Ο Γιάννης Καρράς και το ‘Σχέδιο μνήμης’ τόμος 1 – Ο χαμένος χάρτης (III έκδοση)

Έφυγε λοιπόν και ο καλός φίλος Γιάννης. Παρακολούθησα την πορεία της ασθένειας του το τελευταίο διάστημα, συζητώντας με τον αγαπημένο μας Νικόλα, και γι’ αυτό, όταν διάβασα πριν λίγο στο ηλεκτρονικό φύλλο της Πρωινής για τον θάνατο του, δεν πιάστηκα εξ’ απήνης.

Η στενοχώρια είναι μεγάλη, και απαλύνεται μοναχά από την συνειδητοποίηση πως μάλλον.. ‘ησύχασε’. Και τι δεν θυμάμαι από την κοινή μας πορεία στην πόλη, από τότε που ανηφόρισε στα μέρη μας πολλά πολλά χρόνια πριν, την δεκαετία του ’80. Γι’ αυτό, αν μου λέγατε να διαλέξω ένα ιδιαίτερο συμβάν, έχω δεκάδες στο νου μου. Του εύχομαι λοιπόν καλό ταξίδι, να είναι γεροί και δυνατοί οι δικοί του άνθρωποι να τον θυμόμαστε όλοι με το χαμόγελο που του πρέπει. Γεια σου φίλε

Τώρα, μιλώντας για βιβλία, Ο χαμένος χάρτης παρουσιάζει τα αποτελέσματα της πρώτης αυστηρής, ακριβούς έρευνας για το αριστερό ένοπλο φαινόμενο που διέσχισε την Ιταλία μεταξύ 1969 και 1989. Σε σύγκριση με την πρώτη δημοσίευση του 1994, αυτή η τρίτη έκδοση προτείνει τους καρπούς μιας περαιτέρω έρευνας σχετικά με εκείνους τους σχηματισμούς που μεταξύ 1990 και 2019 είχαν, λίγο-πολύ από ανάγκη, με το ζόρι θα λέγαμε, επαναφέρθηκαν στον απόηχο προηγούμενων εμπειριών.

Το κείμενο διαρθρώνεται σε έξι ενότητες, εκ των οποίων οι τέσσερις αφορούν την περίοδο 1969-1989.

Η πρώτη εκθέτει την ουσιαστική ιστορία 47 ένοπλων οργανώσεων που όντως συγκροτήθηκαν και έδρασαν, υποδεικνύοντας για καθεμία τη βιβλιογραφία των εγγράφων που παρήγαγαν και των γραπτών που τις αφορούν. Επιπλέον, για τους 24 κύριους σχηματισμούς, παρέχεται μια κοινωνικο-στατιστική περιγραφή λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, το επίπεδο σπουδών, τη δραστηριότητα εργασίας και την περιοχή καταγωγής των ερευνηθέντων.

Η δεύτερη αποτελείται από ονομαστικά κεφάλαια που σχετίζονται με το γεγονός στο οποίο 71 μαχητές των ένοπλων οργανώσεων συνάντησαν το θάνατο. Κάθε κεφάλαιο συμπληρώνεται από μια συγκεκριμένη βιβλιογραφία.

Στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται στοιχεία και βιβλιογραφικές αναφορές για τα γεγονότα στα οποία πέθαναν τα 128 άτομα που επλήγησαν από τους θεωρούμενους σχηματισμούς.

Ένα τέταρτο μέρος είναι αφιερωμένο στην κοινωνικο-στατιστική περιγραφή της ένοπλης εμπειρίας στο σύνολό της. Οι πίνακες και τα γραφήματα απεικονίζουν τα κοινωνικο-πολιτισμικά χαρακτηριστικά των ερευνώμενων και ανιχνεύουν τις χωροχρονικές συντεταγμένες του φαινομένου.

Η πέμπτη ενότητα περιγράφει με τις ίδιες παραμέτρους την περίοδο 1990-2019, λαμβάνοντας υπόψη μια ένοπλη οργάνωση και δύο έρευνες, με ονομαστικά κεφάλαια για τρεις νεκρούς αγωνιστές και τρεις νεκρούς σε σχέση με τη δραστηριότητα του σχηματισμού.

Στο τελευταίο μέρος, ορισμένοι συσχετισμοί μεταξύ δεδομένων, που ενημερώθηκαν στις 31 δεκεμβρίου 2019, παρουσιάζουν μια συνθετική ματιά στην τρέχουσα κατάσταση 27 ατόμων, που θεωρούνται στις προηγούμενες ενότητες ως υπό έρευνα για ένοπλη συμμορία, τα οποία βρίσκονται ακόμη στη φυλακή.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα βασικό γνωστικό εργαλείο για να εξοπλίσει στοχασμούς και συγκρίσεις για μια μεγάλη συλλογική καταστολή της πρόσφατης κοινωνικής ιστορίας και για το άλυτο ζήτημα των καταζητούμενων στο εξωτερικό και των πολιτικών κρατουμένων.

Il Progetto Memoria το Σχέδιο Μνήμης είναι μια ιστορική-τεκμηριωτική έρευνα για την ένοπλη εμπειρία που διέσχισε την Ιταλία τη δεκαετία του εβδομήντα και του ογδόντα του εικοστού αιώνα. Το χρονικό πλαίσιο που λαμβάνεται υπόψη ξεκινά από το 1969 – το έτος κατά το οποίο οι μορφές που έλαβε η καταστολή (όπως η σφαγή της Piazza Fontana) ώθησαν τα κινήματα να αναρωτηθούν σχετικά με τη χρήση των όπλων στις επαναστατικές διαδικασίες – έως το 1989, το έτος της «πτώσης του Τείχους του Βερολίνου», που σηματοδοτεί μια συνοριακή γραμμή σε σχέση με τους τρόπους σκέψης για την πολιτική, τις σχέσεις μεταξύ των Χωρών, τις επαναστάσεις και αυτό που τις αφορά. Η έρευνα, που ξεκίνησε το 1991 μέσα στον συνεταιρισμό Sensibili alle foglie, επιμελήθηκε η Maria Rita Prette, και προσφέρει δύο ενημερωτικά σεμινάρια που μπορούν να ζητηθούν από τον συνεταιρισμό. Το Memory Project χρησιμοποιεί την ομώνυμη εκδοτική σειρά για να καταστήσει δημόσια τα αποκτήματά της και να αυτοχρηματοδοτηθεί, μέσω του μάρκετινγκ των βιβλίων, προκειμένου να εγγυηθεί την αυτονομία και τη σοβαρότητα της εργασίας.

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος