«Έρχονται οι δικοί μας», του Dario Paccino

Του Giorgio Stern – Βιβλία προς ανάκτηση: όγδοο επεισόδιο (*). Ακολουθεί μια ελάχιστη βιβλιογραφία για τους ιθαγενείς Αμερικανούς.

Μια επανέκδοση του «Arrivano i nostri – Ιστορία των Ερυθρόδερμων» του Dario Paccino; Ποιος ξέρει.

Ένα βιβλίο πριν από σχεδόν εβδομήντα χρόνια, το οποίο αποτελεί πλέον ένα αρχέτυπο μαρξιστικής ιστοριογραφίας που αναφέρεται στο Old West, Στην Άγρια Δύση, που σε αυτή την περίπτωση χάνει όλo τo ευφάνταστο και παραποιητικό του “Old”.

Και αυτό δίνει ήδη στον τόμο την αξία του ντοκουμέντου. Αν ένας σκηνοθέτης, ας πούμε ο Marco Ferreri, τότε είχε φτιάξει μια ταινία, μου αρέσει να πιστεύω ότι θα την ονόμαζε «Έρχονται τα Τέρατα-Arrivano i Mostri» (τότε ο Ferreri γύρισε το υπέροχο «Μην αγγίζετε τη λευκή γυναίκα»).

Το βιβλίο του Paccino βάζει την Ιστορία πίσω στη θέση της, γι’ αυτό και γοητεύτηκα, συνέβαλε σε επιλογές που επηρέασαν το μέλλον μου. Χωρισμένο σε πέντε θεματικά μέρη και τριάντα επτά κεφάλαια, το «φτάνoυν οι δικοί μας» πληροφορεί, ευκίνητα, για γεγονότα και πρωταγωνιστές που τοποθετούνται σε ένα ευρύτερο οργανικό όραμα από ότι ο τίτλος αφήνει να εννοηθεί.

Το κάνει ευθύς εξ αρχής, θέτοντας την ερώτηση «Γιατί μια ιστορία των Ινδιάνων;» Γυρίζοντας την απάντηση σε εκείνη την μικροαστική, αυταρχική και τιποτένια Ιταλία που πηγαίνει από τον Croce στον D’ Annunzio και στον «ευρωπαίο φιλισταίο (που) πιστεύει ότι ανακάλυψε την Αμερική με τον Χριστόφορο Κολόμβο«, αναφέροντας τον Gramsci που εκείνοι οι ίδιοι κρατούσαν στη φυλακή.

Ο Dario Paccino ξεκαθάρισε (το ξεκαθάρισε τότε!) ότι το να μιλάμε για τον Ινδιάνο είναι να μιλάμε επίσης για εμάς και το ασυνείδητό μας. 309 σελίδες κειμένου, 13 σελίδες σημειώσεων και ευρετηρίων στη μικροσκοπική και πολύτιμη εκτύπωση των Εκδόσεων Avanti (1956).

Ένα σεντούκι θησαυρού με πεντακόσια χρόνια γεγονότων. Ακόμα και αστείων, πνευματωδών, τόσο ποικίλων όσο στην πραγματικότητα, πάντα τεκμηριωμένων, βασισμένων στα αίσχη μιας ολοκληρωτικής και άγριας αποικιακής κατάκτησης.

Οι τελευταίες σελίδες του βιβλίου αγγίζουν ακριβώς αυτή την ουρά της Ιστορίας του 19ου αιώνα, ίσως την πιο εξέχουσα, που συζητήθηκε και συζητιέται σήμερα, η οποία οδήγησε τους Ινδιάνους στον επόμενο αιώνα. Και εδώ αποκαλύπτει σχεδόν τα εβδομήντα χρόνια.

