ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΦΛΕΒΕΣ – Φερέγγυος

Ο Αξιός ποταμός, ο μεγαλύτερος ποταμός της Μακεδονίας, συνδέει την κεντρική Ευρώπη με το Αιγαίο πέλαγος. Πηγάζει από το όρος Σκάρδος στα σύνορα Αλβανίας-Κοσσυφοπεδίου και εκχύνεται στο Θερμαϊκό Κόλπο.

Το μήκος του φτάνει τα 380 χιλιόμετρα από τα οποία, τα 76 χιλ. βρίσκονται εντός του ελληνικού εδάφους. Από την αρχαιότητα και εντεύθεν υπήρξε μία από τις κυριότερες συγκοινωνιακές αρτηρίες από τον Βορρά προς τον Νότο και αντίστροφα.

Στο Δέλτα του ποταμού υπάρχουν σημαντικοί πληθυσμοί υδρόβιων πτηνών όπως ερωδιοί, χαλκόκοτες, νεροχελίδονα και γαλιάντρες. Μαζί με τα είδη που καταφθάνουν την εποχή της μετανάστευσης υπερβαίνουν τα 200.

Το 1954 άρχισε να κατασκευάζεται το φράγμα του Αξιού το οποίο τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το 1962, εξυπηρετώντας τον κάμπο της Θεσσαλονίκης, ανατολικά και δυτικά της κοίτης του ποταμού. Με δύο αγωγούς, το νερό διοχετεύεται στα αρδευτικά δίκτυα, από τα οποία ποτίζονταν μέχρι τα τελευταία χρόνια 125.000 στρέμματα ανατολικά και 225.000 δυτικά.

Σήμερα, τα 35.000 στρέμματα ποτίζονται από τον ποταμό Αλιάκμονα και από το φράγμα του Αξιού, που δίνει 25 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο, ποτίζονται 320.000 στρέμματα. Το μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργειών είναι ρύζι, βιομηχανική τομάτα, βαμβάκι, καλαμπόκι και μικρές εκτάσεις κηπευτικών.

Τα τελευταία χρόνια συζητείται πλέον σοβαρά η σύνδεση του Αξιού με τον Δούναβη, ένα τεράστιο τεχνικό έργο με μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Αρκεί βέβαια να υπάρχει φερεγγυότητα ότι το έργο που θα παραδοθεί προς λειτουργία θα είναι ασφαλές και αξιόπιστο.

Στους αρχαίους χρόνους ο ποταμός Αξιός ονομαζόταν Άξιος – ο τόνος στην προπαραλήγουσα – ή Αξειός και Ναξειός. Η αξιοπιστία και η φερεγγυότητα αποτελούν προϋποθέσεις των κανόνων λειτουργίας σε ένα οργανωμένο σύστημα, εξασφαλίζοντας έτσι τον ορθό τρόπο διοίκησής του.

Η εφαρμογή αυτών των προϋποθέσεων στοχεύει πρώτα – πρώτα στην ασφάλεια των πολιτών κι έπειτα στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Ο έλεγχος από την αρχή της υλοποίησης ενός έργου μέχρι την αποπεράτωσή του, αλλά και εν συνεχεία, η συστηματική παρακολούθηση καθ’ όλη την διάρκεια της λειτουργίας του, μέσα σε ένα πλαίσιο ηθικής και εντιμότητας, αυξάνει την αξιοπιστία όχι μόνο του ίδιου του έργου αλλά και εκείνων που ανέλαβαν να το πραγματοποιήσουν.

Η ΛΕΞΗ

Φερέγγυος, ον, επίθ.

Είναι αυτός που παρέχει εγγύηση, που αξίζει να τον εμπιστευόμαστε, ο αξιόπιστος, ο αυτόπιστος. Ετυμολογείται από το ρήμα φέρω και το ουσιαστικό ἐγγύη (ἐν και γυῖον). Γυῖον, είναι το μέλος του σώματος, συνήθως το χέρι. Συναντάμε την λέξη στις εκφράσεις του Ομήρου «γυῖα λέλυντο», «ὑπὸ τρόμος ἔλλαβε γυῖα», «ὅπποτέ κέν μιν γυῖα λάβῃ κάματος» και στην Ιλιάδα «γυῖα ποδῶν», (τα πόδια).

