Η Εθνική Σχολή Υποκρισίας

Γράφει η Λιάνα Κουτσογιαννάκη

Αγαπητό ημερολόγιο,

Σήμερα θα μιλήσουμε για τέχνη. Είναι η τυχερή σου μέρα. Θα δώσουμε το δικό μας ρεσιτάλ.

Δεν ξέρω αν είσαι ενήμερος αλλά η τέχνη στην Ελλάδα βρίσκεται σε «κρίση». Γιατί; Ας πούμε ότι δεν είναι καιροί αυτοί για να γίνει κανείς καλλιτέχνης. Αν το σκεφτόσουν, λυπάμαι. «Σε λάθος εποχή γεννήθηκες».¹

Πρόβλημα πρώτο. Δεν κινείται τίποτα. Δεν πέφτει καρφίτσα. Όλα είναι κλειστά. Θέατρα, κινηματογράφοι, μπουζουκτσίδικα, ωδεία, μουσεία. Η τέχνη, μπήκε στον πάγο. Μόνο στην τηλεόραση κάτι παίζει. Ας πούμε απλά ότι ενόψει πανδημίας δεν σε παίρνει να δηλώνεις «ότι δεν κάνεις τηλεόραση».

Ευτυχώς, όμως, γι’ αυτούς που οι ζωές και οι δουλειές τους μπήκαν σε αναστολή δεν είναι μόνοι. Υπάρχουν τα επιδόματα.  Θα μου πεις και αυτό καλά δεν πήγε. Οι μισοί στην αρχή έμειναν απ’ έξω. Λυπάμαι. Χάσατε. Οι υπόλοιποι πήραν ένα χαρτζιλίκι. Αλλά ποιος τους φταίει; Να ακούγανε τους γονείς τους. Να γινόντουσαν δημόσιοι υπάλληλοι. Γιατροί ή δικηγόροι.

Πρόβλημα δεύτερο. Η τέχνη θέλει θυσίες. Κάτι μας είπες τώρα. Το άκουγα χρόνια αυτό το τσιτάτο. Τον τελευταίο καιρό, όμως, έμαθα τι ακριβώς εννοεί ο ποιητής.

Για παράδειγμα, καμιά κλωτσιά και καμία βρισιά δεν βλάπτει. Ίσα ίσα σε σκληραγωγεί. Σε πειθαρχεί. Σου μαθαίνει να σέβεσαι τους ανωτέρους. Γενικά αποδεκτοί φαίνεται να είναι και οι βιασμοί. Αρκεί το αδίκημα να έχει παραγραφεί.

Ο χώρος της τέχνης έχασε μονομιάς την λάμψη του. Πλέον οι celebrities είναι οι κακοί της ιστορίας. Υπάρχουν θύματα και θύτες. Ξαφνικά οι φήμες έγιναν πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα πάντα ξεπερνά και την πιο νοσηρή φαντασία.

Έτσι, μεγάλοι σκηνοθέτες και ηθοποιοί αποδεικνύονται μικροί. Λίγοι. Ακόμα και επικίνδυνοι. Με ποινικά κολάσιμα γούστα. Σε βάρος ανηλίκων. Εξαπατούν αδαείς και ανυποψίαστες υπουργούς. Γιατί ως γνωστόν η τέχνη της υποκριτικής είναι η τέχνη της εξαπάτησης.

Και τι κάνει η ελληνική κυβέρνηση για όλα αυτά;

Καλά, εσύ;

Τι να κάνουν και αυτοί οι καημένοι; Η υπουργός πολιτισμού μπερδεύει την υποκριτική με την υποκρισία. Η υπουργός πολιτισμού!

Η ίδια υπουργός πολιτισμού που υπήρξε τόσο αποτελεσματική αρωγός των δικαιωμάτων των καλλιτεχνών που οι μισοί ψάχνουν καινούριο επάγγελμα. Και δεν ξέρω κιόλας, τους δίνει δωρεάν κουπόνια για τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού;

Η ίδια υπουργός που εδώ και μια εβδομάδα της ζητά σύσσωμο το πανελλήνιο να παραιτηθεί. Και εκείνη το παίζει εξαπατημένη. Γιατί προφανώς δεν ξέρει τι σημαίνει ούτε η λέξη ευθιξία.

Και αν ήταν κάποια πιο πονηρεμένη από μένα θα έλεγε ότι η υπουργός σφυρίζει κλέφτικα. Για να μην χάσει την καρέκλα.  Γιατί είμαστε και στην Ελλάδα. Στην χώρα της εξουσίας της καρέκλας. Πώς να την αποχωριστείς; Είναι γλυκιά η εξουσία.

Καλύτερα, λοιπόν, να είσαι λίγο κουφή. Από επιλογή. Σωστά κυρία υπουργέ μου; Καλά τα λέω;

Και επειδή εγώ δεν είμαι ούτε πονηρεμένη ούτε κακιά, θα σας βρω και λύση στα προβλήματά σας.  Γιατί μου στρεσαρίστηκατε τελευταία. Και δεν κάνει. Δεν θα χάσουμε και τον ύπνο μας. Και η στεναχώρια με ρέγουλα.