Προφανώς, ο Dario Paccino ήταν εκείνη τη στιγμή ο μόνος πρόδρομος εκείνου του Εξήντα οκτώ, σπάταλου σε ντοκιμαντέρ «ευρημάτων» και δοκίμων λόγω της εισβολής του Ινδιάνου, απροσδόκητου πρωταγωνιστή στην δική μας Ιστορία. Αλλά είναι εβδομήντα χρόνια ριζωμένα στον χρόνο μιας πολύ διαφορετικής και καλύτερης Ιταλίας από ό, τι σήμερα.

Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, αν κάποιος ήθελε να προτείνει την επανέκδοση του «φθάνουν οι δικοί μας – ιστορία των ερυθρόδερμων», θα συνιστούσα να μην φοβάται τον τίτλο: είναι τέλειος. Τέλειος διότι δεν είναι «πολιτικά διεφθαρμένος (συγγνώμη) ορθός».

Τέλειος επειδή ξένος στην αυτοαθωωτική λογική: ναι, έχουμε εξοντώσει τους Ερυθρόδερμους, αλλά τώρα τους αποκαλούμε «ιθαγενείς της Αμερικής» και κλαίμε γι’ αυτούς. Είμαστε καλοί τώρα. Αυτό μας επιτρέπει να ονομάζουμε τρομοκράτες τους παλαιστίνιους, επαναλαμβάνοντας τους εαυτούς μας και αύριο να τους αποκαλούμε «ιθαγενείς της Παλαιστίνης».

Σαν καλός Ευρωπαίος στην αρχή μου είχε προκαλέσει έκπληξη πως το Αμερικανικό Ινδιάνικο Κίνημα-American Indian Movement ονομάστηκε έτσι ή που στις πινακίδες της «Πορείας των διαρρηγμένων Συνθηκών» του 1972 οι Ερυθρόδερμοι (ναι, οι Ερυθρόδερμοι) είχαν γράψει με μεγάλα γράμματα «I’M RED AND PROUD TO BE IT», ‘είμαι κόκκινος και περήφανος γι’ αυτό’, αστειευόμενοι το «πολιτικά ορθό» μας, ευτυχισμένοι που υπάρχουν και αντιστέκονται.

PROUD TO BE IT, Περήφανος όπως ο Dario Paccino.

Ο Giorgio Stern είναι συγγραφέας των «ινδιάνικων Φυλών, κεφάλαιο, προλετάριοι στην ιστορία της Βόρειας Αμερικής» (εκδότης Zambon) του 2019, αλλά πρόσφατα ανατυπώθηκε και ενημερώθηκε: θα το συζητήσουμε σύντομα στην bottega.

(*) Η ιδέα αυτής της στήλης είναι του Giuliano Spagnul: «… μια σειρά από κριτικές για την ενθάρρυνση της ανατύπωσης (ή προς έναν νέο εκδοτικό οίκο) από εκτυπώσιμα, πολύτιμα βιβλία εκτός καταλόγου που πρέπει να ανακτηθούν».

Ξεκινήσαμε στις 2 Απριλίου (φυσικά με τον Giuliano) να μιλάμε για Gunther Anders: «Essere o non essere». Μετά L’epica latina: Daniel Chavarrìa (14 Απριλίου) του Pierluigi Pedretti,  «Poema pedagogico» di Anton Makarenko (30 Απριλίου) του Raffele Mantegazza, «Il signore della fattoria» di Tristan Egolf (12 Μαΐου) του Francesco Masala, «Chiese e rivoluzione in America latina» (26 Μαΐου) του David Lifodi, «Teatro come differenza» di Antonio Attisani (9 Ιουνίου) ξανάτου Giuliano Spagnul και «Dizionario della paura» di Marcello Venturoli e Ruggero Zangrandi (23 Ιουνίου) του Giorgio Ferrari. Έχουμε ορίσει μια δεκαπενθήμερη προθεσμία, περίπου. Αν κάποια/ος θέλει να μπει, θα βρει τις πόρτες ανοιχτές. [db για την “bottega”]

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος