Αμβρόσιος κατά ελληνικής κυβερνήσεως και αρχιεπισκόπου Μακαρίου

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ

Κυριακή 21 Νοεμβρίου 1976 – Νικήσιανη Καβάλας

Μέγα πολιτικοθρησκευτικό ζήτημα είχε δημιουργήσει (για άλλη μια φορά στη διάρκεια της θητείας του) σαν σήμερα πριν ακριβώς σαράντα χρόνια, ο τότε μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος με μια προκλητική και απαράδεκτη παρέμβασή του στα πολιτικά πράγματα της εποχής στη διάρκεια κηρύγματος που έκανε στο πανηγυρίζοντα εκείνη τη μέρα ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Νικήσιανη.

Ο «προβληματικός» επίσκοπος (όπως με τον ίδιο επιθετικό προσδιορισμό χαρακτήρισε πρόσφατα ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος τον τέως υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη), είχε δημιουργήσει πολλά προβλήματα κατά τη διάρκεια της θητείας του στο θρόνο της μητροπόλεως Ελευθερουπόλεως. Είχαμε γράψει απ’ αυτή τη στήλη για τα καμώματά του το 1966 όταν έβριζε δημοσίως και με απαράδεκτο για κληρικό τρόπο -και μάλιστα μητροπολίτη- τόσο συναδέλφους του επισκόπους όσο και πολιτικούς με ανεγνωρισμένο κύρος και ευρεία λαϊκή αποδοχή, όπως τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο.

Εκείνη τη μέρα λοιπόν, την Κυριακή 21 Νοεμβρίου 1976, βρήκε την ευκαιρία, παρουσία μάλιστα δύο κυβερνητικών βουλευτών Καβάλας της Νέας Δημοκρατίας, να υβρίσει την εκλεγμένη δημοκρατικά κυβέρνηση της χώρας αλλά και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο της Κύπρου με απαράδεκτους χαρακτηρισμούς, ο οποίος έδινε εκείνη την εποχή έναν τιτάνιο αγώνα για τα προβλήματα της μεγαλονήσου που είχε δημιουργήσει η τουρκική εισβολή δύο χρόνια νωρίτερα.

Διαβάζουμε χαρακτηριστικά από τον τύπο της εποχής:

Σοβαρότατο επεισόδιο έγινε την Κυριακή στην εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Νικήσιανη κατά τη διάρκεια κηρύγματος του μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως Αμβροσίου ο οποίος άσκησε σφοδρότατη κριτική και επετέθη με απαράδεκτες εκφράσεις εναντίον της κυβερνήσεως για το αυτόματο διαζύγιο, του χιλιαστές, για τις σχέσεις Κύπρου και Ελλάδος καθώς επίσης και για το θέμα της συμφωνίας ελληνικής κυβερνήσεως και Βατικανού.

Για τους χιλιαστές ο Αμβρόσιος είπε ότι «η κυβέρνηση δεν λαμβάνει μέτρα κατά των ανθρώπων αυτών οι οποίοι δεν πιστεύουν παρά  μόνον στο σατανά».

Πρόσθεσε δε τα εξής: «Οι σημερινές τορπίλες είναι γεμάτες αντεθνικό και αντεκκλησιαστικό περιεχόμενο και είναι χειρότερο και από πυρηνική γόμωση. Αυτές τις τορπίλες τις κατασκευάζει η παρούσα κυβέρνηση, το επίσημο κράτος δηλαδή και είναι γεμάτες από υλικό αντιεκκλησιαστικό και αντεθνικό»

Κατόπιν ο Αμβρόσιος επετέθη κατά του Μακαρίου τον οποίο χαρακτήρισε «ολετήρα της Κύπρου και καταστροφέα της Ελλάδος».

Συνεχίζοντας είπε ακόμη ότι το εθνικό αίσθημα είναι μειωμένο και ότι με ευθύνη του κράτους στις επίσημες εθνικές γιορτές λείπει η εθνική έξαρση και είναι μειωμένο το εθνικό αίσθημα».

