Κουρδιστάν και η αλληλεγγύη χωρίς σύνορα: Μαρτυρία ενός διεθνιστή εθελοντή

Imagen: A la derecha, la comandanta Eylan, que cayó en la ciudad de Al Bab. A la izquierda, el combatiente Ismael, compañero de Kemal. Εικόνα: Στα δεξιά, η διοικητής Eylan, που έπεσε στην πόλη Al Bab. Αριστερά ο μαχητής Ισμαήλ, σύντροφος του Κεμάλ

“Συνειδητοποίησα πόσο ιστορική στιγμή ήταν η μάχη μεταξύ του Daesh και του κουρδικού κινήματος”

Του Leandro Albani για La tinta

30 μαίου, 2022  https://latinta.com.ar/

Χιλιάδες άνδρες και γυναίκες ήρθαν στη Ροζάβα για να συμμετάσχουν στον αγώνα που ηγείται ο κουρδικός λαός ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Ο Κεμάλ, ένας ισπανός αναρχικός, ήταν ένας από αυτούς και αφηγείται την ιστορία του στη La Tinta.

Ο Κεμάλ μου στέλνει φωτογραφίες. Σε μερικές, μπορεί να τον δει κάποιος να ασκεί τη σκοποβολή, να ξεκουράζεται, να συνομιλεί με τους κατοίκους της Ροζάβα (συριακό Κουρδιστάν), όπου βρέθηκε σε δυο περιπτώσεις ως διεθνιστής εθελοντής, μεταξύ 2016 και 2018. Η ιστορία του, όπου η στράτευση, η μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS ή Daesh), οι γνώσεις που θα τον σημαδέψουν για πάντα και η ανάμνηση πάντα ζωντανή των συντρόφων που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την περιοχή διασταυρώνονται, είναι παρόμοια με αυτή χιλιάδων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που αποφάσισαν να φτάσουν σε μια Συρία εν μέσω πολέμου για να ενταχθούν στην αντίσταση που ηγείται ο κουρδικός λαός.

Φυσικά, ο Κεμάλ έχει όνομα και επίθετο, αλλά προτιμά να γράφω γι’ αυτόν με το ψευδώνυμο που διάλεξε στη Ροζάβα. Γνωρίζετε ότι πολλοί άλλοι διεθνιστές που επέστρεψαν στις χώρες τους -ιδιαίτερα στην Ευρώπη- υπήρξαν θύματα δικαστικών διώξεων. Αν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν να δηλώνουν δημόσια την απόρριψή τους για το Daesh, οι πολίτες που πήγαν να πολεμήσουν τους οπαδούς του Χαλιφάτου χαρακτηρίστηκαν πολλές φορές ως «τρομοκράτες» και οδηγήθηκαν ενώπιον των δικαστηρίων.

Μιλάω πολλές φορές με τον Κεμάλ. Ένας ωκεανός μας χωρίζει, αλλά δεν είναι άβολο να μου πεις την ιστορία σου. «Σχετικά με τα προσωπικά μου δεδομένα, μπορώ μόνο να σας πω ότι είμαι από την Αραγονία της Ισπανίας», συνοψίζει. Και ζητά συγγνώμη αν προτιμά να αφήσει την προσωπική του ζωή στην άκρη σε εκείνο το σημείο.

Ο Κεμάλ περιγράφει τον εαυτό του ως «ένα κανονικό τύπο» που είχε «κανονικές δουλειές», που «του αρέσει να αθλείται» και με μια αναρχική στράτευση που του επέτρεψε να αναπτύξει μια «πολιτική συνείδηση”. Η ιστορία του μέσα στο ισπανικό ελευθεριακό κίνημα διασταυρώθηκε με την πολιτική και κοινωνική διαδικασία που προέκυψε το 2012 στη Ροζάβα, όταν ο πληθυσμός της βόρειας Συρίας κήρυξε την αυτονομία και, καθοδηγούμενος από το κουρδικό κίνημα, αποφάσισε ότι ήταν καιρός να αλλάξει ριζικά τη ζωή του.

