Οι λέξεις είναι φλέβες – Παιώνια

Γράφει η Ηρώ Καραμανλή

Στο μύθο του Αισώπου, «Το σκουλήκι και η αλεπού», αναφέρονται τα εξής :

«Μια φορά ο σκώληκας, που μένει συνήθως χωμένος μέσα στη λάσπη, αναδύθηκε έξω στην επιφάνεια της γης και διαλαλούσε σε όλα τα ζώα: «Εδώ ο καλός γιατρός, εδώ ο ειδήμονας στα φαρμακευτικά — σας λέω, ούτε ο προσωπικός γιατρός των θεών, ο Παίωνας με το όνομα, δεν είναι τόσο ικανός». Τον άκουσε η αλεπού και του λέει : «Τί λες, βρε ανόητε; Αν μπορείς να γιατρέψεις τους άλλους, γιατί δεν κοιτάς να θεραπεύσεις πρώτα-πρώτα τον εαυτό σου, έτσι σακατεμένος και χωρίς πόδια  που είσαι;». Το δίδαγμα του μύθου, εύλογο.

Ο Πλίνιος αναφέρει πως ο Παίωνας  ήταν μαθητής του Ασκληπιού. Όταν η θεά της γονιμότητας Λητώ – μητέρα του Απόλλωνα, του υπέδειξε μια μαγική ρίζα που φύονταν στον Όλυμπο, κι η οποία απάλυνε τον πόνο των γυναικών κατά τον τοκετό, ο Ασκληπιός εξοργίστηκε από το φθόνο του τόσο πολύ που αποπειράθηκε να φονεύσει τον μαθητή του.  Τον έσωσε όμως  ο Δίας μεταμορφώνοντας τον σε λουλούδι, την παιώνια. Ο πατέρας της φαρμακευτικής Διοσκουρίδης αναφέρει το φυτό ως “γλυκυσίδη” και τη ρίζα του “παιωνία”, το οποίο περιγράφει πλήρως και του αποδίδει πληθώρα φαρμακευτικών ιδιοτήτων. Αναφέρει δε πως η ρίζα της συμβάλλει στην ομαλότητα της εμμηναγωγικής δράσης και στην αποβολή του πλακούντα μετά τον τοκετό. Ο πατέρας της Ιατρικής,  Ιπποκράτης,  αναφέρει την παιώνια ως θεραπευτικό φάρμακο των νευρολογικών παθήσεων και της επιληψίας.

Η ΛΕΞΗ

Παιώνια, η

Η Παιώνια είναι το αρχαιότερο καλλιεργήσιμο φυτό που το συναντάμε μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο με το ίδιο αρχαίο όνομα και οι πηγές αναφέρουν πως ήταν φαρμακευτικό βότανο. Ο Σουίδας στο λεξικό του μνημονεύει : «παιώνειον (είναι) ρίζης φάρμακον και παιώνιον (σημαίνει) ιατρείον, θεραπευτήριον ή σωτήριον φάρμακον».

Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό βότανο για τις πληγές και σύμφωνα με τον Παυσανία αποτελούσε τη βασίλισσα όλων των βοτάνων (πασάων βοτανέων βασιληίδα). Αλλά και οι Κινέζοι αναφέρονται με σεβασμό στην Παιώνια αφού την αποκαλούν «βασίλισσα όλων των λουλουδιών». Το όνομά της προέρχεται από τον θεό Παίωνα που κατοικούσε στον Όλυμπο και ήταν ιατρός των θεών. Ο θεός Παίωνας (κατά τον Όμηρο, Παήων ή Παιών), θεράπευε τους τραυματισμένους θεούς με τα «οδυνηφατα» (παυσίπονα) φάρμακα. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο βασιλιάς του κάτω κόσμου Πλούτωνας, βγήκε από το βασίλειό του μόνο δύο φορές. Την πρώτη φορά για να κλέψει την γυναίκα του την Περσεφόνη και τη δεύτερη, όταν αναγκάστηκε να πάει στον Όλυμπο,  εξ αιτίας των τραυμάτων που του προκάλεσε ο Ηρακλής, για να τον θεραπεύσει ο Παίωνας του οποίου το όνομα αναφέρεται σε μια πήλινη πλάκα στην Κνωσσό. Κατά τη λαϊκή παράδοση το φυτό είχε θεϊκή προέλευση στην αρχαιότητα, εκπορευόταν από το φεγγάρι και έλαμπε κατά τη διάρκεια της νύχτας για να προστατεύει τους βοσκούς και τα κοπάδια τους.

Η παιώνια έχει μεγάλα και εντυπωσιακά άνθη, ερμαφρόδιτα, σε έντονο κόκκινο, λευκό ή ρόδινο χρώμα και  ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Φύεται δε σε υψόμετρο 1000 έως 1700 μέτρα σε μέρη σκιερά και κάτω από πευκοδάση. Έτσι, αν επισκεφτείτε αυτή την εποχή τη Νικήσιανη και την τοποθεσία «Λιβάδι», θα μπορέσετε να θαυμάσετε από κοντά το πανέμορφο και ονομαστό αυτό λουλούδι του Παγγαίου.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΑΙΩΝΙΑ – ΕΡΕΥΝΑ, ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ,  ΛΕΜΕΣΟΣ

ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ « ΗΛΙΟΥ»

ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΙΔΑ Ή ΣΟΥΔΑ