23/04/2025
Σε έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχούν η ανακρίβεια, η υπεκφυγή και η υποκρισία, ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου σηματοδοτεί μια πολιτική καμπή στην ιστορία μας.
Οι ίδιοι υπουργοί, αρχηγοί κυβερνήσεων, τηλεοπτικοί σχολιαστές, δημοσιογράφοι που τις επόμενες μέρες θα είναι απασχολημένοι με το να ζωγραφίζουν τη μνήμη του είναι οι ίδιοι που παρέμειναν εντελώς κουφοί στη μόνη σαφή ένδειξη για τον πόλεμο και τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη, της οποίας, πρέπει να αναγνωριστεί, ο Πάπας Φραγκίσκος ήταν και ο μόνος που ενήργησε ως εκπρόσωπος.
Πέρα από τη ρητορική και τον ρομαντισμό των οποίων είναι διαποτισμένοι οι σύγχρονοι καιροί όταν πρόκειται για την αφήγηση οποιουδήποτε γεγονότος, δεν πρέπει να αποκρύψουμε τη μνήμη ότι ο καρδινάλιος Jorge Mario Bergoglio, Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, πιεμόντιας καταγωγής, αποκαλούμενος ο «Πάπας των τελευταίων», ήταν αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες και κατηγορήθηκε για συμπαιγνία με την αργεντινή δικτατορία που εξολόθρευσε εννέα χιλιάδες ανθρώπους.
Λίγο μετά την εκλογή του, οι μητέρες της Plaza de Mayo ύψωσαν τις φωνές τους ενάντια στα μέσα ενημέρωσης, τα οποία απεικόνιζαν ομόφωνα μια Αργεντινή η οποία γιόρταζε την εκλογή του νέου Πάπα, και θύμισαν πώς ο Μπεργκόλιο, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας Βιντέλα, είχε αρνηθεί να τις δεχτεί επειδή αντιπροσώπευε μια Εκκλησία που σε μεγάλο βαθμό βρισκόταν σε συνεννόηση με το καθεστώς.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Πάπας είχε την ικανότητα να επιστήσει την προσοχή εκεί όπου ο πολιτικός διάλογος ήταν εξαρτημένος και σιωπηλός. Το 2013 πήγε στη Λαμπεντούζα, γεμίζοντας έναν πολιτικό χώρο που αφέθηκε κενός από τους θεσμούς, ιδίως από μια «αριστερά» ανίκανη να συντονιστεί με τα κοινωνικά ζητήματα που, και σε αυτή την περίπτωση, με χαμηλωμένα χέρια άφησαν την Εκκλησία να κερδίσει το παιχνίδι στο θέμα των μεταναστών.
Το 2016 πήγε στην Τσιάπας, επισκέφθηκε τον τάφο του Don Samuel Ruiz, πρώην επισκόπου του San Cristobal κοντινό στους ζαπατίστας και ο οποίος ασκούσε την θεολογία της απελευθέρωσης.
Με τη δεύτερη εγκύκλιο του με τίτλο «Laudato si» [1] κέρδισε τον ρόλο του μοναδικού επικριτή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού στον κόσμο. Και πάλι, το 2019 συνάντησε την Γκρέτα Τούνμπεργκ, ακριβώς για να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή του για το κλίμα σε μια στιγμή έντονου νεανικού αναβρασμού σε αυτό το θέμα.
Αν ο Πάπας Φραγκίσκος ήταν χρήσιμος στη διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων σε γενικό επίπεδο σε όλη την πρώτη φάση της εκκλησιαστικής και πολιτικής ιστορίας του, η απότομη αλλαγή και οι επιταχύνσεις που επιβλήθηκαν από το 2020 και μετά, προς τα εμπρός, επαναπροσδιορίζουν το πεδίο και τους ρόλους.
Είναι αντικειμενικό γεγονός ότι ο Πάπας ήταν αυτός που έσπασε την υποκρισία σχετικά με τις ευθύνες για τον πόλεμο στην Ουκρανία και του ΝΑΤΟ, εκτός από το ότι ήταν ο μόνος πολιτικός θεσμός που αναγνώρισε τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη.