“Πρέπει να σας πω ότι η στράτευση, όπως τη γνωρίζουμε στη Δύση, είναι τελείως διαφορετική από ό,τι σημαίνει στη Ροζάβα και στη σφαίρα του κουρδικού κινήματος -σημειώνει ο αραγωνέζος-. Πήρα την απόφαση να αγωνιστώ μόνο για αυτούς που δεν είχαν τόσα πολλά. Δεν ξέρω αν σας το ανέφερα την άλλη φορά, αλλά για μένα έχει μεγάλη αξία η χειρονομία που έκαναν τόσες χιλιάδες ξένοι που ήρθαν στην Ισπανία για να πολεμήσουν κατά του φασισμού στις Διεθνείς Ταξιαρχίες. Κάνοντας το ίδιο για άλλους ανθρώπους φαινόταν ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσω τη μνήμη τους”.

Hevales

Με κάθε φωτογραφία που μου έστελνε, ο Κεμάλ πρόσθετε ένα σχόλιο. Σε ένα λέει: «Heval Chekdar. Ένας υπέροχος τύπος, γεμάτος χιούμορ και καλός άνθρωπος. Έπεσε στην επιχείρηση της Ράκα”. Σε άλλη: «Ήταν αυτή η διοικητής μας στο Manbij. Η Heval Eylan, ίσως η καλύτερη διοικητής που είχα ποτέ. Θα μπορούσα να σου πω πολλά για αυτήν, αλλά μια άλλη φορά. Έπεσε μόλις την επόμενη μέρα μετά τον χωρισμό μας, από τα χέρια μιας τουρκικής επίθεσης όταν ήμασταν στην επιχείρηση της Αλ Μπαμπ-Al Bab. Στην άλλη άκρη, βρίσκεται ο Heval Ismael”.

“Heval”, στην κουρδική γλώσσα ταυτίζεται με το «σύντροφος», ή απλώς «φίλος”.

Φτάνοντας σε μια άλλη φωτογραφία, ο Κεμάλ λέει: «Τη μέρα που έπεσε η Manbij. Ο παρακάτω είναι ο Heval Lorence. Ο τύπος με την περισσότερη αίσθηση του χιούμορ που θα μπορούσες ποτέ να φανταστείς σε έναν πόλεμο. Έπεσε στη μάχη της Ράκα-Raqqa”.

Η Manbij και η Raqqa είναι μερικές από τις πόλεις στη βόρεια Συρία όπου ο ισπανός πολέμησε ενάντια στο Daesh, αφού κατατάχθηκε στις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τις κουρδικές δυνάμεις αυτοάμυνας που απελευθέρωσαν το έδαφος και το υπερασπίστηκαν από τον μηχανισμό θανάτου που το Ισλαμικό Κράτος ανέπτυξε για αρκετά χρόνια στη Συρία και το Ιράκ.

Η άφιξη αυτού του αναρχικού αγωνιστή στο συριακό Κουρδιστάν δεν ήταν τυχαία. Στον πυρετό της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης, ο αγώνας του κουρδικού λαού προκάλεσε συμπάθεια κάθε είδους σε όλο τον κόσμο. Τα διεθνιστικά σώματα δεν σταμάτησαν να φτάνουν σε ένα έδαφος πολιορκημένο από το συριακό καθεστώς, από το Daesh και το τουρκικό Κράτος, το οποίο μέχρι σήμερα συνεχίζει να βομβαρδίζει την περιοχή και διατηρεί αρκετές περιοχές παράνομα κατεχόμενες, όπως συμβαίνει με το καντόνι του Αφρίν, στο οποίο εισέβαλε το 2018.

Μεταξύ των διεθνιστών εθελοντών, υπήρχαν τα πάντα, από αναρχικούς και κομμουνιστές αγωνιστές μέχρι πρώην πεζοναύτες των ΗΠΑ και δεξιούς καθολικούς. Σε αυτόν τον ανεμοστρόβιλο ανθρώπων που είναι δύσκολο να περιγραφεί, βρέθηκε ο Κεμάλ.

Η ιστορική στιγμή

“Γνώριζα τον αγώνα του κουρδικού λαού και τον συμπονούσα, αν και δεν ταυτίστηκα με την ιδεολογία του PKK», λέει ο Κεμάλ αναφερόμενος στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, την πολιτικοστρατιωτική οργάνωση με περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες ύπαρξης και που αγωνίζεται για την απελευθέρωση του κουρδικού λαού.

“Μετά τα γεγονότα του πολέμου στη Συρία και τη μάχη του Κομπάνι έμαθα για την αλλαγή παραδείγματος του PKK και τον δημοκρατικό συνομοσπονδισμό, που είναι η συνέπεια αυτής της αλλαγής, εξηγεί. Ως αναρχικός, ένιωσα ταυτισμένος με εκείνη την ιδεολογική εξέλιξη που, αν και εκ των προτέρων φαινόταν φυσική, ήταν το αντίθετο από αυτό που μας είχε δείξει η ιστορία”.