«Έτσι όπως πάμε», τόνισε, «θα μείνει στην ιστορία μόνον ο ενθουσιασμός του Πολυτεχνείου. Η τακτική την οποία ακολουθεί η σημερινή πολιτεία και η κυβέρνηση, ξεθεμελιώνει όλες τις αρχές, και την εκκλησία και το έθνος. Οι κύριοι αυτοί, που κυβερνούν σήμερα τον τόπο, νομοθετούν και ψηφίζουν νόμους κατά της εκκλησίας, πράγμα που δεν γίνεται ούτε στο παραπέτασμα. Η κυβέρνηση θέλει σπουδή ανικάνων σπουδαστών όπως η σημερινή για να κάνει τη δουλειά της».

Στο σημείο εκείνο ακούστηκε από το εκκλησίασμα η πρώτη διαμαρτυρία: «-Παρακαλώ, μη βρίζετε την κυβέρνηση, μη βρίζετε ήρωες».

Ήταν ο γυμνασιάρχης Νικήσιανης Ευάγγελος Πετρίδης τον οποίον απομάκρυναν από την εκκλησία αστυνομικά όργανα.

Τότε παρενέβη ο βουλευτής Καβάλας της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Αστεριάδης ο οποίος είπε στον μητροπολίτη:

«-Σεβασμιώτατε εδώ είναι τόπος ιερός. Εμείς ήρθαμε να ακούσουμε το θείο λόγο, δεν νομίζω ότι είναι τόπος για να γίνονται πολιτικές συζητήσεις».

«-Ποιος είστε εσείς;» ρώτησε θυμωμένος ο Αμβρόσιος.

«-Ένας Έλληνας πολίτης», απάντησε ο βουλευτής και έφυγε από την εκκλησία ακολουθούμενος από τον συνάδελφό του Μάρκο Αντωνιάδη. Ταυτοχρόνως αποχώρησε και ο νομάρχης Καβάλας Κιουρκτσής.

Φυσικά προκλήθηκε μεγάλο θέμα με την συμπεριφορά αυτή του Αμβροσίου, ασχολήθηκαν όλες οι εφημερίδες της εποχής ενώ το ζήτημα απασχόλησε μέχρι και την Ιερά Σύνοδο. Ιεραρχικοί κύκλοι μάλιστα της εποχής συνδύαζαν την προκλητικότητα του μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως με τις παράλληλες προκλήσεις μικρής μειοψηφίας ιερωνυμικών ιεραρχών, νοσταλγών του δοτού από τη Χούντα αρχιεπισκόπου.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Οι ύβρεις του Αμβρόσιου κατά του Μακαρίου προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση και στην Κύπρο όπου ο τύπος σχολίασε πολύ αρνητικά την συμπεριφορά του μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως. Μεταξύ των πολλών δημοσιευμάτων υπήρξε και η δημοσίευση της παραπάνω γελοιογραφίας.

Η γελοιογραφία αυτή δημοσιεύτηκε στο τεύχος αρ. 50 (27 Νοε – 03 Δεκ 1976) του εβδομαδιαίου περιοδικού της Κύπρου «Σατυρική Επιθεώρηση» της οποίας εκδότης ήταν ο γελοιογράφος και δημιουργός της συγκεκριμένης γελοιογραφίας Γιώργος Μαυρογένης. Ο Ττόφαλος ήταν μια μόνιμη φιγούρα των γελοιογραφιών του Μαυρογένη που σχολίαζε καυστικά την επικαιρότητα της εποχής. Ο Μαυρογένης δανείστηκε τον Ττόφαλο από το θεατρικό έργο «Το κράτος του Ττόφαλου» (1965), του Κύπριου συγγραφέα Μιχάλη Πιτσιλλίδη. Το περιοδικό «Σατυρική Επιθεώρηση» κυκλοφορούσε στην Κύπρο από το 1964 μέχρι το 1985.