Κάνε μου λιγάκι κλικ
Γράφει η Λιάνα Κουτσογιαννάκη
Αγαπητό ημερολόγιο,
Αυτή την εβδομάδα με προβλημάτισε το εξής: Μπορώ ή δεν μπορώ να υπάρξω χωρίς τους λογαριασμούς μου στα socialmedia; Εν ολίγοις ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων που θα τσεκάρουν το κινητό τους πριν ή κατά τη διάρκεια της πρωινής τους επίσκεψης στην τουαλέτα; «Γιατί δεν υπάρχει πλέον τρίτη εναλλακτική», όπως μας λέει χαρακτηριστικά ο Roger Mc Namee ένας από τους ιδρυτές του Facebook.
Είναι γεγονός ότι στις ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει ένας έντονος δημόσιος διάλογος σχετικά με τις επιπτώσεις των socialmedia στην κοινωνική και στην προσωπική μας ζωή. Ειδικά τις τελευταίες μέρες έχουν την τιμητική τους εξαιτίας του Trump. Γιατί μία ανάρτησή του στο Tweeter ήταν αρκετή για να οδηγήσει σε εισβολή στο Καπιτώλιο και στον αποκλεισμό του τέως Αμερικανού Προέδρου τις επόμενες ημέρες από τον προσωπικό του λογαριασμό. Την κίνηση αυτή χαρακτήρισε «σωστή» αλλά και «επικίνδυνη» ο Τζακ Ντόρσι, ένας εκ των ιδρυτών της πλατφόρμας μέσω της οποίας τιτίβιζε επί πολλά χρόνια ο πρώην πλανητάρχης. Το παράδειγμα του Tweeter πάντως ακολούθησαν και στην πλειονότητά τους τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η αντίδραση του κόσμου δεν σου κρύβω αγαπητό ημερολόγιο ότι υπήρξε άμεση. Τιτιβίσματα, σπρωξίματα, like, shares και αμέτρητα commentsσε όλες τις αγαπημένες πλατφόρμες. Άλλοι χρήστες επικρότησαν, άλλοι αποδοκίμασαν, άλλοι αναρωτήθηκαν. Πάντως και πάλι πέρασαν άπλετο χρόνο στο αγαπημένο τους διαδικτυακό καφενείο. Ωστόσο σαν να μου φαίνεται ότι και πάλι δεν άλλαξε τίποτα. Ότι και αυτό το ζήτημα δεν είναι τίποτε παραπάνω από το θέμα της εβδομάδας. Άντε του μήνα.
Προσωπικά αγαπητό ημερολόγιο θεωρώ ότι αυτό είναι το θέμα της δεκαετίας, του αιώνα, του παρόντος και του μέλλοντος.
Την προηγούμενη εβδομάδα τα fakenewsστα socialmediaγια έξτρα διαθέσιμα εμβόλια για τον Covid-19 οδήγησαν δεκάδες ανθρώπους έξω από εμβολιαστικά κέντρα στην Ν. Υόρκη.
Εκτός αυτού, ατάκες όπως «Δες μου έκανε Likeπρώτος/η» ή «Έχεις 500.000 followers; Μπράβο σου!» είναι πλέον καθημερινότητα. Μία καθημερινότητα που πληγώνει. Το Cyberbullying σκοτώνει. Οι αυτοκτονίες αυξάνονται ειδικά σε νέους και εφήβους. Η γενιά zero στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ είναι πιο καταθλιπτική και δυστυχισμένη. Ο εθισμός της οθόνης είναι ο no 1 εθισμός της εποχής μας.
«Η βιομηχανία των ναρκωτικών και η βιομηχανία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι οι μόνες που χαρακτηρίζουν τους πελάτες τους χρήστες», μας λέει ο Edward Tufte, ένας από τους ομιλητές στο νέο ντοκιμαντέρ του Netflix με τίτλο «The Social Dilemma». Τι θα γίνει όμως αν πάθουμε overdose;
Από την άλλη πλευρά αναρωτιέμαι είναι όντως, αγαπητό ημερολόγιο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Εωσφόρος της εποχής μας; Και αν ναι γιατί εξακολουθούμε να περνάμε τόσες ώρες της ημέρας μας σε αυτά;
Σε αυτό το σημείο θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Έχω λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μου αρέσουν και τα χρησιμοποιώ. Επικοινωνώ με τους φίλους μου, μοιράζομαι ιδέες και στιγμές, ενημερώνομαι, δραστηριοποιούμαι ή απλά χαζεύω και «σκοτώνω» τον ελεύθερό μου χρόνο. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για μένα. Ισχύει για όλους.
Και αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα. Οι εταιρίες και οι άνθρωποι που τα δημιουργούν είναι επιτυχημένες επειδή έχουν κατορθώσει να μας κρατάνε online το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για επιχειρήσεις. Στόχος τους ήταν και είναι το κέρδος.
