«Μιλήτου Άλωσις»: Γράφει ο Θανάσης Τσιρταβής

Το 499 π.Χ., ξεκίνησε (με βασικό υποκινητή τον Μιλήσιο τύραννο Αρισταγόρα) η εξέγερση των ιωνικών πόλεων εναντίον των Περσών. Η εξέγερση κράτησε έξι χρόνια και κατεστάλη με την κατάληψη της Μιλήτου το 494 π.Χ.

Η πόλη λεηλατήθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς, οι υπερασπιστές της σφαγιάστηκαν και ο υπόλοιπος πληθυσμός της υποδουλώθηκε. Το 493 π.Χ., ο τραγωδός Φρύνιχος ανέβασε το έργο του «Μιλήτου Άλωσις», «μια ποιητική αναπαράσταση των συμφορών που έπληξαν τους Μιλήσιους».

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο κατά την παράσταση οι Αθηναίοι ταράχτηκαν, ξέσπασαν σε γόους και λυπήθηκαν τόσο πολύ που τιμώρησαν το Φρύνιχο με 1000 (αρχαιοελληνικές) δραχμές πρόστιμο, ενώ απαγόρευσαν το μελλοντικό ανέβασμα του έργου επειδή ο ποιητής τους θύμισε «οικεία κακά».

Ποια όμως ήταν αυτά και γιατί ήταν «οικεία»; Στην αρχή της εξέγερσης οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς έστειλαν στόλο (20 τριήρεις οι Αθηναίοι και 5 οι Ερετριείς) για να συνδράμουν τις ιωνικές πόλεις, αλλά το 498 π.Χ., μετά από την αποτυχία κατάληψης της Ακρόπολης των Σάρδεων και την επακόλουθη ήττα πλησίον της Εφέσου, οι Αθηναίοι εγκατέλειψαν τους Μιλήσιους (μάλλον μαζί με τους Ερετριείς) και δεν αναμείχθηκαν ξανά στις Ιωνικές υποθέσεις.

Οι εξηγήσεις για αυτή την ενέργεια της εγκατάλειψης των (φυλετικώς συγγενών τους)Ιώνων από τους Αθηναίους δεν είναι σαφείς. Είναι πιθανόν να σχημάτισαν την πεποίθηση ότι ήταν αδύνατη η επικράτηση ή να θεώρησαν ότι είχαν ήδη προσφέρει αρκετά. Το γεγονός όμως είναι ότι μετά την αποτυχία της εξέγερσης, ενισχύθηκε η θέση της Αθήνας στις αγορές της Ανατολικής Μεσογείου.

Έτσι,το 493 π.Χ., οι Αθηναίοι τιμώρησαν τον Φρύνιχο γιατί τους θύμισε αυτό που έκαναν (ή δεν έκαναν), καθώς δεν μπορούσαν (φυσικά) να τιμωρήσουν εαυτούς. Υπό το φως αυτής της ιστορίας η οριζόντια και εντεινόμενη πολιτική, οικονομική, κοινωνική, δημοσιογραφική και, δυστυχώς, θεσμική καταφορά με στόχο η «πρώτη φορά αριστερά» να είναι και η τελευταία κάθε άλλο παρά ανεξήγητη είναι.