Προτομή του Ιλαρίωνα Καρατζόγλου μπροστά από το Διοικητήριο

Χωρίς προς το παρόν να έχουν γίνει επίσημες ανακοινώσεις η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης υποστηρίζει την πρόταση του Αντιπεριφερειάρχη Καβάλας Κώστα Αντωνιάδη. Εξασφαλίζεται χρηματοδότηση άνω των 6 χιλιάδων ευρώ για μία πρώτη ενέργεια, με την ευκαιρία των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Πρόκειται για μία πρωτοβουλία και ιδέα του Κώστα Αντωνιάδη. Αφορά την προτομή του Ιλαρίωνα Καρατζόγλου, ενός καβαλιώτη αγωνιστή στην Επανάσταση του 1821.

Η προτομή του πρόκειται να κατασκευαστεί σύντομα και να τοποθετηθεί σε εμφανές σημείο στον περιβάλλοντα χώρο του Διοικητηρίου. Με αυτόν τον τρόπο η Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας θα τιμήσει τον καβαλιώτη αγωνιστή αλλά και τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821.

Ο Ιλαρίωνας Καρατζόγλου δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός ακόμα και στον τόπο του, ακόμη και στην Καβάλα. Τα στοιχεία που υπάρχουν για αυτόν αναφέρουν την εξής ιστορία του:

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ο Ιλαρίων Καρατζόγλου γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στην Καβάλα. Συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, πολεμώντας ως αξιωματικός στις μάχες που έλαβαν χώρα στη Μακεδονία. Το 1824, και εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, μετά από υπόδειξη της κυβέρνησης του Γεώργιου Κουντουριώτη, διατάχθηκε η μεταφορά στρατευμάτων στην Ύδρα, προκειμένου να υπερασπιστούν το νησί από ενδεχόμενη επίθεση του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου. Έτσι ο Ιλαρίων Καρατζόγλου βρέθηκε στο νησί με το σώμα του, καθώς η πλειοψηφία των στρατευμάτων εκεί ήταν Μακεδόνες.

Όταν το 1828 έφτασε στην Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας και προχώρησε σε αναδιοργάνωση των ατάκτων στρατευμάτων σε χιλιαρχίες και ελαφρά τάγματα, πολλοί οπλαρχηγοί και στρατιώτες, έμειναν έξω από την νέα αυτή επίσημη στρατιωτική δομή. Όπως αναφέρει ο Ι. Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του, ο αξιωματικός Ιλαρίων Καρατζόγλου αδικήθηκε και έμεινε έξω από το στράτευμα. Τότε αποφάσισε να ακολουθήσει την κλέφτικη ζωή, όπως συνέβη με πολλούς οπλαρχηγούς που βρέθηκαν στην ίδια θέση.

ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΜΙΞΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΦΙΛΟΡΩΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Ο Μακρυγιάννης τον συγκράτησε και τον συμβούλεψε να επιστρέψει στην πατρίδα του, την Καβάλα ώστε να προετοιμάσει μία νέα εξέγερση προκειμένου να προσπαθήσει να πιέσει για την ένωση των υπόδουλων Ελληνικών επαρχιών στο υπό ίδρυση Ελληνικό κράτος. Οργανώθηκε μάλιστα και μια μυστική επιτροπή υπό το Μακρυγιάννη, που θα επικοινωνούσε κρυφά με τους αγωνιστές της Μακεδονίας. Ο Ιλαρίων Καρατζόγλου τελικά κατέληξε στη Χαλκιδική, όπου το έδαφος ήταν πιο πρόσφορο για επαναστατικές ενέργειες και σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε οπλαρχηγός (αρματολός) στο Άγιο Όρος και στα Μαδεμοχώρια. Εκεί συντηρούσε το επαναστατικό πνεύμα των κατοίκων και πρόσμενε την κατάλληλη συγκυρία και την έξωθεν υποστήριξη προκειμένου να αναλάβει εκ νέου μεγάλες πολεμικές επιχειρήσεις.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΜΠΡΑΗΜ

Ο Ιλαρίων Καρατζόγλου αποφάσισε να μεταβεί στην Αίγυπτο και να συναντήσει τον συντοπίτη του Ιμπραήμ πασά (Μεχμέτ Αλή) προκειμένου να ζητήσει βοήθεια, καθώς ο τελευταίος βρίσκονταν τότε σε σύγκρουση με το σουλτάνο. Ο Ιμπραήμ όμως, θεώρησε ανέφικτη την επανάσταση στη Μακεδονία λόγω των περιστάσεων της εποχής και ζήτησε από τον Ιλαρίωνα Καρατζόγλου να ξεσηκώσει τους Κρητικούς σε επανάσταση κατά του σουλτάνου, κάτι που θα διευκόλυνε πολιτικά και τον πασά της Αιγύπτου.

