Το παράδειγμα του παλιού Νοσοκομείου σε κείμενο για την μετά Covid εποχή

Με τίτλο «Επανάχρηση κτιρίων: Ένα χρήσιμο εργαλείο στην εποχή του Covid – 19» δημοσιεύτηκε το Σάββατο στην ιστοσελίδα huffport.gr κείμενο που υπογράφουν η αρχιτέκτονας Ευαγγελία Τσιλίκα και ο πολιτικός μηχανικός Ιωάννης Βαρδόπουλος. Εντύπωση προκαλεί το ότι στα παραδείγματα που θέτουν για τη διαδικασία της επανάχρησης κτιρίων λόγω της πανδημίας μνημονεύουν- φυσικά ορθά- και το κτίριο του παλαιού Νοσοκομείου της πόλης.

Αρχικά στο κείμενο διαβάζουμε ότι: «Διανύουμε ήδη το τέταρτο τρίμηνο έντονης και απειλητικής παρουσίας του COVID-19 στη ζωή μας και παρόλη την αβεβαιότητα της διεθνούς κοινότητας ως προς την εξέλιξή του, ήδη διαφαίνεται ότι οι αλλαγές που έχει επιφέρει στην καθημερινότητά μας τείνουν να παγιωθούν. Τι επίπτωση ωστόσο μπορεί να έχει στις πόλεις η αλλαγή των συνθηκών ζωής, της οικονομίας, των κοινωνικών και εργασιακών σχέσεων, των κανόνων υγιεινής, και των διατροφικών συνηθειών που επιβάλλει μια πανδημία; Εξετάζοντας το ερώτημα αυτό ιστορικά και δια-πολιτισμικά, ανακαλύπτουμε ότι μακροπρόθεσμα οι επιπτώσεις δεν έχουν απαραίτητα αρνητικό πρόσημο, ενώ σχεδόν πάντα οδηγούν στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής και του πολεοδομικού σχεδιασμού».

Στη συνέχεια γίνεται ιστορική αναδρομή σε παρόμοιες καταστάσεις προηγούμενων δεκαετιών ή και αιώνων. Συμπληρωματικά και συμπερασματικά προκύπτει το πρώτο συμπέρασμα των δύο επιστημόνων. Σύμφωνα με αυτό: «Ασφαλώς, οι πανδημίες είναι μόνο ένας από τους πολλούς εξωτερικούς παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ριζικές αλλαγές στη δομή μιας πόλης. Μεγάλες καταστροφές που προέρχονται από σεισμούς, πυρκαγιές, πολέμους, και πιο πρόσφατα τρομοκρατία, έδωσαν κατά καιρούς το έναυσμα για ολική αναγέννηση των πληγέντων αστικών ιστών και επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα της πόλης». Σημειώνουν επίσης ότι «…θεωρούμε ότι η επανάχρηση υφιστάμενων ιστορικών ή μη κτιρίων και δομών (adaptivereuse) πρόκειται να διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και στη μετά-COVID εποχή, καθώς θεωρείται ως μια πολιτιστικά και κοινωνικά ευαίσθητη, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη προσέγγιση για τις πόλεις». Το ίδιο κείμενο καταλήγει ως εξής: «Στην Ελλάδα, υπάρχουν κτίσματα που ερημώνουν ανεκμετάλλευτα, και τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να αντιμετωπιστούν προκύπτουσες από την πανδημία ανάγκες. Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα είναι ο Πύργος του Πειραιά, το Ξενία της Πάρνηθας, το Νοσηλευτικό Ίδρυμα Εμπορικού Ναυτικού στα Μελίσσια, οι Μύλοι Αλλατίνη και το Νοσοκομείο «Παναγία» στην Θεσσαλονίκη, το παλιό Νοσοκομείο Καβάλας, και πολλά άλλα.

Στην κατεύθυνση αυτή, σχέδια και οδηγοί επανάχρησης που ανταποκρίνονται σε καταστάσεις πανδημίας, όπως αυτά που εξέδωσαν το MASS Design Group με έδρα το Κέιμπριτζ, ή το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων (American Institute of Architects – AIA) με σκοπό την καθοδήγηση για τη μετασκευή υφιστάμενων κτισμάτων σε δομές υγειονομικής φροντίδας ή σε χώρους ελέγχου λοιμώξεων, θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο άμεσο μέλλον.

Την ίδια στιγμή που οι ανάγκες επιτακτικά υπαγορεύουν την αξιοποίηση κτιρίων για νοσοκομειακή χρήση, το νέο μοντέλο εργασίας που δημιούργησαν οι νέες συνθήκες της πανδημίας, με εξ αποστάσεως ή εκ περιτροπής εργασία, ωσάν μιαν άλλη αποβιομηχάνιση, αφήνει πίσω άδεια κτίρια γραφείων, και προσδίδει πλέον διαφορετικό νόημα στον χώρο εργασίας».