Ήρωας της εργατικής τάξης; Working class hero?

Σχεδόν ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του “John Lennon/Plastic Ono Band”, του πρώτου άλμπουμ μετά τη διάλυση τωνBeatles, οι John Lennon και Yoko Ono παραχώρησαν μια συνέντευξη στους Tariq Ali και Robin Blackburn, δυο δημοσιογράφους του Red Mole, ενός βρετανικού περιοδικού που κυκλοφόρησε από το 1970 έως το 1973.

Η τετραμερής συνομιλία δημοσιεύτηκε στο τεύχος αρ. 5 στις 22 μαρτίου 1971, γράφει η Maria Macchia. Τα θέματα συζήτησης περιελάμβαναν τα παιδικά χρόνια του μουσικού, τις τρεις διαφορετικές εκδοχές του τραγουδιού Revolution, τη θεραπεία Primal Scream–Πρωταρχική κραυγή του Arthur Janov, την απάντηση των Beatles σε ερωτήσεις του Τύπου σχετικά με τον πόλεμο του Βιετνάμ και το τραγούδι του John My Mummy’s Dead.

Την ημέρα μετά τη συνέντευξη με τους Ali e Blackburn, στις 22 ιανουαρίου, ο Lennon συνέθεσε το τραγούδι Power To The People, που αργότερα κυκλοφόρησε ως single τον μάρτιο. Η συνέντευξη αργότερα ανατυπώθηκε σε ένα βιβλίο του Tariq Ali το 2005, με τίτλο “Streetfighting Years, Χρόνια Οδομαχιών”.

το Red Mole ήταν ένα όργανο του IMG (International Marxist Group), μια τροτσκιστική ένωση που δραστηριοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 1968 έως το 1982 και έκφραση, στην αρχή, της Τέταρτης Διεθνούς.

Η ομάδα μετέφερε τα αιτήματά της μέσω μιας σειράς δημοσιεύσεων, η πρώτη από τις οποίες, με χρονολογική σειρά, ήταν Ο Μαύρος Νάνος, The Black Dwarf, που είδε το φως το 1968 και διευθύνθηκε από τον Tariq Ali, γνωστό, στο Λονδίνο, πως ήταν ένας από τους πιο ένθερμους ακτιβιστές κατά της βιετναμέζικης σύγκρουσης.

Από εκείνες τις σελίδες ξεκίνησαν πολυάριθμες εκστρατείες υπέρ των ανταγωνιστικών και επαναστατικών κινημάτων που λάμβαναν χώρα εκείνα τα χρόνια σε διάφορα κράτη, όπως η Τσεχοσλοβακία, το Μεξικό και η Βολιβία, καθώς και διάφοροι σκοποί της ριζοσπαστικής αριστεράς. Ο Τζον Λένον μπήκε αμέσως στον αριθμό των συμπαθούντων του περιοδικού.

Μετά από δυο χρόνια, η The Black Dwarf κατέβασε τα στόρια λόγω διαφορών απόψεων στο συντακτικό επιτελείο και αντικαταστάθηκε από το δεκαπενθήμερο Red Mole, που αυτοπροσδιορίστηκε ως «επαναστατικό και διεθνιστικό».

Το περιοδικό τάχθηκε ανοιχτά στο πλευρό του IRA (Irish Republican Army) και τις δραστηριότητές του, χωρίς να καταδικάζει τη χρήση βίας από τους υποστηρικτές του. Ο ίδιος ο John Lennon απεικονίστηκε από τον φωτογράφο Rowland Sherman, κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης για την υποστήριξη του underground περιοδικού Oz, κρατώντας ένα αντίγραφο του Red Mole με την αναφορά στον IRA στο εξώφυλλο.

Tον Μάιο του 1973, το περιοδικό αντικαταστάθηκε από το εβδομαδιαίο Red Weekly το οποίο με τη σειρά του, το 1977 κατέστη Socialist Challenge. Εν τω μεταξύ το IMG, που είχε αναλάβει το όνομα Socialist League, συγχωνεύτηκε στο Εργατικό Κόμμα, υποστηρίζοντας έτσι πιο μετριοπαθείς θέσεις από τις αρχικές.

Αλλά επιστρέφοντας στη μακρά συνέντευξη του Ali και του Blackburn με τον Lennon και την Ono, αυτή θεωρείται ως μία από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο μουσικός ευθυγραμμίστηκε πιο ανοιχτά με ριζοσπαστικές θέσεις, οι οποίες τον οδήγησαν στη συνέχεια, μετά τη μετακίνηση του στις ΗΠΑ που έγινε το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς, να πραγματοποιήσει ένα ρητά πολιτικοποιημένο και στρατευμένο άλμπουμ όπως το “Some Time in New York City”.