Το περασμένο Πάσχα έπλυνε τα πόδια των κρατουμένων γυναικών της φυλακής Rebibbia και μίλησε για αμνηστία, σε μια φάση διακυβέρνησης όπου ο πόλεμος ενάντια στο προλεταριάτο γίνεται πιο οξύς.
Η πραγματικότητα είναι ότι ακόμα κι αν ο Πάπας πήρε σθεναρή θέση για τα φλέγοντα ζητήματα του σήμερα, κανένας πολιτικός αρχηγός δεν επέλεξε να του δώσει την παραμικρή πίστη.
Απόδειξη του γεγονότος ότι η μόνη δύναμη που είναι ικανή να επηρεάσει όσους βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα της αλυσίδας διοίκησης είναι πάντα το δολάριο και υπάρχει πάντα μόνο μία ηγεμονία να είναι εγγυημένη.
Γενικότερα, πρέπει να κάνουμε ένα μπάνιο πραγματικότητας και, χωρίς να φοβόμαστε ότι πρέπει να το παραδεχτούμε και με ακραίο ρεαλισμό, πρέπει επίσης να πούμε ότι σε αυτή τη φάση του πολέμου και της επίθεσης στα εδάφη, ένας συγκεκριμένος τύπος καθολικισμού ανοιχτός στα κοινωνικά κινήματα και που μοιράζεται μαζί μας την ανάγκη να συλλογιστούμε, έστω και με άλλους όρους, για κοινότητες σε αγώνα μπροστά στον επικρατούντα κερδοσκοπικό ατομικισμό και στο νόμο του κέρδους είναι ένας σύντροφος στον δρόμο, ένας συνοδοιπόρος με τον οποίον μπορούμε να φανταστούμε στρατηγικές συμμαχίες.
«Τίποτα αυτού του κόσμου δεν είναι αδιάφορο για εμάς» είναι αυτό που νιώθουμε να συνοψίζει καλύτερα μια καθαρότητα του βλέμματος, μια διαύγεια που κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι αυτές τις μέρες, ετούτους τους καιρούς. Και ακόμα κι αν προέρχεται από τον Πάπα, γίνεται δική μας, για να είμαστε στο ύψος της πρόκλησης.
[1] Το Laudato si’ (Δόξα σε Σένα) είναι η δεύτερη εγκύκλιος του Πάπα Φραγκίσκου, με υπότιτλο «για τη φροντίδα του κοινού μας σπιτιού». Σε αυτήν, ο Πάπας επικρίνει τον καταναλωτισμό και την ανεύθυνη οικονομική ανάπτυξη, θρηνεί την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την υπερθέρμανση του πλανήτη και καλεί όλους τους ανθρώπους του κόσμου να αναλάβουν «ταχεία και ενοποιημένη παγκόσμια δράση».
Η εγκύκλιος, με ημερομηνία 24 Μαΐου 2015, δημοσιεύτηκε επίσημα το μεσημέρι της 18ης Ιουνίου 2015, συνοδευόμενη από συνέντευξη Τύπου. Το Βατικανό δημοσίευσε το έγγραφο στα ιταλικά, γερμανικά, αγγλικά, ισπανικά, γαλλικά, πολωνικά, πορτογαλικά και αραβικά, μαζί με το πρωτότυπο λατινικό
“LAUDATO SI”, mi’ Signore” – “Δόξα σε σένα, Κύριε μου”. Με τα λόγια αυτού του όμορφου ύμνου, ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης μας υπενθυμίζει ότι το κοινό μας σπίτι μοιάζει με μια αδελφή με την οποία μοιραζόμαστε τη ζωή μας και μια όμορφη μητέρα που ανοίγει τα χέρια της για να μας αγκαλιάσει. «Δόξα σε σένα, Κύριε μου, μέσω της αδελφής μας, της Μητέρας Γης, που μας συντηρεί και μας κυβερνά, και που παράγει διάφορους καρπούς με χρωματιστά άνθη και βότανα».
Mιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος infoaut.org
