28 Σεπτεμβρίου 2023
Μπορούμε να προσφέρουμε στην πόλη, που υπονομεύεται όπως η ύπαιθρος από την αστικοποίηση, μια νέα πολιτική κουλτούρα; Σύμφωνα με τον Murray Bookchin, που αναγνωρίζεται ως ένας από τους πρωτοπόρους της κοινωνικής οικολογίας, οι πόλεις έχουν πάντα το δυναμικό, περισσότερο ή λιγότερο λανθάνον, να γίνουν τόποι στους οποίους να επιβεβαιώσουν, με πολλές διαφορετικές μορφές, τις έννοιες της πολιτικής αυτοδιαχείρισης και της ιδιότητας του πολίτη, χώροι στoυς οποίoυς καθημερινά ανανεώνονται και ανασυντίθενται οι κοινωνικές σχέσεις.
Μεγάλα αποσπάσματα από τον πρόλογο του βιβλίου Από την αστικοποίηση στις πόλεις Dall’urbanizzazione alle città (κείμενο που πρωτοεμφανίστηκε το 1987 στις ηνωμένες Πολιτείες και αναδημοσιεύτηκε σήμερα από την elèuthera).
Σε μια εποχή κατά την οποία το έθνος-Κράτος έχει γίνει ένα διφορούμενο φαινόμενο, τόσο που το κύρος του κατακλύζεται συχνά από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, ο πολίτης -όπως ορίζεται μέχρι σήμερα- χάνει κάθε αίσθηση ταυτότητας ή ισχύος για την καθημερινότητά του.
Αυτό το τεράστιο πολιτικοοικονομικό σύστημα, προικισμένο με τη δική του ζωή, απειλεί να εξαλείψει εντελώς τον ήδη αμφιταλαντευόμενο έλεγχο που μπορούν να ασκήσουν οι απλοί άνθρωποι στην ύπαρξη και στο μέλλον τους. Λες και μια τεχνητή μηχανή – ικανή να αυτοκυβερνηθεί και πανταχού διεισδυτική – αντικαθιστά πλέον τους ανθρώπους που την δημιούργησαν. […]
Επομένως, μια ελευθεριακή και συνομοσπονδιακή δημοτική πολιτική αντιπροσωπεύει την καλύτερη προσέγγιση για να αποτραπεί οποιαδήποτε «κατάκτηση» της κρατικής εξουσίας από μια ελίτ, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αυξήσει σιγά σιγά τη δύναμη των δήμων […].
Δεν πρόκειται για «κατάκτηση» της Κρατικής εξουσίας – ώστε να την διατηρήσει ζηλότυπα για πάντα – αλλά για επέκταση της λαϊκής εξουσίας έως ότου όλη η εξουσία να ανήκει στους θεσμούς της συμμετοχικής δημοκρατίας […]
Για να ανακτήσουμε την πολιτική, την ιθαγένεια και τη δημοκρατία, δεν πρέπει μόνο να ανακτήσουμε την αντίληψή μας για την πόλη ως τόπο όπου εργαζόμαστε και συμμετέχουμε σε μια καθημερινή συναναστροφή, αλλά πρέπει επίσης να τη δούμε ως μια δημόσια αρένα, στην οποία ανακατευόμαστε με τους άλλους ώστε να συζητήσουμε για τα κοινά ζητήματα-υποθέσεις, για παράδειγμα τους τρόπους βελτίωσης της ζωής μας ως πολιτικών όντων. […]
Η πόλη ήταν ιστορικά ο τόπος όπου αναδύθηκαν οικουμενικές έννοιες όπως αυτή της «ανθρωπότητας» και εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να γίνει ο τόπος στον οποίο θα επιβεβαιωθούν εκ νέου οι έννοιες της πολιτικής αυτοδιαχείρισης και της ιδιότητας του πολίτη, όπου θα επεξεργάζονται εκ νέου νέες κοινωνικές σχέσεις και μια νέα κουλτούρα του πολίτη.
