Σκάκι με τέσσερις στην Μεσόγειο
Γράφει από το Παρίσι ο Μιχάλης Μαυρόπουλος
Την ώρα που συντάσσεται το παρόν χρονικό, ο υπογράφων δεν μπορεί, λόγω ελλείψεως του απαιτούμενου χρόνου, να γνωρίσει τις ληφθείσες αποφάσεις της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, κυρίως για την ανατολική Μεσόγειο, όμωςτο παιχνίδι μεταξύ Τουρκίας και Γαλλίαςγια την επιτήρηση της περιοχής συνεχίζεται. Επ’ αυτού οι ερωτήσεις βρίθουν. Τι ελπίζει η Αθήνα που ακολουθεί εκών άκων την Γαλλία; Τι συνεζήτησε και τι απαίτησε με την πρόσφατη επίσκεψή του, ο αμερικάνος υπουργός Εξωτερικών Πομπέο;
Η φιλοκυβερνητική Καθημερινή έγραψε ότι έβαλε στο τραπέζι την αναβάθμιση των οπλικών αμερικανικών εν Ελλάδι συστημάτων εν είδει αντιπροτάσεως στις προσφορές της Γαλλίας. Χωρίς να είμαστε ανεπικαίρως επικριτικοί της μητσοτακικής πολιτικής, η δημοσίως εκφρασθείσα γαλλική υποστήριξη υπέρ της Ελλάδος επ’ ευκαιρία των υπαρχουσών διαφορών μεταξύ των δυο χωρών Τουρκίας και Ελλάδος,ικανοποίησε, τολμώ να πω, την μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων. Η ανακάλυψη στα τελευταία χρόνια μεγάλων ενεργειακών αποθεμάτων άνοιξε την όρεξη των παρόχθιων παραθαλάσσιων χωρών και υποδαύλισε τις μεταξύ των διαφορές. Το ενεργειακό είναι λοιπόν η πρώτιστη αιτία αντιπαραθέσεως των εμπλεκομένων κρατών. Δεν είναι η μόνη. Προστίθεται η διπλωματικο-γεοστρατηγική αναμέτρηση μεταξύ Αγκύρας και Παρισίων (με την μορφή υποστηρίξεως της Αθήνας από τη Γαλλία) εν σχέσει με το υπαρκτό υλικό και διπλωματικό πρόβλημα που μεταφράζεται με το δικαίωμα εξορύξεως πετρελαίου και γκαζιού, ως επίσης και την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων μεταξύ των δυο ομόρων κρατών.
Σύμφωνα με τον ειδικευμένο στα μεσανατολικά προβλήματα, φίλο δημοσιογράφο Πιέρ Μπαρμπανσέ (Pierre Barbancey) της κυριακάτικης Ουμανιτέ, ο έλεγχος της λεκάνης της ανατολικής Μεσογείου, με όλα τα ευρισκόμενα εκεί, όπως ήδη ανεφέρθη, ενεργειακά αποθέματα, αποτελεί την βασική αιτία της τεταμένης ανταλλαγής βίαιων φράσεων μεταξύ Μακρόν και Εντοργάν. Μετά την μερική και ελεγχόμενη απομάκρυνση των Αμερικανών από την περιοχή, Τουρκία και Γαλλία προσπαθούν να ανοίξουν τα χαρτιά τους στην ανατολική Μεσόγειο, την Εγγύς και Μέση Ανατολή. Δικαιολογημένα θα αναρωτηθείτε: γιατί διάλεξε η Αμερική αυτή την στιγμή να απομακρυνθεί, έστω και για τα μάτια του κόσμου όπως λέμε, από την εν λόγω περιοχή γειτονεύουσα με πολλές μουσουλμανικές χώρες; Για τον Γάλλο δημοσιογράφο πρόκειται για μια στρατηγική αποσκοπούσα στην προσέγγιση με προοπτική την συμμαχία μεταξύ Ελλάδος, Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών εθνών, σημειώνει δε ότι τα δυο τελευταία κράτη έχουν ως κοινό εχθρό το Ιράν. Έτσι οι πρόσφατες κινήσεις γύρω από την Μεσόγειο αποβλέπουν σε μια πιθανή ανακατανομή των ζωνών επιρροής.