Η μάχη του Κομπάνι το 2015, ήταν το σημείο καμπής για τον Κεμάλ. Για τρεις μήνες, το YPG μαζί με τις Μονάδες Προστασίας Γυναικών (YPJ) υπερασπίστηκαν την κουρδική πόλη που το ISIS προσπάθησε να καταλάβει και να κατακτήσει. “Εκεί συνειδητοποίησα την ιστορική στιγμή που αντιπροσώπευε -λέει- η μάχη μεταξύ του Daesh και του κουρδικού κινήματος. Ήταν ο αγώνας εντελώς ανταγωνιστικών δυνάμεων, που θα μπορούσε να καθορίσει το μέλλον πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων στη Μέση Ανατολή”.

Χωρίς να χάσει χρόνο, ο Kemal ανακάλυψε τον τρόπο να φτάσει ως εθελοντής στη Rojava. Ξεπερνώντας τις πιο διαφορετικές δυσκολίες για ένα ταξίδι που δεν ήταν εύκολο, ο Κεμάλ πάτησε το πόδι του στο συριακό Κουρδιστάν πεπεισμένος ότι ήταν ο τόπος αγώνα του. Οι πρώτες εντυπώσεις από την περιοχή, που κατοικείται από περίπου δύο εκατομμύρια κούρδους, αλλά και από άραβες, αρμένιους, ασσύριους, κιρκάσιους και τουρκμενιστές που δηλώνουν διαφορετικές θρησκείες, επιστρέφουν πάντα στη μνήμη του. “Η Ροζάβα βυθίστηκε σε μια επαναστατική διαδικασία -βεβαιώνει-, συχνά αυτοσχεδιασμένη λόγω της πολεμικής κατάστασης στη Συρία και που είχε προκαλέσει ένα κενό εξουσίας, το οποίο οι κούρδοι κάλυπταν καθώς προχωρούσαν”.

To μικρό Λονδίνο

Η απελευθέρωση της Manbij, με την αραβική πλειοψηφία, πραγματοποιήθηκε τον oκτώβριο του 2016. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), αποτελούμενες από YPG/YPJ και πολιτοφυλακές άλλων εθνικοτήτων, πέρασαν αρκετούς μήνες πολεμώντας ενάντια στο Daesh, το οποίο κρατούσε την πόλη κατεχόμενη. Με το ISIS να ελέγχει τη Manbij, ο πληθυσμός του υπέστη τη σκληρότερη καταστολή, ειδικά οι γυναίκες. Οι πιο γνωστές εικόνες εκείνης της απελευθέρωσης δείχνουν γυναίκες αναγκασμένες να φορούν νικάμπ, να πετούν τα μαύρα φορέματα στο έδαφος, να τα πατούν και μετά να αγκαλιάζονται με γυναίκες μαχήτριες των YPJ.

Ο Κεμάλ έζησε εκείνες τις μέρες της μανίας, του χάους και της απωθημένης χαράς για πολύ καιρό. Πολέμησε ενάντια στο Daesh, έβαλε το σώμα του για να βοηθήσει την απελευθέρωση. “Νομίζω ότι θα μπορούσα να γράψω ένα ολόκληρο βιβλίο για τη Manbij!» αναφωνεί ο αραγωνέζος. Και μετά εμβαθύνει στις αναμνήσεις και στην ανάλυσή του: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το ιστορικό και στρατηγικό πλαίσιο. Εκείνη την εποχή, ο Διεθνής Συνασπισμός πίεσε τους Κούρδους να επιτεθούν στη Ράκα, η οποία ήταν η πολιτική πρωτεύουσα του Daesh, αλλά οι κούρδοι ήταν ξεκάθαροι ότι ο σημαντικός στόχος ήταν η Manbij”.

“Η περιοχή της Al Bab και Manbij ήταν η μόνη λωρίδα εδάφους του Daesh που συνόρευε με την Τουρκία και όλοι γνώριζαν ότι ήταν η κύρια πηγή ανεφοδιασμού του Daesh. Κατακτώντας αυτό το έδαφος, θα αποκόπταμε αυτή την πηγή. Η Manbij ήταν η πιο σημαντική από τις δύο πόλεις, αν και, στην Al Bab, το ποσοστό του κουρδικού πληθυσμού ήταν υψηλότερο. Και αυτό μας οδηγεί σε έναν δεύτερο λόγο: κατακτώντας τη Manbij και την Al Bab, θα μπορούσαμε να ενώσουμε εδαφικά τα τρία καντόνια όπου θριάμβευσε η επανάσταση και ο δημοκρατικός συνομοσπονδισμός: Jazire και Kobane με το απομονωμένο Afrin”.

