Οι γυναίκες και η σχέση τους με τα όπλα στον ένοπλο αγώνα της δεκαετίας του ’70, α’

Αρχίζω να οδηγώ τον κόσμο και τους υπαλλήλους προς τις τουαλέτες. Σε απόσταση ασφαλείας. Δεν θέλω, δεν χρειάζεται να τους βλάψω με κανέναν τρόπο, έτσι δεν χρειάζεται να με πλησιάσουν, να μην τους περάσει από το μυαλό να σκεφτούν πως είμαι “απλώς” μια γυναίκα και να αντιδράσουν.

Οι διαπληκτισμοί είχαν ξεκινήσει αμέσως, ο Renzo κι εγώ είχαμε δύο αντίθετους τρόπους να εννοούμε την παρανομία. Αυτός εμπιστεύονταν την εμπειρία του, εγώ τη διαίσθησή μου. Αυτός εμπιστευόταν τις στρατιωτικές του ικανότητες, εγώ τις μιμητικές μου ικανότητες. Αυτός γύριζε οπλισμένος και εγώ όχι.

Εν ολίγοις, ήμουν πεπεισμένη ότι ήταν πιο ασφαλές για μένα να εμπιστεύομαι τις δυνατότητες μου να βγω από έναν τυχαίο έλεγχο με ένα εξαιρετικό έγγραφο παρά τις μέτριες στρατιωτικές μου ικανότητες. Τα όπλα για μένα ήταν μέρος του ένοπλου αγώνα, και επομένως της στιγμής που κατέβαινα στη δράση, αλλά δεν ήταν μέρος των χρωμοσωματικών μου αποσκευών.

Teresa Zoni Zanetti, Clandestina, Παράνομη, DeriveApprodi.

Μεταξύ των τεσσάρων γυναικών της Πρώτης γραμμής, Primalinea (Pl) και των οργανωμένων Κομουνιστών για την προλεταριακή απελευθέρωση, Comunistiorganizzati per laliberazioneproletaria (Colp) [1] από τις οποίες πήρα συνέντευξη, μόνο η SusannaRonconi συμμετείχε σε επιχειρήσεις που στόχος τους ήταν ο θάνατος ενός ατόμου. Άλλες φορές δεν συμμετείχε σε αυτές, αλλά συνέβαλε στη σύλληψη και την οργάνωσή τους. Η FiorindaPetrella ενεπλάκη στον θάνατο ενός αστυνομικού κατά τη διάρκεια απόπειρας απόδρασης από τις φυλακές της Φλωρεντίας, η οποία κατέληξε σε πυροβολισμούς. Η Φιορίντα δεν ήταν μέρος του κομάντο, αλλά είχε συνεισφέρει σε υλικοτεχνικά καθήκοντα. Σε εκείνη την περίπτωση η θανάτωση ήταν «τυχαία», δεν προβλεπόταν. Η PiaSacchi και η GraziaGrena, από την άλλη πλευρά, παρότι διακινδύνευσαν πολλά στην περίοδο της παρανομίας τους, δεν ενεπλάκησαν ποτέ σε αιματηρά γεγονότα και τα αδικήματα για τα οποία καταδικάστηκαν -εκτός από την οργάνωση ένοπλης συμμορίας και ανατρεπτικής ένωσης- είναι κυρίως ληστείες με στόχο την αυτοχρηματοδότηση. Είναι πολύ σπάνιο να διαβάσει κανείς, σε μαρτυρίες πρώην μελών παράνομων οργανώσεων, την ιστορία μιας δράσης, ειδικά όταν προκάλεσε θύματα. Αυτή της SusannaRonconi, που εμπλέκεται άμεσα στο θάνατο μερικών ανθρώπων, είναι μια από τις λίγες, μεταξύ αυτών που μπόρεσα να γνωρίσω, που αναφέρθηκαν εκτενώς στο πρόβλημα του θανάτου.