Τα βήματα που οδήγησαν από το συγγενικό κλαν, τη φυλή και το χωριό στην πόλη-alla polis, την πολιτική πόλη. από τα αδέρφια και τις αδερφές εξ αίματος, που αποκτούσαν τα προνόμιά τους εκ γενετής, σε πολίτες που ήταν τουλάχιστον ιδανικά ελεύθεροι να αποφασίσουν ποιες ευθύνες να αποδώσουν στους εαυτούς τους και σε ποιες ομοιότητες να δώσουν προτεραιότητα με βάση τη δική τους λογική και τα δικά τους κοσμικά-καθολικά συμφέροντα – λοιπόν, όλα αυτά τα βήματα αποτελούν έναν έγκυρο ορισμό της πόλης. […]
Σε μια εποχή που οι παραδοσιακές λειτουργίες της πόλης φαίνονται φρικτά παραμορφωμένες από την άνοδο των μεγαλουπόλεων, από επαγγελματίες πολιτικούς, από την πανταχού παρουσία του έθνους-Κράτους, από τον αυξανόμενο αυταρχικό έλεγχο που ασκείται στο άτομο (ανεξάρτητα από την κουρασμένη εκλογική ρητορική με τις κενές διακηρύξεις της για τη δημοκρατία), είναι ζωτικής σημασίας να διερευνήσουμε το παρελθόν για να εντοπίσουμε τα στοιχεία του αυθεντικού κομουναλισμού, να τα κατανοήσουμε στην ανόθευτη μορφή τους και να επαναδιατυπώσουμε μια σύνθεση των καλύτερων ιδιοτήτων τους, με σκοπό μια πιο ορθολογική κοινωνία από αυτές που γνώρισε η ανθρωπότητα στην ιστορία της. […]
Brindisi, Αύγουστος 2023: πρώτη «μόνιμη Συνέλευση Πολιτών για το Κλίμα» που προωθείται από τον συνεταιρισμό Legami di Comunità-Σχέσεις κοινότηταςΡώμη, σεπτέμβριος 2023: στη γειτονιά Pietralata Liberi Nantes (ερασιτεχνικός αθλητικός σύλλογος που δημιουργήθηκε για την προώθηση της ελευθερίας πρόσβασης στον αθλητισμό για τους πρόσφυγες) μαζί με το σχολείο Perlasca και πολλές τοπικές πραγματικότητες προώθησαν μια ημέρα εορτασμού και ανταλλαγής για την οικοδόμηση της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι γνωρίζω πάρα πολύ τα ελαττώματα του παρελθόντος, ελάχιστα από τα οποία, δυστυχώς, έχουν ξεπεραστεί πλήρως. Η αθηναϊκή πόλις, la polis ateniese, επιβαρύνθηκε από σκλαβιά, πατριαρχισμό και ιμπεριαλισμό, τόσο πολύ που τελικά δηλητηριάστηκε από αυτούς.
Οι καλύτερες από τις δημοκρατικές πόλεις του Μεσαίωνα ήταν εν μέρει ολιγαρχικές και με την πάροδο του χρόνου έγιναν εντελώς. Οι πόλεις της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού είχαν έντονα αυταρχικά χαρακτηριστικά και ήταν δημοκρατίες του πολίτη, εκτός από αυτές τις λίγες περιπτώσεις –ιδιαίτερα οι πόλεις της Νέας Αγγλίας κατά την αμερικανική επανάσταση και του Παρισιού κατά τη γαλλική επανάσταση– όπου σημειώθηκαν εκπληκτικές πρόοδοι των δημοκρατικών θεσμών. Αλλά συνολικά, αυτή είναι μια κοινή ιστορία που δεν πρέπει και δεν μπορεί να αγνοηθεί. […]
Η πόλη δεν είναι προορισμένη να εξαφανιστεί. Είναι ένα καίριο μέρος της ιστορίας μας εδώ και χιλιετίες, καθώς και ένας σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση του ανθρώπινου μυαλού. Εχόντων έτσι των πραγμάτων, θα μπορούσαμε ποτέ να την αγνοήσουμε;
Αλλά όμως αυτό σημαίνει ότι είμαστε υποχρεωμένοι να την αποδεχτούμε ως έχει – μια οντότητα που κινδυνεύει επίσης να εξαλειφθεί από την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση που απειλεί και την ύπαιθρο; Ή μπορούμε να της προσδώσουμε ένα νέο νόημα, μια νέα πολιτική, μια νέα κατεύθυνση, και να προσφέρουμε νέα ιδανικά ιδιότητας του πολίτη, πολλά από τα οποία σε μεγάλο βαθμό έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στο παρελθόν; […]
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος commune.info