Οι μάχες για την απελευθέρωση πόλεων που κατέλαβε το ISIS δεν ήταν μόνο στρατιωτικές. Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, οι τζιχαντιστές και οι μισθοφόροι του Χαλιφάτου είχαν εφαρμόσει –πάντα με τις κάνες των όπλων– ένα εκπαιδευτικό και διοικητικό σύστημα που κατοχύρωνε τις πιο ορθόδοξες και συντηρητικές διδασκαλίες του Ισλάμ. Οποιαδήποτε αμφισβήτηση αυτού απαντήθηκε με βασανιστήρια ή απευθείας με το θάνατο.

Ο Κεμάλ διαβεβαιώνει ότι, στη Manbij, «η αλληλεπίδραση με τους αμάχους ήταν δύσκολη, λόγω της δυσπιστίας που δημιουργήθηκε από την προπαγάνδα του Daesh και επειδή δεν επέτρεψαν στον πληθυσμό να φύγει. Οι άνθρωποι ένιωσαν ασφαλείς να δραπετεύσουν μόνο όταν μας είδαν και ανοίξαμε έναν ασφαλή διάδρομο. Αν και υπήρξαν φορές, εκατοντάδες άνθρωποι διέφυγαν τρέχοντας προς το μέρος μας ενώ δέχονταν πυρά από τις δυνάμεις του Daesh μέσα από την πόλη”.

“Η μάχη στη Manbij ήταν σκληρή, λέει ο Kemal. Όλοι ήξεραν τι διακυβευόταν εκεί. Το Daesh γνώριζε επίσης ότι διακυβευόταν η κύρια πηγή προμηθειών του και έστειλε αρκετές χιλιάδες από τους καλύτερους μαχητές του για να υπερασπιστούν αυτό το στρατηγικό σημείο. Υπήρχε τέτοια συγκέντρωση διεθνών μαχητών που οι ντόπιοι την αποκαλούσαν «μικρό Λονδίνο’”.

Η ζωή νικά τον θάνατο

Εκείνες τις μέρες των βίαιων συγκρούσεων στο Manbij, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι υπήρξαν στιγμές τρυφερότητας. Ο πόλεμος, ο θάνατος και η βία μοιάζουν να καταστρέφουν τα πάντα, αλλά η δύναμη της ζωής ξεσπά με απελπισμένη επιμονή. Ο Κεμάλ το γνωρίζει πολύ καλά και λέει σχετικά: «Θυμάμαι μια ομάδα αμάχων που εκκενώσαμε ενώ φυλούσαμε την περίμετρο. Θυμάμαι ότι ένας άντρας μου φώναξε κάτι, φαινόταν θυμωμένος. Στο τέλος της ομάδας, ήταν μια ηλικιωμένη γυναίκα που ήρθε κοντά μου ουρλιάζοντας και τρόμαξα, αλλά όταν έφτασα εκεί με αγκάλιασε κλαίγοντας και με σκέπασε με φιλιά”.

Ένας άλλος άνδρας, τον οποίο ο διεθνιστής ζήτησε να του δείξει τι φορούσε κάτω από τα ρούχα του καθώς πλησίαζε, τον αγνόησε: άρχισε να τραγουδάει, να χορεύει και τον αγκάλιασε με όλη του τη δύναμη. Οι αναμνήσεις του Κεμάλ πυροβολούν σαν στιγμιαίες φωτογραφίες: “Μια συντρόφισσα ενημέρωσε μια ομάδα πολιτών ότι το νικάμπ δεν ήταν πλέον υποχρεωτικό. Σιγά σιγά, και με δυσπιστία, τα μαύρα υφάσματα έπεσαν στο έδαφος. Ένα κορίτσι περίπου πέντε ετών πέταξε τα πάντα στο έδαφος με αποφασιστικότητα, χωρίς να το σκεφτεί δύο φορές. Ο μικρός της αδερφός, που στέκονταν δίπλα της, μάζεψε τα ρούχα της αδερφής της και της τα επέστρεψε. Αλλά η αδερφή του τα πέταξε πάλι στο έδαφος θυμωμένη και άρχισε να χοροπηδά και να τα πατάει όλα με ενέργεια”.