Επίσης ο Θεόκριτος με τη λέξη γυῖα, εννοεί τα χέρια. Φερ-έγγῠος, λέει ο Αισχύλος είναι αυτός που δίνει εγγύηση, ο ασφαλής και ο Ηρόδοτος «οὐ φερέγγυός εἰμι παρασχεῖν», εννοεί ο ικανός, ο αρκετός, Στον Θουκυδίδη διαβάζουμε: « ομοίως, φερεγγυώτατος πρὸς τὰ δεινά», ενώ στα έργα του Σοφοκλή μεταφράζεται ως εγγύηση για κάποιο πράγμα, ικανός να δώσει λόγο για κάτι.
Το δεύτερο συνθετικό του φερέγγυος που είναι εγγυη, σημαίνει ενέχυρο στα χέρια κάποιου, εγγύηση, ασφάλεια (Λατ. Vadimonium).

Η ἐγγύησις (ἐγγυάω), σημαίνει αρραβώνας, μνηστεία (σε Ισαίο) και ἐγγυητός, (πάλι από το ρ. ἐγγυάω), λέγεται για σύζυγο, έγγαμη, (σε Δημ.) Το ρήμα ἐγγυάω από το οποίο προέρχονται όλες αυτές οι λέξεις σημαίνει α) δίνω ή εγχειρίζω κάτι ως εγγύηση, ενέχυρο, Λατ. Spodnere, β) λέγεται για πατέρα που δίνει την κόρη του σε γάμο, δίνω λόγο, αρραβωνιάζω.

Το ρήμα στη Μέση φωνή σημαίνει: λαμβάνω γυναίκα ως σύζυγο, μνηστεύομαι, αναλαμβάνω την υποχρέωση, παρέχω εγγύηση. Σε άλλους χρόνους επίσης: υπόσχομαι ή διαβεβαιώνω ότι…, είμαι υπεύθυνος για κάτι.

Από την εποχή του Ομήρου μέχρι και σήμερα, φερέγγυος είναι εκείνος που τον εμπιστευόμαστε απόλυτα. Η εμπιστοσύνη που υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων είναι σπουδαία επειδή ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς και αυξάνει τον σεβασμό τού ενός προς τον άλλο.

Πόσω δε μάλλον, όταν την εμπιστοσύνη μας την εναποθέτουμε στους θεσμούς, στους μηχανισμούς (πολιτικούς, δικαστικούς, κλπ.) του κράτους και σε πρόσωπα που λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για την ζωή μας.

Είναι κρίμα στην σημερινή εποχή, στον αιώνα της εξέλιξης και των απίστευτων επιτευγμάτων, να ταυτίζουμε τον κρατικό μηχανισμό με τις αντιφάγες ουσίες που βρίσκονται στον ορό του αίματος κάποιων ασθενών και επαυξάνουν την αντοχή των παθογόνων μικροβίων δρώντας εναντίον του βακτηριοφάγου.

Όταν από την εφαρμογή των προγραμμάτων και των έργων ενός κρατικού μηχανισμού, απουσιάζει η φερεγγυότητα, η αξιοπιστία, οι εσωτερικοί έλεγχοι, τότε η πορεία ανεξέλεγκτων δράσεων είναι μονόδρομος.

Τότε η συνοχή του διοικητικού ιστού διαλύεται και οι πολίτες είναι ανυπεράσπιστοι. Η έλλειψη φερεγγυότητας του πολιτικού κόσμου απέναντι στον λαό, οδηγεί στην αναρχία. Και την εμπιστοσύνη ο καθένας την κερδίζει με τις πράξεις του.

ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΗΡΩ

ΠΗΓΕΣ

ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ «ΗΛΙΟΥ»

ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΙΔΑ Ή ΣΟΥΔΑ

ΛΕΞΙΚΟ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ

ΛΕΞΙΚΟΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΓΛΩΣΣΑΣ – LIDDELL & SCOTT