Η ρωσο-ουκρανική κρίση, δηλαδή ο κίνδυνος ενός ατομικού πολέμου, για τον οποίον δεν γίνεται λόγος.
Η παρακμή των ΗΠΑ. Η κατάθλιψη, δηλαδή η αδυναμία να φανταστεί κανείς ένα καλύτερο μέλλον, είναι ολοένα και πιο διαδεδομένη στους νέους στο βόρειο τμήμα του κόσμου, και λόγω της πανδημίας. Αδιανόητα γεγονότα στα οποία συνηθίζουμε. Τι χρησιμεύει η αισιοδοξία όταν η προοπτική είναι το χάος; Μπορεί κανείς να συζητήσει και να αμφισβητήσει πόσο κατάλληλο και χρήσιμο είναι να ορίσουμε αυτό που συμβαίνει ως νέο ναζισμό, όπως κάνει ο Franco Berardi Bifo (στο Nero), αλλά η ανάλυσή του και η πρόσκληση να «παραιτηθούμε» μπροστά στο χάος μας φαίνονται σημαντικές ματιές για τον κόσμο: “Η λέξη παραίτηση αντηχεί στο μυαλό μου σαν μια σπαζοκεφαλιά. Σημαίνει να εγκαταλείπεις τη δουλειά, αλλά και: να αποδεχτείς τη μοίρα και να σκύψεις το κεφάλι. Εγώ προτείνω μια διαφορετική ερμηνεία: να αλλάξουμε τον ορίζοντα των προσδοκιών, να επαναπροσδιορίσουμε την κοινωνική ζωή, να εστιάσουμε στη λιτότητα και χρησιμότητα, να εστιάσουμε στην ευχαρίστηση παρά στη συσσώρευση, στην αλληλεγγύη παρά στον ανταγωνισμό…”
Δύσκολα μπορώ να το πιστέψω. Ίσως υπάρχει κάτι που δεν λειτουργεί πλέον καλά στο μυαλό μου: δεν μπορώ να εξηγήσω τι μου συμβαίνει, γράφει ο Bifo. Στην Ιταλία δεν το συζητάμε καν, δεσμευόμαστε να εκλέξουμε τον άνθρωπο της Goldmann Sachs ή κάποιον άλλο που δεν νοιάζεται. Αλλά αυτό που συμβαίνει στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου είναι το πιο κοντινό πράγμα στον ατομικό πόλεμο που έχω δει στη ζωή μου. Ήμουν έντεκα την εποχή της κρίσης των πυραύλων της Κούβας και θυμάμαι ότι δεν μιλούσαμε για τίποτα άλλο. Σήμερα κανείς δεν μιλάει πια με κανέναν, σκασμός και Μόσχα. Παρεμπιπτόντως, ας ανακεφαλαιώσουμε τα γεγονότα.
Όταν ο Μπάιντεν μίλησε στο έθνος τον αύγουστο, όταν είπε «ο πόλεμος στο Αφγανιστάν τελείωσε», “war in Afghanistan isover“, καθώς οι αφγανοί συνεργάτες του συνέρρεαν στο αεροδρόμιο, κυνηγούσαν τα αεροπλάνα που αναχωρούσαν, αρπάζονταν στα φτερά και έπεφταν από τα χίλια μέτρα ύψος, σκέφτηκα: αυτός ο άνθρωπος έχει τελειώσει, αλλά το πρόβλημα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα αναγκαστούν τώρα να λογαριαστούν με τον εαυτό τους. Μετά από δύο καταστροφικούς πολέμους που τελείωσαν με άδοξο τρόπο, με το Ιράκ να έχει μετατραπεί σε ένα αιώνιο πεδίο μάχης, να έχει παραδοθεί εν μέρει στον ιρανικό αρχιεχθρό, και το Αφγανιστάν να επιστρέφει στους ταλιμπάν, σκέφτηκα ότι η αμερικανική άρχουσα τάξη θα έκανε τουλάχιστον ένα διάλειμμα στοχασμού.
Για κάποιο λόγο δυσκολεύομαι να καταλάβω, ο Μπάιντεν αντιθέτως σκέφτηκε ότι, έχοντας χάσει δύο περιφερειακούς-τοπικούς πολέμους ενάντια σε στρατιωτικά πρωτόγονους εχθρούς, ο μόνος τρόπος για να αποκαταστήσει την τιμή της Αμερικής και να ανακτήσει την υποστήριξη του λαού της καθώς προετοιμάζεται για νέες εκλογές, ήταν να κηρύξει έναν πόλεμο ενάντια σε ένα γρανιτικό καθεστώς στον εθνικισμό του, και εξοπλισμένο με ένα ατομικό οπλοστάσιο που μπορεί να εξολοθρεύσει το ανθρώπινο είδος.