Μια από εκείνες τις μέρες, καθώς η μονάδα του Κεμάλ προετοιμαζόταν για μια επίθεση κατά του Daesh, ένας πατέρας με τη μικρή του κόρη τους πλησίασε για να τους ρωτήσει για την εκκένωση των αμάχων. Ο άνδρας και η κόρη του έπαθαν σοκ όταν τους είπαν ότι «η γυναίκα μικρού αναστήματος που στέκονταν πλάι μας δίνοντας εντολές από τον ασύρματο, ήταν το πρόσωπο που διοικούσε». «Ο πατέρας δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. Αλλά το πρόσωπο του κοριτσιού… Ήταν σοκαρισμένο, σαν να κοιτούσε μια υπερηρωίδα της Marvel. Πιθανότατα, αυτό το κορίτσι δεν είχε δει ποτέ γυναίκα να διοικεί τόσους πολλούς άνδρες. Το πρόσωπο εκείνου του κοριτσιού με έπεισε ότι, όντως, αλλάζαμε τον κόσμο», τονίζει ο διεθνιστής.

Σαν ένας ξένος

Υπάρχει κάτι που επαναλαμβάνεται μεταξύ πολλών διεθνιστών που ήταν στη Ροζάβα και μετά επέστρεψαν στις χώρες τους: νιώθουν μια κάποια πλήξη, πιστεύουν ότι η καθημερινή ζωή επαναλαμβάνεται μονότονα και ότι δεν κοιτούν με τα ίδια μάτια τη χώρα όπου γεννήθηκαν. Αυτό δεν οφείλεται στη φρενίτιδα του πολέμου, αλλά στο ότι διέσχισαν με σώμα και μυαλό μια επαναστατική διαδικασία στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.

Ρωτώ τον Κεμάλ για τις διαφορές ανάμεσα στις δύο παραμονές του στη Ροζάβα, που τις χωρίζουν πάνω κάτω δύο χρόνια. «Οι διαφορές ξεκινούν από μια προσωπική σκοπιά – απαντά -. Την πρώτη φορά με παρακίνησε η επιθυμία μου να συνεισφέρω στον διεθνιστικό αγώνα και να μάθω από την κουρδική επανάσταση, όπως θα έκανε ένας κούρδος. Τη δεύτερη φορά ήξερα ήδη τι θα συναντούσα. Την πρώτη φορά συμμετείχαμε στη μάχη της Μανμπίτζ και στην επιχείρηση της Αλ Μπαμπ, όσο μας το επέτρεπαν οι δυνάμεις μας. Όταν βρέθηκα πίσω στο σπίτι μου, στην πόλη μου, ένιωσα σαν ξένος, άχρηστος, να κάνω άσχετες δουλειές, δίχως σημασία κοιτάζοντας, βδομάδα με τη βδομάδα, τις φωτογραφίες των συντρόφων μου που έπεσαν στη μάχη”.

Εικόνα: Ο Κεμάλ σε πρακτική σκοποβολής στη στρατιωτική ακαδημία των YPG/YPJ.

Αυτά τα συναισθήματα που διαπερνούσαν τον Κεμάλ τον έκαναν να αποφασίσει να επιστρέψει στη Ροζάβα. Στη νέα του παραμονή, εντάχθηκε στο Tabour International, γνωστό και ως Tabour Antifa, μια μονάδα που αποτελείται μόνο από διεθνιστές. Με την εμπειρία στις πλάτες του, ο Κεμάλ ανέλαβε μεγαλύτερες ευθύνες στη μονάδα του. Σε αυτό το δεύτερο στάδιο, ο διεθνιστής λέει ότι το Daesh βρισκόταν ήδη «σε μια ξεκάθαρη παρακμή», μετά την απελευθέρωση της Ράκα, της πόλης που είχε καταλάβει και ονόμασε πρωτεύουσα του Χαλιφάτου. Ο Κεμάλ δεν διστάζει να δηλώσει ότι, τότε, «η πιο πραγματική απειλή προερχόταν, όπως φάνηκε αργότερα, από το τουρκικό Κράτος που μας επιτέθηκε. Έπρεπε να πάμε για να υπερασπιστούμε την Αφρίν, αλλά η νίκη δεν ήταν δυνατή εκεί, γιατί η διεθνής υποστήριξη που είχαμε για να πολεμήσουμε το Daesh απλά εξαφανίστηκε. Με την αεροπορική κυριαρχία, ήταν θέμα χρόνου να κερδίσει η Τουρκία εκείνη τη μάχη. Δυστυχώς, στην Αφρίν χάσαμε πολλούς συντρόφους”.

Ένα πριν και ένα μετά

Ζητώ από τον Κεμάλ να απαριθμήσει τις επιτυχίες της Επανάστασης της Ροζάβα. Δεν είναι ένα εύκολο έργο: η διαύγεια εν μέσω πολέμου είναι ένα πολύτιμο αγαθό. Αλλά ο Κεμάλ δεν πτοείται και μου λέει ότι θεωρεί ότι η αλλαγή παραδείγματος του PKK είναι μια από τις επιτυχίες. Με τον δημοκρατικό συνομοσπονδισμό, το κουρδικό κίνημα επέλεξε «ξεκάθαρα την απελευθέρωση των γυναικών, κάτι που μπορεί να είναι αποφασιστικό και που αλλάζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Αυτό μπορεί να προϋποθέτει ένα ιστορικό πριν και μετά», βεβαιώνει. Σε αυτό, προσθέστε τον περιβαλλοντισμό-οικολογία, γιατί «αν δεν σταματήσουμε την καταστροφή του πλανήτη, οι πολιτικοί αγώνες δεν θα έχουν νόημα: δεν θα υπάρχει πλανήτης για τον οποίο μπορούμε να πολεμήσουμε», επισημαίνει. Και ονομάζει επίσης την «άμεση δημοκρατία», την οποία χαρακτηρίζει «ένα αξιοσημείωτο ιστορικό γεγονός», αφού «ένα επαναστατικό κίνημα μπόρεσε να εξελιχθεί από πιο αυταρχικές μορφές σε λιγότερο αυταρχικές και συμμετοχικές μορφές”.

Από έναν εθνικιστικό αγώνα σε έναν διεθνιστικό είναι ένα άλλο σημείο που τονίζει ο Κεμάλ. «Ο ηγέτης του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, εγκαταλείπει την ιδέα να επιδιώξει ένα δικό του Κράτος για να ψάξει τη μεταμόρφωση των Κρατών στα οποία ζουν οι κούρδοι σε πιο συμμετοχικά και λιγότερο κατασταλτικά μοντέλα», εξηγεί. Χέρι-χέρι με αυτό, ξεχωρίζει η δημιουργία διεθνιστικών ταξιαρχιών στη Ροζάβα, γιατί «η διεθνής εμπλοκή σε μια επανάσταση, ακόμα κι αν είναι χαρακτηριστικά κουρδική, μπορεί να έχει μεγάλη σημασία σε παγκόσμιο επίπεδο.”

Το τελευταίο χαρακτηριστικό που επισημαίνει ο Κεμάλ είναι η ενσωμάτωση των διάφορων λαών της βόρειας Συρίας μπροστά στην αφομοίωση που προωθείται, εν προκειμένω, από το συριακό κράτος. “Στην επανάσταση της Ροζάβα και στον αγώνα μας ενάντια στο Daesh, απελευθερώσαμε πολλά εδάφη που δεν κατοικούνταν δημογραφικά από κούρδους -αναλύει-. Ωστόσο, οι κούρδοι έχουν υποστεί-υποφέρει στη διάρκεια της ιστορίας την προσπάθεια αφομοίωσης του πολιτισμού τους και δεν θέλουν να κάνουν το ίδιο με τους άλλους. Έτσι, βρίσκουμε στη Ροζάβα ένα ολόκληρο μωσαϊκό διαφορετικών λαών, πολιτισμών, θρησκειών και φυλών, το καθένα με το μερίδιό του στην αυτονομία μέσα σε αυτή τη μεγάλη ομοσπονδία. Αυτή η δέσμευση για αποκέντρωση είναι ένα πλεονέκτημα και ένα ελάττωμα ταυτόχρονα: από τη μια πλευρά, εμποδίζει την αφομοίωση και τον ιμπεριαλισμό, αλλά επίσης εμποδίζει την πρόοδο της επανάστασης να φτάσει εξίσου σε όλες τις γωνιές”.