Πράγματι ο Καρατζόγλου μετέβη στην Κρήτη εργαζόμενος εκεί για την προετοιμασία της επικείμενης επανάστασης. Το 1839 και ενώ ο Ιμπράημ βρίσκεται στο απόγειο των πολεμικών επιχειρήσεων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά μάλιστα τη νίκη στο Νεζίπ (της επαρχίας Γκαζιαντέπ), στις 24 Ιουνίου, ο Ιλαρίων Καρατζόγλου προσπαθεί εκ νέου με επιστολές του, να τον πείσει για βοήθεια σε ενδεχόμενη επανάσταση της Μακεδονίας. Ο Ιμπραήμ Πασάς αδιαφορεί για το θέμα της Μακεδονίας γιατί έχει στρέψει αλλού την προσοχή του και έτσι ο Ι. Καρατζόγλου αφήνει την Κρήτη εν μέσω γενικού αναβρασμού (λόγω της άσχημης τροπής που παίρνουν τα πράγματα για το νησί, μετά την εμπλοκή της Αγγλίας) και μεταβαίνει στην Αθήνα.

ΕΚ ΝΕΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Στην Αθήνα ο Καβαλιώτης αγωνιστής συναντήθηκε με τον Μακρυγιάννη, του εξιστόρησε τα γεγονότα και του έδειξε και τις επιστολές του Ιμπραήμ πασά που υπόσχονταν για βοήθεια.

Ο Ιλαρίων Καρατζόγλου αναχώρησε για τη Χαλκιδική, ενώ ο Μακρυγιάννης παραιτήθηκε προσωρινά από την ηγεσία της επιτροπής, αλλά μετά από παρότρυνση των Κ. Δόσιου, Π. Ναούμ και Δαμιανού, συνέχισε τη δράση του. Έτσι η επιτροπή απέστειλε δύο γολέτες με πολεμοφόδια στο Άγιο Όρος. Η αποστολή συνοδεύτηκε από αρκετούς Μακεδόνες οπλαρχηγούς και στρατιώτες που ζούσαν στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος. Όταν ο Ιλαρίων Καρατζόγλου έσπευσε να τους συναντήσει, ορισμένοι οπλαρχηγοί, “άτακτοι και ακατάστατοι” κατά το Μακρυγιάννη, που διατηρούσαν φιλικές σχέσεις με τον Δημήτριο Καρατάσο, εξοργίστηκαν και τον κατέδωσαν στις Οθωμανικές αρχές.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ

Οι Τούρκοι φυλάκισαν τον Ιλαρίωνα Καρατζόγλου στις φυλακές καταναγκαστικών έργων στο ναύσταθμο του Μπάνιου, στην Κωνσταντινούπολη. Τότε ο Ι. Μακρυγιάννης με αλλεπάλληλα διαβήματα στη βρετανική και τη γαλλική πρεσβεία της Αθήνας κατάφερε να πείσει τους ξένους διπλωμάτες να προσπαθήσουν για την αποφυλάκισή του, όπως και έγινε λίγο αργότερα. Λίγο μετά την αποφυλάκισή του, στα τέλη του 1841, δολοφονήθηκε από πράκτορες της Ρωσίας μετά από υπόδειξη του αρχιμανδρίτη Ανατόλιου της Φιλορθοδόξου Εταιρείας, που τον θεώρησε εχθρό της ρωσικής πασλαβιστικής πολιτικής. Ο Μακρυγιάννης έγραψε στα Απομνημονεύματά του για το Λαρίωνα (όπως τον αποκαλούσε): “..και χάσαμε έναν γενναίον άντρα”.