Έτσι, ο μηχανισμός των social media που ξεκίνησε από το «φατσοβιβλίο» και τον Mark και υιοθετήθηκε από όλες τις μεταγενέστερες πλατφόρμες, είναι απλός και ευφυέστατος ταυτόχρονα. Ο κάθε χρήστης διαμορφώνει το δικό του πεδίο με βάση τα ενδιαφέροντά του και οι κουμπιουτεράδες στο Silicon Valley φροντίζουν να τον ανατροφοδοτούν με πανομοιότυπο περιεχόμενο ώστε το «σκρολάρισμα» να μην σταματάει ποτέ.
Και αυτό είναι κακό; Εγώ απολαμβάνω ιδιαίτερα το να ξέρω ότι μόλις ακολουθώ μια σελίδα με περιεχόμενο σχετικό με τα ενδιαφέροντά μου αμέσως μου εμφανίζονται άλλες δέκα παρεμφερείς. Τι γίνεται, όμως, «θα έλεγε κάποια πιο πονηρεμένη από εμένα» αν οι πηγές πληροφόρησής μου είναι κάπως περιορισμένες; Αν για παράδειγμα είμαι επί μία δεκαετία τώρα είμαι οπαδός του Trump και εγώ και οι φίλοι μου και όλη μέρα ακούμε και βλέπουμε βίντεοσυνωμοσιολογίας;
Τελικά το διαδίκτυο μου ανοίγει τα μάτια ή με περιορίζει ακόμα περισσότερο στον μικρόκοσμό μου;
Είναι φίλος ή εχθρός ή ο μεγάλος αδελφός;
Δεν είμαι πολύ σίγουρη ακόμα.
Πάντως σαν είδος παρά τα φοβερά και τρομερά που έχουμε κάνει ανά τους αιώνες οι άνθρωποι (και πρέπει να το παραδεχτούμε), κατά βάση παραμένουμε χαζοί.
Γιατί μια ζωή επενδύουμε χρήματα, χρόνο και ενέργεια στην πρόοδο και στην ανάπτυξη για να έρθουμε δεκαετίες αργότερα και να διαπιστώσουμε έντρομοι ότι και πάλι κάναμε μια τρύπα στο νερό.
Το ίδιο συνέβη και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα δημιουργήσαμε, τα αγαπήσαμε, τα χρησιμοποιήσαμε μέχρι τελικής πτώσεως και τώρα λίγο πριν το χείλος του γκρεμού, λίγο πριν να «κρασάρει» το σύμπαν αποφασίσαμε να ανησυχήσουμε. Ανακαλύψαμε (λες και τόσο καιρό δεν το ξέραμε) ότι το νομικό μας πλαίσιο είναι ανεπαρκέστατο και αδύναμο να μας προστατεύσει απέναντι στους κινδύνους που ελλοχεύει η χρήση των αγαπημένων μας ιστοσελίδων. Ξαναθυμηθήκαμε έννοιες όπως προσωπικά δεδομένα και ιδιωτικότητα.
Το αποτέλεσμα είναι οι απανταχού νομομαθείς και κυβερνώντες να τρέχουν και να μη φτάνουν. «Προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες.» Σε περίπτωση που δεν το κατάλαβες, αγαπητό μου ημερολόγιο, η ιδιωτικότητά μου πλέον προστατεύεται (κάθε φορά που συμφωνώ χωρίς να διαβάσω τους πολυσέλιδους όρους χρήσης κάθε ιστοσελίδας που χρησιμοποιώ στην διάρκεια της ημέρας).
Αποφασίσαμε, λοιπόν, ότι είναι αναγκαίο να αναπτύξουμε μηχανισμούς «αντισωμάτων» απέναντι στους φρενήρεις ρυθμούς της τεχνολογικής ανάπτυξης. Στο ΜΙΤ «οι κομπιουτεράδες» εκτός από αλγορίθμους διδάσκονται πλέον και μαθήματα ηθικής και φιλοσοφίας. Στο διαδίκτυο έχουν ξεκινήσει να δημιουργούνται καμπάνιες ενημέρωσης και πρόληψης. Όλο και περισσότερα ντοκιμαντέρ, άρθρα, βιβλία και εκπομπές ασχολούνται με το θέμα.
Συμπερασματικά, «πες μου τι, πες μου τι, τι περίμενες και εσύ». Τίποτα…
Η ελαφρώς απελπισμένη,
έγκλειστη φοιτήτρια
1.Γενιά zero: Οι άνθρωποι που η γέννησή τους συμπίπτει χρονικά με την δημιουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
- Silicon Valley: περιοχή στο Σαν Φρανσίσκο στην οποία έχουν την έδρα τους εταιρίες όπως η Google, το Netflix κ.ο.κ.