ο Ali ξεκινά ρωτώντας τον Τζον τον λόγο για τη ρητή επιθυμία του να πάρει θέση στα αριστερά. Ο Λένον απαντά ότι, προερχόμενος από εργατικό υπόβαθρο (μια αμφισβητήσιμη δήλωση, επειδή είχε περάσει ένα μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας και της εφηβείας του στο όμορφο μεσοαστικό σπίτι στο Mendips με τους θείους του Mimi και George), είχε μεγαλώσει νιώθοντας απέχθεια για την αστυνομία και θεωρώντας τον στρατό “σαν μια οντότητα που απομακρύνει τους ανθρώπους και τους αφήνει να πεθάνουν κάπου μακριά”.

Ο songwriter, ο τραγουδοποιός, δηλώνει ότι είχε πάντα ταξική συνείδηση, ότι ήταν αντίθετος στο σύστημα από τότε που ήταν παιδί, όταν σχεδίαζε σατιρικά κινούμενα σχέδια, και ότι έκανε σαφή αυτή την ανταγωνιστική φλέβα ακόμα και στα ανοησιακά βιβλία του.

Τα χρόνια που πέρασε με τους Beatles, ωστόσο, τον είχαν αποσπάσει εν μέρει από αυτές τις θέσεις. Η φήμη που πέτυχε η ομάδα στην πραγματικότητα εμπόδισε τα μέλη να εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους, και όταν αυτοί μίλησαν ανοιχτά ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ αυτό θεωρήθηκε ριζοσπαστική υπόθεση.

Στην πραγματικότητα – συνεχίζει ο μουσικός – η πρώτη φορά που βγήκε από τον επιβαλλόμενο ρόλο ήταν μέλος του συγκροτήματος όταν δήλωσε ότι οι Beatles ήταν «πιο διάσημοι από τον Ιησού», “più famosi di Gesù”. Το νόημα ενός τραγουδιού όπως το Working Class Hero, σύμφωνα με τον John, έγκειται στο γεγονός ότι το σόου και το κατεστημένο γενικότερα, «επιτρέπουν» στους ροκ σταρ να εκτεθούν, αλλά είναι απλώς ένα «γλυκό», ένα »δωράκι» που δίδεται σε αυτούς ώστε να δείξουν στις μάζες ένα πρόσχημα ελευθερίας έκφρασης.

ο Lennon δεν παραλείπει να επισημάνει πώς στην Επανάσταση που περιέχεται στο “White Album” είχε προσθέσει «μέσα, in» στη δήλωση «μπορείς να με μετρήσεις έξω», “you can count me out”, (αναφερόμενος στις πιο βίαιες τάσεις που γεννήθηκαν μέσα στο κίνημα της νεολαίας) για να δηλώσει την προθυμία του να εμπλακεί ακόμη και σε πιο ακραία φαινόμενα.

το Revolution 9, αντίθετα, “ήταν απλώς αφηρημένο… Σκεφτόμουν να κάνω έναν πίνακα της επανάστασης με ήχο, αλλά έκανα ένα λάθος”, δηλώνει ο μουσικός: παρότι είναι ένα τραγούδι που σπάει το καλούπι του τραγουδιού-φόρμας, εκ των πραγμάτων ήταν “αντι-επαναστατικό”. Προσθέτει: “Ως μέλος της εργατικής τάξης πάντα με ενδιέφερε η Ρωσία και η Κίνα και όλα τα πράγματα για την εργατική τάξη, παρόλο που έπαιζα μέσα στο καπιταλιστικό παιχνίδι”.

ο John και η Yoko απεικονίζονται από τον φωτογράφο Rowland Sherman κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας κατά του δικαστή Michael Argyle, ο οποίος είχε καταδικάσει το αντεργκράουντ περιοδικό OZ για χυδαιότητες (Αύγουστος 1971)

Η μακρά συζήτηση αγγίζει πολλά άλλα σημεία: τη θεραπεία της «αρχέγονης κραυγής» από τον ψυχίατρο Arthur Janov στην οποία υποβλήθηκε ο John, τον κατασταλτικό ρόλο της οικογένειας, τη διαφορά, από πολιτική άποψη, μεταξύ της αμερικανικής ροκ σκηνής και της αγγλικής.

Σχετικά με την τεχνική Primal Scream  ο Lennon, πεπεισμένος για την αποτελεσματικότητά της, σχολιάζει: “Όλοι μας, μεγαλώνοντας, έχουμε λογαριαστεί με πάρα πολύ πόνο. Ακόμα κι αν τον καταπιέσουμε, είναι ακόμα εκεί. Ο χειρότερος πόνος είναι να μην είσαι επιθυμητός, να συνειδητοποιείς ότι οι γονείς σου δεν σε χρειάζονται όπως τους χρειάζεσαι εσύ.

Όταν ήμουν παιδί είχα στιγμές που δεν ήθελα να δω την ασχήμια, δεν ήθελα να δω ότι δεν ήμουν επιθυμητός. Αυτή η έλλειψη αγάπης μπήκε στα μάτια και στο μυαλό μου» και καταλήγει: «Η τέχνη είναι απλώς ένας τρόπος έκφρασης του πόνου. Θέλω να πω, ο λόγος για τον οποίο η Yoko κάνει τόσο ακραία έργα σχετίζεται με το είδος του πόνου που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει και εκείνη”.

Συνεχίζεται

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος