Η ελευθερία γνώμης υπό απειλή

Γράφει από το Παρίσι ο Μιχάλης Μαυρόπουλος

Η σκηνή εκτυλίσσεται σε μια πλατειούλα του πολύ-πολύ μικροαστικού 11^ου διαμερίσματος των Παρισίων, όπου η νεολαία έχει την συνήθεια -παρόλο ότι  ισχύει πάντα ο εγκλεισμός (lockdawn)- να συγκεντρώνεται κατά το βραδάκι και να ανταλλάσσει απόψεις και σκέψεις για την επικρατούσα σκυθρωπή σημερινή κοινωνική κατάσταση. Δεν είναι παραπάνω από οκτώ – δέκα άτομα, νέοι και νέες. Ένας αστυφύλακας τους πλησιάζει και απαιτεί να διαλυθούν. Αρχίζει μια συνομιλία σε οξύ τόνο και οι συγκεντρωμένοι εξηγούν στο όργανο της τάξεως ότι δεν προετοιμάζονται για διαδήλωση. Ο αστυφύλακας δεν πείθεται και επιμένει, συνοδεύοντας τις απειλητικές φράσεις του με απωθητικές προς τους νέους  χειρονομίες. Μια κοπέλα βγάζει από την πίσω τσέπη του παντελονιού της ένα σμαρτόφωνο και προσπαθεί να απαθανατίσει την σκηνή «ζουμάροντας» στο πρόσωπο του αστυνομικού. Ο υπογράφων δεν παρέστη στη ανωτέρω σκηνή. Παρόλη την απαγόρευση απομακρύνσεως ενός χιλιομέτρου του τόπου κατοικίας, καθήμενος σε ένα παγκάκι, πλησίον του μετρό Oberkampf, μαζί με τον φίλο μου οργανοπαίκτη (σάζι), πατέρα της «απείθαρχης» νέας, τον άκουσα προσεκτικώς να μου διηγείται λεπτομερώς το τι συνέβη στην σμαρτοεφοδιασμένη κόρη του, που συχνάζει σ’αυτήν την ξεχωριστή συνοικία που σφύζει -όταν δεν κλείνονται στα σπίτια τους οι άνθρωποι λόγω ιού- τις βραδινές ώρες από ζωντάνια και κίνηση, οφειλόμενη κυρίως στους νέους.

Φοβούμενος μπλεξίματα με την αστυνομία, ο μουσικός μου εξήγησε ότι η κόρη του δεν ήξερε ή δεν έτυχε να ακούσει ότι συμφώνως με μια πρόταση νόμου, ονομασθείσα «ολική ασφάλεια», η χαρακτηριζόμενη ως «κακόβουλη» διάδοση της εικόνος του προσώπου ή οιουδήποτε στοιχείου αναγνωρίσεως ενός οργάνου της τάξεως «εν εκτελέσει καθήκοντος», αποτελεί παράνομη πράξη. Τα τηλεοπτικά μέσα «ενημερώσεως» δεν έδωσαν ιδιαιτέρως μεγάλη σημασία στην εν λόγω είδηση. Ο προτεινόμενος στους βουλευτές νόμος, καλώς εχόντων των πραγμάτων, oφείλει να συζητηθεί την Τρίτη 17 Νοεμβρίου στον οποίο ο υπουργός Εσωτερικών εισήγαγε  μέτρα κατόπιν απαιτήσεως των αστυνομικών: την ασάφεια (floutage, εκ του φλου γαλλιστί) στην φωτογράφηση των χαρακτηριστικών των προσώπων των αστυνομικών, την παρακολούθηση με μη επανδρωμένα ιπτάμενα μηχανήματα (drones) των διαδηλωτών, ως επίσης και τον περιορισμό πωλήσεων πυροτεχνικών υλών προς αποφυγή κατασκευής ολμίσκων. Το κυβερνητικό κείμενο κατετέθη στην Βουλή τον περασμένο Ιανουάριο, εν συνεχεία ανεβλήθη λόγω υγειονομικής κρίσεως, και εν τέλει  επανήλθε λήγοντος του Οκτωβρίου, με ενδυναμωμένη υπέρ της κυβερνήσεως πολιτική  του διάσταση, αποβλέπουσα στην …«προστασία εκείνων που μας προστατεύουν». Από ποιόν κινδυνεύουν άραγε, εδώ στην Γαλλία, εκείνοι που μας «προστατεύουν»; τουτέστιν εκείνοι που φορούν ένα ατσάλινο κράνος, φέρουν  στον γοφό ένα γκλομπ, και διαλύουν βιαίως τους μετέχοντες στις διαδηλώσεις;