Ενώ ο Λαβρόφ απαιτεί από το ΝΑΤΟ να αποσύρει τις δυνάμεις του από χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία (όπως υποσχέθηκε ο Ρίγκαν στον Γκορμπατσόφ σε μια εποχή που τώρα φαίνεται πολύ μακρινή), η αποστολή οκτώ χιλιάδων ανδρών στη Βαλτική και ενενήντα τόνων όπλων στην Ουκρανία ισοδυναμεί με εξαναγκασμό του Πούτιν σε πόλεμο.
Ο Πούτιν ξέρει ότι αν χάσει το πρόσωπό του η δύναμή του, η εξουσία του θα γίνει κομμάτια, και μπορεί να βασιστεί στη ρωσική παράδοση της ιερής ενότητας μέχρι τον τελευταίο άνθρωπο, όταν ένας εχθρός επιτεθεί στην Αγία Μητέρα Ρωσία. Δεν χρειάζεται να θυμηθούμε ιστορικά προηγούμενα, απλά να διαβάσουμε τον Τολστόι και τον Ντοστογιέφσκι. Και επίσης τον Solgenitsin, και κυρίως τον VasilyGrossman. Αν είναι αλήθεια, όπως λένε καλλιεργημένοι παρατηρητές όπως ο EnricoFranceschini, ότι ο Πούτιν κρύβει την καρδιά ενός Σταυρόγκιν, τότε την πατήσαμε.
Ο Μπάιντεν δεν μπορεί να κάνει πίσω σε αυτό το σημείο, και η αμερικανική ηγεσία βρίσκεται προφανώς σε μια ψυχοπαθητική κατάσταση πανικού.
Όταν ο ιός κέρδισε τη γενική προσοχή, κάποιος είπε ότι ήταν ένας μαύρος κύκνος, με την έννοια που απεικονίζει ο Taleb στο βιβλίο του Ο Μαύρος Κύκνος The Black Swan: ένα πολύ σπάνιο και απρόβλεπτο γεγονός που αλλάζει ξαφνικά την τάξη των πραγμάτων. Αυτό που δεν είχε προβλέψει ο Taleb είναι ότι ο μαύρος κύκνος δεν είναι μόνος, οπότε όταν ο Covid-19 άρχισε να τσιρίζει στη λίμνη, πολλοί άλλοι μαύροι κύκνοι ξύπνησαν και όλοι μαζί άρχισαν να τσιρίζουν μαζί σε μια συναυλία κακοφωνίας. Φυσικά, ξέρω ότι οι κύκνοι δεν τσιρίζουν μα σφυρίζουν, αλλά εν ολίγοις, καταλάβαμε ο ένας τον άλλον: τα καταστροφικά γεγονότα πολλαπλασιάζονται απρόβλεπτα και η αγωνία φουσκώνει σαν ένα κύμα που βυθίζει τη γη.
Η οικονομική τάξη είναι η μόνη συνιστώσα του κόσμου που δεν υποφέρει, αντιθέτως πολλαπλασιάζει τον ιδιωτικό πλούτο. Και αυτός είναι ο πιο μαύρος κύκνος από όλους, διότι η καλή υγεία της χρηματοπιστωτικής οικονομίας είναι όλο και πιο ανοιχτά ο ανεστραμμένος καθρέφτης των ανθρώπινων κακοτυχιών.
Στη μαύρη συναυλία, ο Ναζισμός εμφανίζεται ξανά ως ο κυρίαρχος ηθοποιός στην παγκόσμια ιστορία: εθνικισμός, εθνοθρησκευτικός ταυτοτισμός, πόλεμος εξόντωσης είναι οι μορφές στις οποίες αναγνωρίζονται τόσο οι λαοί του Βορρά που αντλούν την ευημερία τους από την αποικιακή εκμετάλλευση, όσο και οι λαοί του Νότου που μόνο με τον φασισμό νομίζουν πως μπορούν να απελευθερωθούν από τις συνέπειες αυτής της εκμετάλλευσης. Ακόμη και το Ισραήλ, που καλλιεργεί και τη μνήμη των θυμάτων του Χίτλερ, έχει διαμορφωθεί πολιτισμικά επάνω στο χιτλερικό μοντέλο, σε σημείο να επικυρώνει, με το συνταγματικό ψήφισμα του 2018, τον φυλετικό και ρατσιστικό χαρακτήρα της σιωνιστικής κρατικής ταυτότητας. Η καινοτομία είναι ότι ο Ναζισμός του 21ου αιώνα έχει την ατομική βόμβα, μάλλον χιλιάδες και χιλιάδες ατομικές βόμβες διασκορπισμένες σε όλο τον πλανήτη. Και αυτός ο μαύρος κύκνος ξυπνά εκ νέου στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, όπως στην Άπω Ανατολή γύρω από το νησί της Ταϊβάν, όπως στη Μέση Ανατολή όπου το Ιράν και το Ισραήλ πλησιάζουν στην τελική αναμέτρηση.
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος, comune info
