισσότερες λειτουργίες ήταν η Καβάλα (όπως και στην τότε Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων), το μεγαλύτερο και πιο προοδευμένο αστικό κέντρο της περιοχής.

Οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις (οι περισσότερες από κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ) έφεραν πλείστες όσες μεταβολές στην οργάνωση και την πολιτική συγκρότηση των περιφε-ρειών, η οποία συνεχίζει να μένει ανολοκλήρωτη. Η βασική διαφορά σε σχέση με άλλα κράτη, ακόμη και του δικού μας πληθυσμιακού μεγέθους είναι πως εκεί υπήρ-χε έντονη τοπική ταυτότητα και οντότητα που παραχώρησε εξουσίες στο κεντρικό κράτος (Αυστρία, ναι είναι ομοσπονδιακό κράτος!, Ελβετία, Γερμανία κλπ), ενώ αντιθέτως στην Ελλάδα το κεντρικό κράτος πάει να δώσει αρμοδιότητες με το ένα χέρι, αλλά το εμποδίζει το άλλο (που δημιουργεί αποκεντρωμένες διοικήσεις, που ελέγχουν κατά βούληση τις αποφάσεις/πράξεις των οργάνων των Ο.Τ.Α.).

Οι Περιφέρειες, ιδιαίτερα μετά τη δυνατότητα εκλογής των οργάνων τους και των αρχών τους πέρασαν σε ένα νέο, υποτίθεται, στάδιο. Έχουν αρμοδιότητες περισσό-τερες, αλλά το βασικό είναι πως αποτελούν το μεγάλο πορτοφόλι για τη διαχείριση πολυάριθμων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, ιδιαίτερα των περιφερειακών. Αυτή η διαχείριση ή καλύτερα η διαχειριστική κόπωση θολώνει την αποστολή της πολιτικής εκπροσώπησης των Περιφερειών. Βεβαίως και υπάρχουν τομείς που το κεντρικό κράτος διατηρεί την αρμοδιότητα (και δυστυχώς οι υποψήφιοι με παρελθόν πολι-τικό και διαχειριστικό παρασύρονται από αυτό), αλλά τούτο δε σημαίνει πως μια περιφερειακή διοίκηση δε διαμορφώνει πολιτική ή δεν προωθεί την πολιτική και τα αιτήματα ακόμη και κεντρικά οργανωμένων τμημάτων του κράτους και σε αυτούς τους τομείς. Δύο παραδείγματα.

Η ανώτατη εκπαίδευση και η πολιτιστική κληρονομιά είναι αρμοδιότητες του κεν-τρικού κράτους. Αυτό συνεπάγεται πως η Περιφέρεια δεν έχει, δε θα πρέπει να έχει ή δε θα πρέπει να επεξεργάζεται σχέδια και προτάσεις εντός των υπαρχόντων κρα-τικών δομών ή να διεκδικήσει κάποια τμήματα αυτών για την περιφέρεια ή τη δη-μιουργία αντίστοιχων δομών; Τα αρχαιολογικά μουσεία είναι υπόθεση του κεν-τρικού κράτους και είναι μάλλον καλύτερα να μείνουν έτσι. Αυτό σημαίνει πως δεν πρέπει να έχει η περιφέρεια τον πλήρη κατάλογο των κενών και των ελλείψεων τους, να συνεργάζεται με τους εδώ εκπροσώπους του κράτους για να γίνει σε τελευ-ταία ανάλυση η ισχυρότερη γροθιά τους στο κράτος των Αθηνών και το υποκα-τάστημα της Θεσσαλονίκης; Δεν πρέπει να έχει πολιτικό ρόλο στις διεκδικήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών, η δυνατή πολιτική φωνή προς την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού που θα υψώσει ανάστημα λέγοντας πως δε μπορεί όλη η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης να έχει λιγότερους αρχαιολόγους από το αρχαιολογικό μουσείο της Θεσσαλονίκης. Με άλλα λόγια θα έχει μια στάση πολιτική και όχι διαχειριστική!

Ο κ. Γαβρόγλου επέβαλε μιαν αναδιάταξη του χάρτη της μεταλυκειακής εκπαίδευ-σης από την οποία η Αν. Μακεδονία βγήκε απλά χαμένη! Για να γίνει κατανοητό, δύο περιφέρειες ίδιου μεγέθους (Κρήτη και Αν. Μακεδονία και Θράκη) έχουν η μία τρία και η άλλη ένα και ένα τρίτο ΑΕΙ. Υπήρξε σχεδιασμός σε επίπεδο περιφέρειας; Ποιες ήταν οι απόψεις της; Τις διατύπωσε δημόσια; Διεκδίκησε το αυτοκέφαλο ενός δεύτερου ΑΕΙ στην περιφέρεια; Έως πότε θα είμαστε η ουρά της Θεσσαλονίκης;

Η χώρα δεν έχει σε καμία περίπτωση ομοσπονδιακή δομή. Διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τα στοιχεία ενός κράτους που δεν εμπιστεύεται δομές και ανθρώπους, αλλά και δεν τους καθιστά υπόλογους (αν χρεοκοπήσει ένας δήμος, να πουλήσει ό τι έχει!). Παραμένει μια χώρα με προβληματική πρωτεύουσα, εστία διαφθοράς και δυσλειτουργίας. Η πορεία είναι λανθασμένη και αποτέλεσε έναν από τους βασικούς λόγους της χωρίς τέλος κρίσης.

Με σχετικά μικρούς δήμους, παίγνιο στα χέρια του κεντρικού κράτους, η ευκαιρία βρίσκεται στην επιλογή πολιτικής ηγεσίας στις Περιφέρειες. Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης περνά μια από τις καλύτερες ιστορικές της στιγμές. Ας την εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο, με την επιλογή μιας ηγεσίας που θα έχει δυναμισμό και κέφι, διαχειριστική επάρκεια, αλλά και οραματική προσέγγιση, διεκδικητικό τοπικισμό αλλά και ανοιχτό μυαλό συνεργασίας. Καλή επιτυχία στη νέα διοίκηση.