Η στείρα ψευδαίσθηση της αλλαγής από ψηλά

La estéril ilusión del cambio por arriba 

Aπό τον Raúl Zibechi *

07/06/2022

Κολομβία, Εκουαδόρ και Χιλή μας δείχνουν σχετικά παρόμοιες πρόσφατες διαδικασίες. Οι κυβερνήσεις της νεοφιλελεύθερης δεξιάς αντιμετώπισαν μεγάλες μακροχρόνιες λαϊκές εξεγέρσεις, οι οποίες άνοιξαν κενά στην κυριαρχία και έθεσαν υπό έλεγχο τη διακυβέρνηση. Το πολιτικό σύστημα απάντησε διοχετεύοντας τη διαμάχη προς τη θεσμική αρένα, με την έγκριση και τον ενθουσιασμό της αριστεράς.

Κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων ενισχύονται οι οργανώσεις βάσης και δημιουργούνται νέες. Στη Χιλή, περισσότερες από 200 εδαφικές συνελεύσεις και περισσότερες από 500 κοινοτικές στο Σαντιάγο όταν κηρύσσεται η πανδημία. Στο Εκουαδόρ, το Κοινοβούλιο των Ιθαγενών και των Κοινωνικών Κινημάτων, με περισσότερες από 200 οργανώσεις. Στην Κολομβία, δεκάδες σημεία αντίστασης, ελεύθερα εδάφη όπου οι λαοί δημιουργούν νέες σχέσεις μεταξύ τους.

Τα αποτελέσματα της θεσμικής επιλογής γίνονται συνήθως ορατά λίγο αργότερα, όταν η δύναμη των εξεγέρσεων αρχίζει να διαλύεται και δεν έχουν απομείνει σχεδόν καθόλου οργανώσεις βάσης. Το κοινοβούλιο του Ισημερινού δεν λειτουργεί πλέον. Οι συνελεύσεις της Χιλής έχουν αποδυναμωθεί σε ποσότητα και συμμετοχή. Το ίδιο συμβαίνει και στην Κολομβία.

Η περίπτωση της Χιλής είναι η πιο δραματική, καθώς όλη η δύναμη της εξέγερσης εξουδετερώθηκε σύντομα με την υπογραφή συμφωνίας για ένα νέο Σύνταγμα, αν και γνωρίζουμε ότι ο απώτερος στόχος ήταν να βγάλει τον πληθυσμό από τους δρόμους, γιατί είναι απειλή για την κυριαρχία των οικονομικών και πολιτικών ελίτ.

Η Χιλή είναι η μόνη από αυτές τις τρεις χώρες στις οποίες η εκλογική διαδικασία έστεψε κάποιον που ισχυρίστηκε ότι εκπροσωπούσε την εξέγερση, τον σημερινό πρόεδρο Γκάμπριελ Μπόριτς. Τι περισσότερο θα μπορούσατε να ζητήσετε; Ένας νεαρός άνδρας που ήταν ενεργός στη φοιτητική διαμαρτυρία και ο οποίος είναι μέρος της νέας αριστεράς που συγκεντρώθηκε γύρω από το Approve Dignity-Εγκρίνουμε την Αξιοπρέπεια.

Είναι η μεγαλύτερη απογοήτευση που μπορεί να φανταστεί κανείς, για όσους στοιχηματίζουν σε μια αλλαγή που έγινε από ψηλά στο όνομα της διαμαρτυρίας. Ήταν ο Μπόριτς-Boric που υπέγραψε το σύμφωνο με τη δεξιά και το κέντρο, με την ελιτιστική πολιτική τάξη, για να συγκαλέσει τη συντακτική συνέλευση. Ήταν αυτός που είπε ξανά και ξανά ότι τα πράγματα θα άλλαζαν με την κυβέρνησή του και υποσχέθηκε να αποστρατιωτικοποιήσει την περιοχή των Μαπούτσε, το Wall Mapu.

Δύο μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας, αποφάσισε να καθιερώσει κατάσταση εξαίρεσης σε αυτά τα εδάφη. Ακριβώς όπως ο Sebastián Piñera, ο δεξιός πρόεδρος που μισείται από τη μισή Χιλή. Όπως όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένου φυσικά του καθεστώτος Πινοσέτ.

