Το «άπειρο» της σκέψης

Γράφει ο Άγγελος Τσανάκας

Μια από τις πιο προνομιακές ιδιότητες του ανθρώπου είναι η ελεύθερη βούληση.
Είναι παράξενη και αμφιλεγόμενη η ελεύθερη βούληση, αλλά είναι όμως αυτή που τον κάνει να σκέφτεται το μέλλον – ως ένα ον με συνείδηση, – αντί απλώς να το βιώνει.
Μπορούμε να επιθυμήσουμε, να θελήσουμε, να φανταστούμε ότι περνά από το μυαλό μας, χωρίς φαινομενικά κανένας φραγμός να περιορίζει την σκέψη μας.
Μπορεί πολλές σκέψεις μας να μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά ποτέ δύο δεν είναι ολόιδιες.
Νέες εμπειρίες, παραστάσεις, καταστάσεις εμπλουτίζουν το μυαλό μας και νέες σκέψεις δημιουργούνται στον νου μας.
Άπειρες και απεριόριστες φαίνεται να είναι σκέψεις μας αλλά στην πραγματικότητα οι συνδυασμοί και οι διατάξεις των νευρώνων τού εγκεφάλου μας, μας δηλώνουν ότι μπορεί ο αριθμός των σκέψεών μας να είναι ένας τεράστιος και ασύλληπτος αριθμός, αλλά ωστόσο είναι πεπερασμένος.

Ας δούμε λοιπόν τους αριθμούς.
Ο αριθμός των σκέψεων τού εγκεφάλου μας είναι ένας αριθμός πολύ πέρα από τον χαρακτηρισμό του ως αστρονομικός. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι διαφορετικές διατάξεις των νευρώνων που μπορούν να στεγαστούν στον εγκέφαλό μας αντιστοιχούν σε 10 στην 70.000.000.000.000 δυνατές σκέψεις!!!
Δηλαδή είναι ένας αριθμός με μπροστά το 1 ακολουθούμενο από 70 τρισεκατομμύρια μηδενικά.
Εάν υποτεθεί ότι μπορούσαμε να γράψουμε τον αριθμό αυτό με τα τόσα μηδενικά, θα χρειαζόμασταν περίπου 34 εκατομμύρια τόμους των 500 σελίδων!
Εάν επιπλέον υποτεθεί ότι γράφαμε ταχύτατα, ας πούμε κάθε δύο λεπτά και μια σελίδα, κρατώντας απλώς πατημένο το πλήκτρο του μηδενός σε έναν υπολογιστή, θα θέλαμε περίπου 16.000 χρόνια!
Ως μία ακόμη τάξη μεγέθους αυτού του αριθμού είναι και η σύγκρισή του με τον αριθμό των ατόμων που περιέχονται στο Σύμπαν. Είναι μόλις 10 στην 80, δηλαδή ένας αριθμός με μπροστά το 1 ακολουθούμενο από 80 μηδενικά. Μια σειρούλα δηλαδή που την γράφουμε σε μερικά δευτερόλεπτα.
Λίγα σχετικά είναι τα άτομα που αποτελούν τον εγκέφαλό μας, μόλις 10 στην 27.
Δηλαδή 1.000.000.000.000.000.000.000.000.000.
Με άλλα λόγια ένα οκτάκις εκατομμύρια άτομα αποτελούν τον εγκέφαλό μας. Μάλλον μικρός λοιπόν ο εγκέφαλός μας αλλά ωστόσο πολύπλοκος και αυτή ακριβώς η πολυπλοκότητά του μας κάνει να αισθανόμαστε ότι το επίπεδο της ανθρώπινης νόησης είναι απέραντο.
Πολύπλοκος και φωτεινός λοιπόν ο εγκέφαλός μας είναι, αλλά ενίοτε και σκοτεινός, όπως σκοτεινό και το σύμπαν είναι.
Και είναι σκοτεινό το Σύμπαν, όχι γιατί δύει ο Ήλιος – έτσι κι αλλιώς ένα πολύ πολύ μικρό άστρο είναι – αλλά επειδή το μεγαλύτερο μέρος του είναι άδειο, αφού και μεγάλη έκταση έχει, και ηλικία. Η μέση πυκνότητά του είναι ένα άτομο ανά τετραγωνικό μέτρο κι ακόμα και αν όλη η ύλη του Σύμπαντος μετατρεπόταν σε ενέργεια, πάλι σκοτεινό θα ήταν.
Ας δούμε πάλι μερικές συγκρίσεις.
Αν ο εγκέφαλός μας είχε την μέση πυκνότητα του Σύμπαντος θα καταλάμβανε 1.000.000.000.000.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμύρια, δηλαδή τον όγκο ενός κύβου με ακμή 1.000.000 χιλιόμετρα.
Για σύγκριση, η διάμετρος της γης είναι 12.742 χιλιόμετρα.
Ο όγκος του Ήλιου είναι 1.410.000.000.000.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και επομένως ο εγκέφαλός μας θα είχε όγκο το 0,71 του Ήλιου, σχεδόν δηλαδή τα τρία τέταρτα αυτού.
Εξ άλλου επειδή ο Ήλιος κατέχει όγκο 1.300.000 φορές περισσότερο από τον όγκο της Γης, άρα ο εγκέφαλός μας θα καταλάμβανε όγκο όσο περίπου 923.000 γαίες!
Πόσα πράγματα χωρούν στο μυαλό μας;
Ποιός μπορεί να πλανηθεί μέσα του;
Πού είναι η αρχή και ποιο είναι το τέλος;
Υπάρχουν;
Τί είναι το άπειρο;
Είναι τα Πράγματα;….το Σύμπαν;…….ο Χρόνος;…….άπειρα;
ή μήπως είναι πεπερασμένα;

Πολλοί έδωσαν διάφορες ερμηνείες, φιλοσοφικές ή επιστημονικές δεν έχει και πολύ διαφορά.
Παλαιές παραδοσιακές αντιλήψεις της εποχής του Αριστοτέλη περιέγραφαν το άπειρο ως ένα νεφελώδες ΠΑΝ το οποίο εμπεριέχει κάθε τι νοητό.
Τα πάντα δηλαδή.
Ο Σταγειρίτης όμως, ο μαθητής του Πλάτωνα και Δάσκαλος του Μ. Αλεξάνδρου, πίστευε ότι αυτό είναι πλάνη και πως το άπειρο είναι ακριβώς το αντίθετο.

“ Άπειρο δεν είναι αυτό από το οποίο δεν εξαιρείται τίποτα, αλλά αντίθετα εκείνο από το οποίο πάντα κάτι λείπει.”

Και τί είναι αυτό που πάντα λείπει;
*****
Οι πληροφορίες αντλήθησαν από το διαδίκτυο.