Αυτό ακριβώς είναι η παρέκκλιση, το παραισθησιακό πράγμα της ιδεολογίας. Από τη μια υπάρχουν οι φίλοι και από την άλλη οι εχθροί, και οι εχθροί είναι μια κατηγορία, δηλαδή είναι λειτουργίες, είναι σύμβολα, όχι άνθρωποι. Και επομένως το να αντιμετωπίζεις αυτά τα πρόσωπα ως τον συμβολισμό της εχθρότητας σε κάνει να έχεις μια σχέση απόλυτης αφαίρεσης με τον θάνατο. Οπότε, αν είχα πάει ίσως στο κτηματολόγιο για να κάνω την υπάλληλο, αντί να πάω να σκοτώνω, θα ήταν το ίδιο πράγμα για μένα, συνεπώς μια παραισθησιακή διάσπαση μεταξύ αυτού του πράγματος εδώ, με την έννοια ότι έβγαινα το πρωί από το σπίτι, πήγαινα να ελέγξω τους ανθρώπους, να ετοιμάσω επιχειρήσεις, μετά γύριζα σπίτι ήσυχα, ζούσα τη ζωή μου που ήταν αυτή μιας κανονικής γυναίκας του σπιτιού. Να ετοιμάσω μεσημεριανό, να φροντίσω τα πράγματά μου, να ζω με τον άντρα μου, να έχω τις στιγμές μου χαράς και αγάπης [2].

η FiorindaPetrella λέει: «θα φανεί παράδοξο, αλλά εγώ βίαιη… μπα νομίζω ότι δεν έχω υπάρξει ποτέ”. Θυμάται ότι «πλακώθηκε στο ξύλο» με κάποιους αγωνιστές του Κκι και είχε συμμετάσχει σε συγκρούσεις με την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων: «Έχω ακόμα ένα αδιάβροχο! Το κρατούσα πάντα, τρυπημένο από ένα δακρυγόνο. [Αλλά] δεν σκέφτηκα ποτέ τον άνθρωπο […] που θα μπορούσε να πεθάνει από την άλλη πλευρά, ούτε εγώ που θα μπορούσα να πεθάνω, δηλαδή, ήταν κάτι που δεν θα είχε συμβεί ποτέ και δεν έπρεπε να συμβεί» [3]. η PiaSacchi λέει ότι «ευτυχώς» δεν χρειάστηκε ποτέ να πυροβολήσει. Θυμάται επίσης ότι μετά από μια ανταλλαγή πυροβολισμών μεταξύ της αστυνομίας και ορισμένων αγωνιστών των Colp, έπρεπε να παράσχει τις πρώτες βοήθειες σε μια από τις βαριά τραυματισμένες συντρόφισσές της.

Πέρα από αυτή την σχέση με τον πυροβολισμό στο σώμα που δεν είχα δει ποτέ, ίσως άρχισα να σκέφτομαι ότι η ζωή και ο θάνατος έχουν ένα νόημα. Όταν έχεις αυτήν ακριβώς τη σωματική επαφή, όταν θα μπορούσε να σου έχει συμβεί πραγματικά, τότε είναι ήδη διαφορετικό με την έννοια ότι σχετίζεσαι μαζί της και μάλλον αρχίζεις και να φοβάσαι. Πράγματι φοβόμουν την τελευταία περίοδο της παρανομίας μου.

Για παράδειγμα δεν κυκλοφορούσα οπλισμένη [4].

η BarbaraGraglia θυμάται ότι όταν μπήκε στην Πρώτη γραμμή δεν είχε θέσει στον εαυτό της το πρόβλημα της πολιτικής δολοφονίας. «Δεν ήταν μέρος της σειράς ψυχικών και πολιτικών προβλημάτων μου», λέει, «με την έννοια ότι θεωρούσα δεδομένο ότι δεν ήταν απαραίτητο, δεν θα έφτανα εκεί», και υπογραμμίζει πώς αντίθετα θεωρούσε δίκαιη την πρακτική του τραυματισμού ως “προειδοποιητικό σημάδι” [5].

Σύμφωνα με τον EnricoGalmozzi, o οποίος ανήκε επίσης στην Pl, η αποδοχή του όπλου ως μέσου πολιτικού αγώνα, σήμαινε την αναστολή κάθε συλλογισμού «επάνω στο γεγονός ότι αργά ή γρήγορα» θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον ενός ατόμου. Αυτό το ενδεχόμενο θεωρούνταν επίσης μια «τραγική αναγκαιότητα», της οποίας όλοι σήκωσαν και σηκώνουν το βάρος [6].