Η κατάσταση εξαίρεσης στρέφεται ενάντια στον ακτιβισμό των Μαπούτσε που ανακτά γαίες και σαμποτάρει τις εξορυκτικές εταιρείες που καταστρέφουν τη μητέρα γη. Συγκεκριμένα, στρέφεται κατά της Αντίστασης-Resistencia Mapuche Lavkenche (RML), του Συντονιστικού-Coordinadora Arauco-Malleco (CAM) και της Εθνικής Απελευθέρωσης-Liberación Nacional Mapuche (LNM), καθώς και κατά των αυτόνομων εδαφικών αντιστασιακών οργανώσεων.

Η στρατιωτική κατοχή της Araucanía ανταποκρίνεται στο αίτημα των φορτηγατζήδων και των ιδιοκτητών γης. Για τον Héctor Llaitul, ηγέτη του CAM, είναι η πλήρης έκφραση της στρατιωτικής δικτατορίας που υποφέρουμε πάντα εμείς οι Μαπούτσε. ενώ το RML θεωρεί ότι ο Μπόριτς άφησε τις νέες κατασταλτικές πολιτικές στα χέρια του Σοσιαλιστικού Κόμματος, με την υποστήριξη του οργανωμένου εγκλήματος.

Αξίζει μόνο να προσθέσουμε ότι ο οικονομικός χώρος παραδόθηκε σε έναν από τους πιο εξέχοντες υπερασπιστές του νεοφιλελευθερισμού και της οικονομικής ορθοδοξίας, τον Μάριο Μαρσέλ-Mario Marcel. Δεν θα υπάρξουν αλλαγές. Μόνο μακιγιάζ. Η δημοτικότητα του Μπόριτς έπεσε κατακόρυφα: Το 57 τοις εκατό τον αποδοκιμάζει, μόλις δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

Η Χιλή δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στον Εκουαδόρ, αν και την προεδρία κέρδισε ο δεξιός Γκιγιέρμο Λάσο-Guillermo Lasso. Στην Κολομβία, δυστυχώς, το κοινωνικό κίνημα παγιδεύτηκε στις κάλπες αποδιοργανώνοντας τις δικές του αστικές περιοχές.

κάποιoι προβληματισμοί.

Πρώτον: η εκλογική πολιτική εξαρτάται πολύ περισσότερο από το μάρκετινγκ παρά από προγράμματα και προτάσεις. Όπως ο καταναλωτισμός είναι μια ανθρωπολογική μετάλλαξη (Παζολίνι), έτσι και το εκλογικό μάρκετινγκ αναδιαμορφώνει τους πολιτικούς χάρτες και τη συμπεριφορά από πάνω προς τα κάτω.

Δεύτερο: η εξουσία, η αληθινή εξουσία, δεν γεννιέται από τις κάλπες, ούτε σε κοινοβούλια ή κυβερνήσεις, αλλά μακριά από τη δημόσια ορατότητα, στο υπερσυγκεντρωμένο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, στο αόρατο 1% που ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης, τις ένοπλες δυνάμεις και αστυνομία, κυβερνήσεις σε οποιοδήποτε επίπεδο και, πάνω απ’ όλα, τις παράνομες ναρκοπαραστρατιωτικές ομάδες που επανασχεδιάζουν τον κόσμο.

Τρίτο: οι εκλεγμένες κυβερνήσεις δεν μπορούν –στην υποθετική περίπτωση που θα το προσπαθήσουν– να αγγίξουν τα συμφέροντα των πραγματικών δυνάμεων και των ισχυρών. Είναι θωρακισμένοι αυτοί πίσω από διάφορους στρατούς, κρατικούς και ιδιωτικούς, ένα αδιαφανές δικαστικό σύστημα και τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης.

Τέταρτο: το θέμα είναι να ακολουθήσουμε άλλους δρόμους, όχι να επιμείνουμε σε αυτούς που ήδη ξέρουμε πως οδηγούν μόνο στη νομιμοποίηση αυτού που υπάρχει και στην αποδυνάμωση των άλλων κόσμων που γεννιούνται. Μην αμφισβητείτε τη δύναμή τους (ή την υγεία τους, τα μέσα τους ή την εκπαίδευσή τους). Να δημιουργήσουμε το δικό μας. και να το υπερασπιστούμε.

* Ουρουγουανός δημοσιογράφος, συγγραφέας και στοχαστής-ακτιβιστής, αφοσιωμένος στη συνεργασία-εργασία με τα κοινωνικά κινήματα στη Λατινική Αμερική.

.Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος    redlatinasinfronteras