ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΛΗΘΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΙΩΠΗ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΕΠΙΒΑΛΟΥΝ…
Όταν ξεκίνησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος η εβραϊκή κοινότητα της Καβάλας ήταν μια από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Οι Εβραίοι της Καβάλας ήταν στη συντριπτική τους πλειονότητα καπνεργάτες και όχι καπνέμποροι όπως διαδίδουν μερικοί ευφάνταστοι ψευστοιστορικοί της ακροδεξιάς.
Στις 3 Μαρτίου του 1943, οι Βούλγαροι, που είχαν καταλάβει την πόλη, συγκέντρωσαν με τη βία τα περίπου 2.000 μέλη της εβραϊκής κοινότητας. Αιτία ήταν η άρνηση τους να συνεργαστούν με τους κατακτητές. Από αυτούς, περίπου 400 παραδόθηκαν από την πρώτη στιγμή, ενώ οι υπόλοιποι συνελήφθησαν χωρίς να γνωρίζουν τι τους περίμενε. Το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας των Εβραίων, κατασχέθηκε από τους κατακτητές. Στην επιχείρηση σύλληψης συμμετείχε και ο Κωνσταντίνος Τοπούζης, ο οποίος τους βασάνιζε για να αποκαλύψουν αν είχαν κρυμμένα και πού, χρήματα, κοσμήματα και πολύτιμα αντικείμενα.
Οι συλληφθέντες Εβραίοι συγκεντρώθηκαν στις καπναποθήκες στην οδό Ερυθρού Σταυρού. Αρχικά τους μετέφεραν με τρένο στη γειτονική Δράμα και από εκεί, οδηγήθηκαν στην Πολωνία, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα. Πολλοί από αυτούς έχασαν τη ζωή τους πριν φτάσουν στην Τρεμπλίνκα, καθώς κατά τη μεταφορά τους, τα υπερφορτωμένα πλοιάρια αναποδογύρισαν στον ποταμό Δούναβη, με αποτέλεσμα να πνιγούν. Όσοι κατάφεραν να γλυτώσουν από τις άθλιες συνθήκες μεταφοράς φτάνοντας στην Τρεμπλίνκα είχαν να αντιμετωπίσουν τα βασανιστήρια, τα καταναγκαστικά έργα και τους θαλάμους αερίων.
«Οι Εβραίοι της Καβάλας έχοντας ελάχιστες αποσκευές μαζί τους συγκεντρώθηκαν στις καπναποθήκες της εβραϊκής εταιρείας Commercial Company of Salonica Ltd στην οδό Αδόλφου Χίτλερ 97 (οδός Βενιζέλου προπολεμικά), η οποία ανήκε πλέον στον Βούλγαρο καπνέμπορο Βλαντιμίρ Ναούμοφ».
Στις 7 και 8 Μαρτίου 1943 έφτασαν στην Καβάλα 15 στρατιωτικά οχήματα από την Ξάνθη και ανέλαβαν τη μεταφορά των Εβραίων στον σιδηροδρομικό σταθμό της Δράμας. Απο εκεί μετά από μεγάλο ταξίδι τους οδήγησαν στο στρατόπεδο εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Οι Εβραίοι έμπαιναν μέσα και υποχρεώνονταν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους για να κάνουν μπάνιο. Έτρεχαν γυμνοί κατά μήκος ενός περιφραγμένου μονοπατιού, γνωστού ως «σωλήνας», που οδηγούσε στους θαλάμους αερίων, οι οποίοι έφεραν την παραπλανητική επιγραφή «λουτρά». Μόλις οι πόρτες έκλειναν αεροστεγώς, ένας κινητήρας διοχέτευε μονοξείδιο του άνθρακα. Όλοι έπεφταν νεκροί».(1)
Μετά από όλα αυτά η εβραϊκή κοινότητα της Καβάλας σχεδόν αφανίστηκε, καθώς σκοτώθηκαν 1484 άνθρωποι. Μετά την απελευθέρωση 42 άνθρωποι, που είχαν επιζήσει από το ολοκαύτωμα, επέστρεψαν “σε μια πόλη χωρίς αναμνήσεις, χωρίς ελπίδα, σε μια πόλη νεκρή” (όπως είχε αναφέρει σε συνέντευξη του ο πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καβάλας, Βίκτωρ Βενουζίου). Οι περιουσίες τους είχαν λεηλατηθεί, η συναγωγή τους είχε καταστραφεί και έμοιαζε σαν να είχε ξεριζωθεί οποιοδήποτε ίχνος της κοινότητάς τους από την πόλη και από τη μνήμη των κατοίκων της.
Ήδη από το 2004 το Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας είχε αποφασίσει να αποδεχτεί δωρεά για την τοποθέτηση ενός μνημείου στη μνήμη των Καβαλιωτών Εβραίων, θυμάτων των Ναζί και των συνεργατών τους. Πέρασαν 11 χρόνια όμως υπεκφυγής υλοποίησης της ιστορικής αυτής εκκρεμότητας για να φτάσουμε τον Ιούνιο του 2015 όπου τελικά πραγματοποιείται η τελετή αποκαλυπτηρίων του Μνημείου Ολοκαυτώματος.
Όμως, τα ξημερώματα της 30ης Μαρτίου 2017 κάποιοι έκριναν ότι η μνήμη 1484 ανθρώπων δεν πρέπει να τιμάται σε αυτή την πόλη και αποφάσισαν να βεβηλώσουν το τελευταίο πράγμα που θύμιζε πώς κάποτε εδώ ζούσαν και εργάζονταν 2000 Εβραίοι.