Σ ‘αυτό το παιχνίδι, η Τουρκία φιλοδοξεί να ηγηθεί και να αντιπροσωπεύσει το σύνολον των μουσουλμάνων σινιτών, αφαιρώντας έτσι αυτόν τον ρόλο από την Σαουδική Αραβία, εξ ου και το φλερτ της τελευταίας με το Τελ-Αβίβ. Επιπροσθέτως, η Άγκυρα διατηρεί καλές σχέσεις με την Τεχεράνη και συντηρεί στρατιωτικά αγήματα στην Συρία, το Ιράκ, το Κατάρ, το Σουδάν, στην Λιβύη και βεβαίως στην βόρεια Κύπρο με το πρόσχημα υπερασπίσεως της τουρκο-κυπριακής μειονότητος. Τελευταίως, οι εκτοξευθείσες απειλές και η ανταλλαγή πυρών, με ανθρώπινα θύματα, μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζαν, έδωσαν την ευκαιρία στον Ερντογάν να παρουσιασθεί, όπως και με τους Τουρκοκυπρίους, σαν υπερασπιστής των μουσουλμάνων Αζέρων. Και εδώ, για μια ακόμη φορά, ο Μακρόν κατέκρινε δριμέως τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου εναντίον της Αρμενίας. Αυτές οι κραυγαλέες λήψεις θέσεων του Τούρκου ηγέτη, παρακινούν τους παρατηρητές να υποψιάζονται ότι η χώρα του οραματίζεται να έχει ενεργό ρόλο περιφερειακής δυνάμεως με σκοπό να επηρεάζει τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα από την ανατολική Μεσόγειο έως και την Υπερκαυκασία.
Ο Ερντογάν λογαριάζει όμως χωρίς τις φιλοδοξίες της Γαλλίας. Στο πρόσφατο φόρουμ με θέμα την μεσογειακή Μέση Ανατολή, ο πρόεδρος Μακρόν δήλωσε: η διάρθρωση του ΝΑΤΟ (που επέβλεπε στην «σταθερότητα») της περιοχής απεδυναμώθη εξ ου και η ιδέα της αντικαταστάσεώς του. Από ποιόν; Παλιά αποικιοκρατική δύναμη στην παρόχθια βόρειο Αφρική, όπου τα γαλλικά είναι ακόμη τρεχούμενη γλώσσα, το Παρίσι διατηρεί δεσμούς με την Αλγερία που επεσκέφθη προσφάτως ο Μακρόν, επένδυσε ένα σεβαστό ποσόν στην Λιβύη, μετέβη δυο φορές στον Λίβανο αποβλέποντας στον σχηματισμό μιας ευρείας συμμαχικής κυβερνήσεως, όπου και απέτυχε παταγωδώς, χωρίς να λησμονούμε την πολυπληθή αραβική παρουσία στην Γαλλία και την πολυποίκιλη δραστηριότητα της αρμενικής παροικίας. Τέλος,ο Γάλλος ηγέτης προσέφερε, βεβαίως με ανταλλάγματα, (πώληση γαλλικών πολεμικών αεροσκαφών), την υποστήριξή του στην Ελλάδα με την αποστολή και παρουσία γαλλικών πολεμικών πλοίων στην Μεσόγειο.
Πώς αντιδρούν σε όλα αυτά οι Έλληνες; Αραιά και που ακούσαμε, μάλλον ειρωνικώς, το πάλαι ποτέ κραυγαζόμενο σύνθημα «Ελλάς-Γαλλία συμμαχία». Δεν αρνούμαι ότι αυτή την στιγμή είναι καλοδεχούμενη η υποστήριξη των Παρισίων. Όμως λεχθήτω ευθύς εξ αρχής: Δεν υπάρχει για τον υπογράφοντα θέμα επιλογής μεταξύ μια παλαιάς αποικιοκρατικής δυνάμεως (Γαλλία) και ενός συγχρόνου ιμπεριαλιστικού κράτους (ΗΠΑ). Παρόλα αυτά δεν μπορώ να κρύψω την συμπάθειά μου για μια χώρα, δυστυχώς όχι απαλλαγμένη από τον ρατσισμό, που πρώτη αυτή πραγματοποίησε την αντιμοναρχική Επανάσταση του 1789 και απετόλμησε την πρώτη προλεταριακή εξέγερση στην Ευρώπη, την Κομμούνα του 1871. Μεταξύ αυτών των δυο εξοπλιστικών προσφορών, οι Έλληνες κλίνουν υπέρ της αγοράς γαλλικών πολεμικών αεροσκαφών παρά τα προς αναβάθμιση αμερικανικά αεροσκάφη 84 F-16, αναρωτιούνται δε για την επικαιρότητα αγοράς τεσσάρων ελικοπτέρων και την προμήθεια επίσης τεσσάρων αμερικανικών φρεγατών για την πώληση των οποίων και η Γαλλία εξεδήλωσε προ πολλού ενδιαφέρον. Ιδού ένα ακόμη πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ του Λευκού οίκου και του μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων που δραστηριοποιούνται εντόνως για να μοσχοπουλήσουν τα επωφελέστατα για τις οικονομίες τους οπλικά συστήματα στις μικρές χώρες. Χαρακτηριστικό της τωρινής ελληνικής πραγματικότητος είναι το γεγονός ότι ακόμη και οι πιο επιφυλακτικοί έναντι των συμμαχικών δυτικών «προσφορών», δεν τόλμησαν να κριτικάρουν υπέρμετρα την παρουσία του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σάρλ ντε Γκολ» στα μεσογειακά ύδατα ενώ πριν από λίγα χρόνια ξελαρυγγιάζονταν, και με το δίκιο τους, εναντίον της παρουσίας του αμερικανικού αεροπλανοφόρου USS Entrerprise στον Φαληρικό όρμο…