Αρχικά, κυρία Μενδώνη μου θα σας πρότεινα να ανοίξετε κανένα λεξικό. Δεν θέλετε; Πάρτε τηλέφωνο τον κ. Μπαμπινιώτη. Είμαι σίγουρη ότι θα χαρεί να σας εξηγήσει την σημασιολογική διαφορά των λέξεων «υποκριτική» και «υποκρισία». Φαντάζομαι θα σας το είπαν και στο Πανεπιστήμιο αλλά να σας το υπενθυμίσω και εγώ: άλλο τα ομόρριζα και άλλο τα συνώνυμα.

Στη συνέχεια θα σας πρότεινα να γίνετε λίγο πιο καχύποπτη. Κατανοώ ότι ο δρόμος για την εξουσία είναι αγγελικά πλασμένος. Και μπράβο σας που συνεχίζετε να είστε καλοκάγαθη. Και απονήρευτη. Μπράβο σας! Αν ήμουν φίλη σας θα σας έλεγα να μην αλλάξετε τίποτα. Να μείνετε η καλή Λίνα που όλοι αγαπήσαμε. Μεταξύ μας, όμως, καλό θα ήταν την επόμενη φορά να είστε λίγο πιο προσεκτική.

Είναι, βέβαια, και η επιλεκτική κώφωση ένα πρόβλημα. Θα μπορούσατε, όμως, να δείτε πιο προσεκτικά τα βιογραφικά των υποψηφίων. Να κάνετε μια κάποια έρευνα. Να αφιερώσετε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας. Θα μου πείτε δεν επιλέγω σπίτι, διευθυντή του Εθνικού επιλέγω. Μαζί σας. Αλλά δεν ξέρατε, δεν ρωτάγατε;

Και μετά από όλα αυτά ποιο είναι τελικά το συμπέρασμα;

Η πολιτική ή το θέατρο είναι η τέχνη της υποκρισίας;

Ποιος χώρος βιώνει την μεγαλύτερη κρίση;

Ο χώρος της τέχνης θα αναγεννηθεί από τις στάχτες του. Βρίσκεται σε στάδιο εκκαθάρισης. Ξεσκαρτάρισμα το λέγαμε στο χωριό μου αυτό. Οι μεγάλοι και οι «σπουδαίοι» παίρνουν πόδι. Καθαρίζει το τοπίο. Ή μάλλον ξεκαθαρίζει.

Γιατί «ηθοποιός σημαίνει φως»². Ο χώρος της τέχνης μας δείχνει τον δρόμο. Για μια κοινωνία χωρίς βία και κατάχρηση εξουσίας.

Τι γίνεται, όμως, με την πολιτική; Η ελληνική κυβέρνηση δεν περνάει καλά τελευταία. Αυτό είναι γεγονός.

Όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου κατηγορείται για παιδοφιλία… είναι ένα πρόβλημα.

Όταν κανείς από την κυβέρνηση δεν αντιδρά… είναι ένα πρόβλημα.

Όταν η υπουργός αντί να παραιτηθεί υποκρίνεται την εξαπατημένη… αυτό κι αν είναι πρόβλημα.

Εκτός, αν εγώ είμαι η περίεργη. Αν εγώ μόνο αισθάνομαι αηδιασμένη και ντροπιασμένη. Μπορεί εγώ να κάνω λάθος. Το μέλλον και ο καιρός θα μας το δείξει.

Στην κοινωνία μας πάντως κάτι αλλάζει. Επιτέλους!

Και οι πολιτικοί μας είναι επιδεικτικά απόντες. Ή κάνουν αντιπολίτευση. Μην πάει χαμένη και η ευκαιρία.

Και για να μην πει κανείς ότι είμαι από αυτές που κάνουν μόνο κριτική πίσω από μία οθόνη… Έχω και τρελή πρόταση. Άκρως επιχειρηματική και συμφέρουσα.

Προτείνω κρατώντας το ίδιο σχηματάκι οργανωτικά να ανοίξουμε την Εθνική Σχολή Υποκρισίας.  Και να αφήσουμε και το Εθνικό Θέατρο στην ησυχία του. Τι λέτε;

Με αγάπη,

η έγκλειστη φοιτήτρια.

1.  «Δύσκολος καιρός για πρίγκιπες»: τραγούδι των Oniramaαπό το ομώνυμο άλμπουμ. Κυκλοφόρησε το 2005. Στίχοι και μουσική του Θοδωρή Μαραντίνη.
2. Το «ηθοποιός σημαίνει φως» προέρχεται από το άλμπουμ «Οδός Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι. Η πρώτη ερμηνεία του τραγουδιού έγινε από τον Δημήτρη Χορν.