Ποιοι είναι όμως αυτοί; Έπεσαν από τον ουρανό; Ήρθαν από κάπου αλλού, έκαναν την ιεροσυλία και έφυγαν; Μήπως ήταν προβοκάτσια, όπως διαδίδουν οι φασίστες στα social media, για να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου και να αποποιηθούν τις ευθύνες τους; Ή μήπως τελικά είναι κάποιοι πολύ γνωστοί και οικείοι τόσο στις αστυνομικές όσο και στις δημοτικές αρχές αυτής της πόλης;
Μήπως είναι οι άνθρωποι που εδώ και έξι χρόνια στήνουν γιορτές μίσους και μισαλλοδοξίας με την άδεια του δήμου και την προστασία της αστυνομίας κυριολεκτικά καταλαμβάνοντας κεντρικά σημεία της πόλης;
Μήπως είναι τα ίδια άτομα που πριν από τέσσερα χρόνια έκαψαν ένα μικρό μαγαζί από το οποίο βιοποριζόταν άνθρωπος που έχει στοχοποιηθεί για την αντιφασιστική του δράση; Μήπως είναι εκείνοι που πριν από λίγες μόλις μέρες μπούκαραν σε επιχείρηση στο κέντρο της πόλης και έδειραν αντιφασίστα εργαζόμενο και έφυγαν ανενόχλητοι;
Είναι αυτοί που από την μία διαμαρτύρονται για τις ιουδαϊκές σφαγές, ενώ από την άλλη σφάζουν ζώα και καρφώνουν τα κεφάλια τους σε χώρους πολιτισμού και ιστορικής μνήμης (βλέπε Παλιά Μουσική -Χαλιλ Μπέη Τζαμί- και Παλαιό Μεντρεσέ) κι εκείνοι που βαράνε ανήλικους μαθητές λόγω διαφορετικής καταγωγής σε σχολεία, σε πλατείες και βγάζουν όπλα σε αντιφασίστριες στο κέντρο της πόλης;
Ναί, είναι όλοι αυτοί που αποτελούν το φασιστικό παρακρατικό πυρήνα αυτής της πόλης. Μπορεί να δίνουν κατά διαστήματα διάφορα ονόματα στη δράση τους (βλέπε Πατριωτική Κίνηση Πολιτών Καβάλας, Χρυσή Αυγή, Φοίνιξ), αλλά ένα πράγμα δεν αλλάζει ποτέ, είναι και φέρονται σαν φασίστες.
Φυσικά, το φασιστικό παρακράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη βοήθεια της κρατικής μηχανής. Όλα αυτά τα χρόνια οι αστυνομικές αρχές άλλοτε έμμεσα και άλλοτε άμεσα υποβοηθούν ξεκάθαρα τη δράση τους, είτε μη εκτελώντας τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα είτε στήνοντας ψευδή κατηγορητήρια και μηνύσεις με τους εθνικιστές ενάντια σε αντιφασίστες. Και γιατί να μην το κάνουν άλλωστε, αφού και οι ίδιοι στην πλειοψηφία τους συμμερίζονται και υιοθετούν τις ιδεολογικές πεποιθήσεις των φασιστών;
Εκτός, όμως από την αστυνομία, σε όλα τα παραπάνω και ειδικότερα στην καταστροφή του μνημείου του ολοκαυτώματος μεγάλο μέρος ευθύνης έχει και ο Δήμος Καβάλας. Στο σημείο αυτό πρέπει να θυμηθούμε τα γεγονότα που συνέβησαν το Μάιο του 2015. Τότε τα αποκαλυπτήρια του μνημείου αναβλήθηκαν, με απόφαση της Δημάρχου, η οποία προφασίστηκε “αισθητικούς” λόγους. Η πραγματικότητα όμως ήταν ότι δημοτικοί σύμβουλοι ενοχλούνταν από το άστρο του Δαβίδ που είναι εβραικό σύμβολο (βλέπε Γραμμένο, Αγανικόλα και λοιπούς ακροδεξιούς θύλακες δημοτικού συμβουλίου). Βέβαια, μετά από τη γενική κατακραυγή αναγκάστηκαν να τα μαζέψουν και να πάνε ως γλάστρες στην τελετή. Άρα, μια δημοτική αρχή που διαχέει τόσο αντισημιτικό μίσος, είναι φυσικό να έχει και ένα φασιστικό παρακράτος να εκτελεί το έργο.
Γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που το μνημείο γίνεται στόχος. Και στο παρελθόν έχει βαφτεί με μπογιές, όπως επίσης έχουν γραφτεί αντισημιτικά συνθήματα σε κεντρικά σημεία της πόλης. Αλλά, όπως είπαμε γι’ αυτά δεν έχει στοχοποιηθεί, δεν έχει ανακριθεί και δεν έχει καταγγελθεί κανένας.
Τίποτα, από τα παραπάνω δεν μας προκαλεί έκπληξη, γιατί είναι αναμενόμενο άτομα που είναι εμποτισμένα με ρατσιστικό μίσος, φασίζουσες ιδέες και εξουσιαστικές αντιλήψεις να συμπεριφέρονται και να ενεργούν έτσι. Αυτό όμως που αφήνει μια πικρή γεύση είναι η σιωπή από όλους τους υπόλοιπους. Γιατί μοιάζει με εκείνη τη σιωπή που επικράτησε στην πόλη όταν 2000 άνθρωποι στοιβάχτηκαν στις καπναποθήκες της Ερυθρού…
Μια σιωπή που δε θα σπάσει, αν δεν αναλάβει ο καθένας το μερίδιο του σε ένα συνεχή αντιφασιστικό αγώνα ενάντια σε κρατικούς και παρακρατικούς φασίστες.
ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΣΤΕΚΙ ΚΑΒΑΛΑΣ
(1). Από τη μελέτη του ιστορικού Βασίλη Ριτζαλέου.