Η αρχική επιλογή δεν απέφυγε συνεχείς και σύνθετες αντιπαραθέσεις με την ηθική, ακόμη και με εκείνη τη συγκεκριμένη επεξεργασία που είναι η ηθική του μαχόμενου», το πρόβλημα της μη εμπλοκής αθώων, γυναικών, παιδιών, ανθρώπων που τυχαία περνούν στον τόπο της δράσης. αυτό μαρτυρούν οι ιστορίες πολλών και πολλών αγωνιστών. Η SusannaRonconi θυμάται τις αναβολές της δράσης κατά του δικαστή EmilioAlessandrini, επειδή διασταυρώνονταν μαζί του ενώ μετέφερε τον μικρό του γιο στο σχολείο και «κανένας σκύλος δεν θα είχε σκοτώσει ποτέ κάποιον μπροστά στον γιο του». Η Ρονκόνι μου εξήγησε πώς ο διαχωρισμός της πολιτικής-στρατιωτικής πτυχής από κάθε εκτίμηση της αξίας της ανθρώπινης ζωής ήταν δυνατός μέσω ισχυρού αυτοελέγχου:

ο μηχανισμός αυτοελέγχου είναι πολύ ισχυρός όταν βάζεις τον εαυτό σου σε αυτό το επίπεδο εκεί, που είναι […] μηχανισμοί άμυνας, στους οποίους κάνεις μια πολύ στενή συστολή μεταξύ ηθικής και πολιτικής, έτσι ώστε αν πολιτικά αισθάνεσαι νομιμοποιημένη ή πιστεύεις ότι νομιμοποιήθηκες να κάνεις μια σειρά από πράγματα, φτιάχνεις ένα βραχυκύκλωμα με την ηθική. Οπότε όλοι όσοι έχουν κάνει πολέμους και απελευθερωτικούς πολέμους, εσύ, αν διαβάσεις αυτά που έγραψαν ή είπαν οι παρτιζάνοι, βρίσκεις ότι γι’ αυτούς το να πάνε να σκοτώσουν ήταν ένα ανέκδοτο, υπάρχουν και αυτοί που το σκέφτονται έτσι. Βρίσκεις εκείνους, και είναι η πλειοψηφία, που σου μιλάνε για την κόπωση αυτού του πράγματος, και όμως, για το ότι αυτό το πράγμα ήταν αδιαμφισβήτητο. Και είναι ένας μηχανισμός που σου διαρκεί και μετά, γιατί ούτως ή άλλως, για να ζήσεις με αυτή την κληρονομιά, συνεχίζεις να την ανασυντάσσεις σε αυτό το πλαίσιο εκεί, δηλαδή αν σήμερα, στη ζωή που κάνω σήμερα, θα έπρεπε να σκεφτώ να κάνω κάτι σε έναν άνθρωπο, θα μου φαινόταν τρελό και επομένως ό,τι έχω κάνει αναγκαστικά το ανασυντάσσω συνεχώς, το θέτω διαρκώς σε νέο πλαίσιο. Αλλά είναι αλήθεια για τους ανθρώπους αλλά ισχύει και για άλλα πράγματα. Σήμερα δεν θα ονειρευόμουν ποτέ να κάνω μια ληστεία, μα όχι επειδή φοβάμαι αλλά επειδή τώρα δεν θα ονειρευόμουν ποτέ να παίξω τη ζωή μου για χρήματα. Στο πλαίσιο εκείνης της εποχής, […] Έχω κάνει είκοσι είκοσι πέντε ληστείες στη ζωή μου ή και περισσότερες, έτσι, ρισκάροντας όλες τις φορές, και άσχημα, μα για μένα ήταν φυσιολογικό, ήταν φυσιολογικό όχι για τα χρήματα αλλά γιατί ο λόγος να φτιάξω κάτι που με ενδιέφερε. Έτσι, το πλαίσιο, [μέσα στο οποίο κινείσαι], δημιουργεί πολύ μεγάλες μετατοπίσεις σε εσένα. Είναι επίσης δύσκολο να υποστηρίζεις όλα αυτά τα πράγματα μαζί [7].

Τον μάρτιο του 1979, κατά τη διάρκεια μιας δράσης κατά της αστυνομίας που υπέγραψε η Primalinea στο Τορίνο, ένας σπουδαστής έχασε κατά λάθος τη ζωή του. Η SusannaRonconi, η οποία ήταν μέλος της ομάδας φωτιάς, θυμάται την απογοήτευση με την οποία η ίδια και ο σύντροφός της έμαθαν τα νέα της ευθύνης τους σε αυτόν τον θάνατο: «Ακούμε το ραδιόφωνο και μαθαίνουμε ότι σκοτώσαμε αυτό το αγόρι που δεν είχε καμία σχέση. Και εκεί ήταν… ο Β. που έλεγε συνέχεια «Μα πως έγινε, εμείς…» [8].

Συνεχίζεται

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος     machina deriveapprodi      αέναη κίνηση