“Με πονάει για κάθε φίλο που έχασα”

Σχετικά με τα λάθη που γίνονται στη Ροζάβα, ο Κεμάλ μου λέει ότι πρόκειται να αναφερθεί στις επικρίσεις που έκανε την εποχή που βρισκόταν στη βόρεια Συρία. Η άφιξη στο έδαφος για να συμμετάσχει στον αγώνα ήταν περίπλοκη, επισημαίνει ο διεθνιστής, διότι, εκτός από τα εμπόδια που έθεσαν οι ίδιες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πρέπει να προστεθεί ότι «η διαχείριση των κούρδων που βρίσκονταν στο Μπασούρ-Bashur (ιρακινό Κουρδιστάν ) ήταν ελλιπής. Καταφέραμε να μας στείλουν στη Ροζάβα μετά από πολλή επιμονή, αλλά πολλοί σύντροφοι που ήρθαν μετά από εμάς τα παράτησαν ύστερα από πολλά προβλήματα που αντιμετώπισαν”. Δεν πρέπει να λησμονείτε, λέει ο Κεμάλ, ότι οι αρχές της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG) – που διαχειρίζεται το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PDK) και θεμελιώδης σύμμαχος της Τουρκίας – «έκαναν ό,τι ήταν δυνατό ώστε οι κούρδοι συμπατριώτες τους να μην λάβουν διεθνή βοήθεια”.

Ο Κεμάλ αναφέρεται επίσης στο στρατιωτικό ζήτημα: «Οι κουρδικές δυνάμεις συνηθίζουν παραδοσιακά να πολεμούν σε ορεινό έδαφος, που είναι το φυσικό τους σπίτι, και τα καταφέρνουν πολύ καλά εκεί. Αλλά δεν είχαν συνηθίσει να διεξάγουν έναν συμβατικό πόλεμο σε επίπεδη γη, και μετά στις πόλεις. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο κουρδικός λαός είναι ένας περήφανος λαός (δεν έχει άλλη επιλογή), που προτιμά να μαθαίνει μόνος του τα μαθήματα παρά να τα διδάξει κάποιος απ’ έξω. Δίνουν επίσης μεγαλύτερη σημασία στην ιδεολογική εκπαίδευση παρά στη στρατιωτική εκπαίδευση. Και αυτό μεταφράζεται ξεκάθαρα σε χαμένες ζωές”.

“Οι κούρδοι δέχονται περήφανα το γεγονός ότι το να πέσεις μαχόμενος για τον λαό είναι η μεγαλύτερη τιμή που μπορεί να υπάρχει – παρατηρεί ο διεθνής εθελοντής-. Αλλά για μένα, που έζησα πολύ καιρό με τόσους ανθρώπους που τώρα έχουν φύγει, κάθε φίλος που έχασα με πονάει. Σε αυτόν τον προβληματισμό, ο Κεμάλ προσθέτει: «Το λάθος των κούρδων ήταν ότι δεν έδωσαν σε όλους τους διεθνείς μαχητές την ίδια ευκαιρία, επιτρέποντας σε πολλούς διεθνείς να επιστρέψουν στην πατρίδα τους μόνο με την τραυματική εμπειρία του πολέμου και της καταστροφής, χωρίς να τους δίνουν την ευκαιρία να συναντήσουν τις άλλες πλευρές της επανάστασης”.

Ο Κεμάλ φέρνει στο παρόν μια άλλη ανάμνηση. Όταν τελείωσε η μάχη στη Μανμπίτζ και η επιχείρηση στο Αλ Μπαμπ, οι διοικητές επέτρεψαν σε αυτόν και σε άλλους διεθνιστές να περάσουν λίγες μέρες «στην πολιτική αρένα». «Για εμάς ήταν υπέροχο, γιατί μετά από μήνες πολέμου και σκληρές μάχες, τα πνεύματα ήταν χαλαρά -λέει-. Η επίσκεψη στην πολιτική ζωή σου δίνει την ευκαιρία να δεις όχι μόνο τι καταστρέφαμε (τους προηγούμενους μήνες του πολέμου), αλλά και όλα όσα δημιουργούσε η επανάσταση. Να γνωρίσουμε τις ακαδημίες, το πανεπιστήμιο, το TEV-DEM (σύστημα συνελευσιακής συμμετοχής), το Kongra Star (τη γυναικεία οργάνωση) κ.λπ. Ήταν μια ανάσα φρέσκου αέρα για εμάς”.