Στην καρδιά της συζητήσεως θα είναι το άρθρο που εισάγει την έννοια της  παρανόμου πράξεως και που θα τιμωρείται με φυλάκιση ενός έτους και πρόστιμο 45.000 ευρώ. Η παράγραφος που απαιτεί, και ασφαλώς, θα επιβάλλει την ασάφεια, ήτοι το απροσδιόριστο των προσώπων των αστυνομικών, που ζήτησαν τα συνδικάτα τους, προκαλεί την αντίθεση των αριστερών παρατάξεων και  των αντιτιθεμένων οπαδών στην αστυνομική βία. Ο δημοσιογράφος Δαβίδ Ntουφρέν (David Dufresne) κατήγγειλε το πρωτοφανές πλήγμα  που θα υποστεί το δικαίωμα του πληροφορείν και γενικότερα η κοινωνία με την μέλλουσα επιβαλλόμενη από το κράτος λογοκρισία. Ο συνάδελφός του, ανεξάρτητος ρεπόρτερ – φωτογράφος εργαζόμενος για εφημερίδες, Μαξίμ Ρενιέ (Maxime Reynié), ερωτηθείς από την εφημερίδα Λε Μόντ (Le Monde) απήντησε ότι αυτός ο νόμος είναι ένα μέσο που θα επιτρέπει στα όργανα της τάξεως να κρύβουν τα ολισθήματά τους.

Από την πλευρά τους οι «Ρεπόρτερς  χωρίς Σύνορα» τσεκάρουν τους κινδύνους που διατρέχουν οι δημοσιογράφοι. Διευκρινίζουν: Απέναντι σε ένα δημοσιογράφο που τους φιλμάρει ή τους φωτογραφεί, οι αστυνομικοί θα έχουν την δυνατότητα να εκτιμούν ότι οι προσλαμβάνουσες εικόνες διαδίδονται απευθείας με σκοπό να τους ζημιώσουν και ως εκ τούτου (οι αστυνομικοί) θα μπορούν να προβαίνουν στην σύλληψη του φωτορεπόρτερ με την δικαιολογία  της κατάδηλης παρανομίας με αποτέλεσμα την ποινική καταδίωξή του. Διαμαρτυρόμενο γι’ αυτήν την κατάσταση που απειλεί την ελευθερία γνώμης, το σύνολο σχεδόν των επαγγελματικών οργανώσεων των δημοσιογράφων προέβη σε έντονες κριτικές των κυβερνητικών σχεδίων ανακοινώσεις.

Την διαδοχή σε αυτό το κύμα αμφισβητήσεων πήρε το κόμμα «Ευρώπη Οικολογία Οι Πράσινοι»  διευκρινίζοντας ότι το νομοσχέδιο αποβλέπει στην παρεμπόδιση των πολιτών να φιλμάρουν τις επιχειρήσεις της αστυνομίας. Σε περίπτωση διαπράξεως βιαιοτήτων εκ μέρους των αστυνομικών, το οικολογικό κόμμα αναρωτιέται για την ικανότητα της δικαιοσύνης να μπορεί να καταδιώκει τους παρανομούντες αστυνομικούς, αλλά επίσης και για την ελευθερία του Τύπου που δεν θα δύναται πλέον να διαδίδει  εικόνες χωρίς floutage, δηλ. χωρίς απροσδιοριστία, ασάφεια. Ιδού ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Στο πλημμελειοδικείο (correctionnel) του παρισινού προαστίουBobignyεδικάζετο προ ημερών το όργανο της τάξεως ονόματι Fabrice B. κατηγορούμενο για βιαιοπραγίες (πολλαπλά γρονθοκτυπήματα κατά του  Cheikh G. υπαλλήλου της κρατικής εταιρείας μεταφορών RATP (μετρό και λεωφορεία). Οι βιαιοπραγίες του οργάνου της τάξεως φιλμαρίσθηκαν από ένα μηχάνημα  βιντεοσκοπήσεως. Οι ένορκοι έκριναν ότι ήταν αδύνατο να αναγνωρίσουν τον βραχίονα του αστυνομικού που κατέφερε τα κτυπήματα, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να αθωωθεί.

Μια άλλη διάταξη του νομοσχεδίου κάνει να τρίζουν τα δόντια των αντιτιθεμένων είναι η δυνατότητα της δημοτικής αστυνομίας και των δημοτικών υπαλλήλων των Παρισίων να ψάχνουν να βρουν και να συμβουλεύονται εικόνες  της κάμερας και του μαγνητοσκοπίου προοριζομένων τάχατες για την προστασία των πολιτών και της δημόσιας περιουσίας, ως επίσης και να προσφεύγουν στα drones χρησιμοποιούμενα σαν όργανα επιτηρήσεως των διαδηλώσεων. Περισσότερες από 400 τροπολογίες περιέχει το κείμενο, εκ των οποίων 30 κατετέθησαν από τους κυβερνητικούς βουλευτές για τις οποίες το Δημοκρατικό Κόμμα (Modem), μέλος της κυβερνητικής πλειοψηφίας, διατηρεί  πολλές επιφυλάξεις. Ο εν λόγω πολιτικός οργανισμός, κατέβηκε στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019 με την λίστα Μακρόν η οποία εξέλεξε εν συνόλω 23 βουλευτές εκ των οποίων 5 είναι μέλη του. Τι θα πράξουν στην συγκεκριμένη συγκυρία;