Ο Κεμάλ σημειώνει αυτό που θεωρεί ένα τελευταίο λάθος: «Η έλλειψη αυτονομίας στους διεθνείς. Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου, επετράπη στους brigadistas-ταξιαρχίτες να δημιουργήσουν τις δικές τους αυτόνομες ομάδες ανά εθνικότητες, συνδικάτα κ.λπ. Και να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη. Στη Ροζάβα, από τη Διεθνή Στρατιωτική Ακαδημία μέχρι το μέτωπο, τη διοίκηση κατείχαν κούρδοι που σε πολλές περιπτώσεις δεν καταλάβαιναν τους διεθνείς”.

Εικόνα: Ο Κεμάλ στον τάφο ενός συντρόφου που έπεσε υπερασπιζόμενος το Αφρίν.

Τι έμαθα

Μετά από αρκετούς μήνες συνομιλιών, ανταλλαγών μηνυμάτων και ποικίλων διαβουλεύσεων, με τον Κεμάλ ολοκληρώνουμε μια συνομιλία-συνέντευξη σημαδεμένη από την απόσταση. Η ζωή του και η εμπειρία του στη Ροζάβα πολλαπλασιάζονται σε πολλούς άνδρες και γυναίκες που επέλεξαν να συμμετάσχουν στην αντίσταση των λαών του συριακού Κουρδιστάν. Του λέω να μου πει για τη μαθητεία του. Ο Κεμάλ εξηγείται: «Το πιο σημαντικό πράγμα είναι η κουρδική αίσθηση της κοινότητας. Για αυτούς το κοινό καλό είναι πάνω από το ατομικό και αυτό δεν διαπραγματεύεται. Δεν μπορείτε να συνειδητοποιήσετε σε ποιο βαθμό ο καπιταλισμός και ο ατομικισμός έχουν διεισδύσει ανάμεσά μας μέχρι να ζήσετε την εμπειρία της Ροζάβα. Στη Ροζάβα, μοιράζεσαι με μια ομάδα ανθρώπων, μερικές φορές διαφορετικών ιδεολογιών, σχεδόν τα πάντα: δουλειά, φαγητό, υπευθυνότητα και λήψη αποφάσεων, ξεκούραση, εκπαίδευση, μάχες, ακόμη και τη ζωή. Όταν επιστρέφεις σπίτι, συνειδητοποιείς ότι ακόμα και ανάμεσα σε επαναστάτες δυσκολεύεσαι να βρεις βοήθεια αν ο άλλος έχει κάτι καλύτερο να κάνει”.

Μεταξύ των μαθημάτων, ο Κεμάλ τονίζει την πρακτική του Tekmîl, τη μορφή κριτικής και αυτοκριτικής που χρησιμοποιεί το κουρδικό κίνημα μεταξύ των αγωνιστών του. Αυτό το εργαλείο συζήτησης και αξιολόγησης που «χρησιμεύει για να επικρίνεις ανοιχτά κάτι που δεν σου αρέσει και επίσης να κάνεις μια ειλικρινή αυτοκριτική”. “Λάβετε υπόψη ότι οι κούρδοι έχουν τη συνήθεια να ασκούν διαρκή κριτική και αυτοκριτική, και αυτό θεωρείται κάτι φυσικό. Ωστόσο, στη στράτευση της Δύσης, η κριτική τείνει να εκληφθεί ως προσωπική επίθεση ή επίθεση στο κίνημα», συνθέτει.

Ο πόλεμος, οι συνέπειες και τα βαθιά σημάδια του επιστρέφουν στα λόγια του διεθνιστή. Όλα αυτά «με έμαθαν να εκτιμώ αυτό που έχω στο σπίτι μου», λέει. «Όταν γυρνάς πίσω και βλέπεις τα προβλήματα των ανθρώπων, συνειδητοποιείς πόσο μακριά από την πραγματικότητα ζούμε στον λεγόμενο πρώτο κόσμο -συμπεραίνει ο Κεμάλ-. Επίσης στον επαναστατικό τομέα: όσοι από εμάς ζούμε στον πρώτο κόσμο πιστεύουμε ότι είμαστε η πρωτοπορία της παγκόσμιας επαναστατικής σκέψης όταν, κατά βάθος, το εγώ μας εμποδίζει να δούμε ότι, στην πραγματικότητα, πρέπει να πάρουμε τα μαθήματα αντί να τα δίνουμε”.

*Του Leandro Albani για το La Tinta / Φωτογραφία εξωφύλλου: A/D.

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος   redlatinasinfronteras