04/04/2025
Έτσι όπως είναι θεμελιώδες να απορρίπτουμε τον κανόνα, την κυριαρχία του πολέμου λαμβάνοντας υπόψη τις πατριαρχικές του ρίζες, εξίσου σημασία πρέπει να αποδοθεί στη σχέση μεταξύ του καπιταλισμού, του προγονέα του, δηλαδή της πατριαρχίας, και της βίας επί των γυναικών.
Υπό αυτή την έννοια, λέει ο Gian Andrea Franchi, οι γυναικοκτονίες της Ilaria και της Sara δείχνουν πώς ο κόσμος γίνεται κάθε μέρα ολοένα και περισσότερο μια φυλακή της ζωής, ένας κόσμος στον οποίο η κουλτούρα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής είναι το αποκορύφωμα του ανδροκεντρισμού.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, σε αυτό το περιβάλλον τι να κάνουμε; “Ανθρώπινα μυρμήγκια εργάζονται στην καρδιά της κοινωνίας για να χτίσουν σωσίβιες λέμβους – γράφει ο Gian Andrea, δεσμευμένος στην Τεργέστη για πολλά χρόνια με μετανάστριες και μετανάστες της «Rotta orientale-ανατολικής Διαδρομής» – Η μόνη σωτηρία παραμένει η παραγωγή κοινοτικού ιστού από κάτω, που αποτελείται από φροντίδα, αντίσταση και επίσης αγώνα, στον οποίο η ελπίδα εμψυχώνεται από την επιθυμία, η επιθυμία παράγει κοινοτικά νησιά για να σχηματίσουν ένα αρχιπέλαγος στη θάλασσα της ζωής πέρα από την ήπειρο του θανάτου…”
Οι δύο γυναικοκτονίες της Ilaria Sula και της Sara Campanella – δεκατρείς φέτος – tredici quest’anno -, παιδιά μιας άγριας όσο και ανέκφραστης κοινοτοπίας, εμφανίζονται ως μια αποκάλυψη της αλήθειας του σύγχρονου κόσμου.
Ο κόσμος έχει καταστεί μια φυλακή της ζωής: το ελαστικό κλουβί μιας κουλτούρας που κατοικείται από έναν τρόπο παραγωγής που συμπίπτει τέλεια με έναν τρόπο καταστροφής. Η ζωή, ανθρώπινη και σε κάθε άλλη μορφή, έχει καταντήσει δίχως σημασία χάρη σε μια δύναμη που τη σκοτώνει επάνω στην παθολογική-καταπιεστική ορμή φαντασματικών συμφερόντων.
Η κουλτούρα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής είναι το αποκορύφωμα ενός ανδροκεντρισμού – περισσότερο από μια παραδοσιακή πατριαρχία – που εξαπολύεται ενάντια στη φροντίδα της ζωής, που ιστορικά, εκ των πραγμάτων, κουβαλάει η γυναίκα, στην οποία πρώτα η βιολογία, μετά η ιστορία εμπιστεύτηκαν και ανάγκασαν τον ερχομό στη ζωή στις τρεις θεμελιώδεις μορφές: τη μήτρα, τη γέννηση, την ανάπτυξη.
Η αν/υπολόγιστη ανάπτυξη αυτής της μορφής ληστείας-αρπαγής που είναι ο καπιταλισμός, εκτός από το ότι παράγει καθημερινό θάνατο και ίσως την πιθανή κρίση της ίδιας της ζωής όπως τη γνωρίζουμε, δημιουργεί επίσης στους κυρίαρχους αρσενικούς – των οποίων οι Τραμπ και Μασκ είναι τα σημερινά πρωτότυπα – ένα βαθύ συναισθηματικό κενό που πέφτει σε όσους δεν έχουν θέσεις κοινωνικής εξουσίας-δύναμης.
Σε αυτούς τους τελευταίους εκτονώνεται η ανείπωτη αγωνία της εξαφάνισης των βαθιών παρορμήσεων της ζωής, όταν δεν εξαχνώνονται και δεν αφαιρούνται-καταργούνται από άποψη ισχύος.
Ο άνδρας που αδυνατεί, δεν καταφέρνει να έχει κάποιο βαθμό ισχύος σε κοινωνικό επίπεδο προσπαθεί να εκτονώσει όπως μπορεί μια αγωνία που δεν μπορεί να αναπαρασταθεί: μια αγωνία που ίσως περιέχει ένα αδύνατον αίτημα, για ανα-γέννηση, αλλά συγκεχυμένη με την εξουσία επί της γυναίκας.
Μεταξύ των αναρίθμητων τρόπων εκτόνωσης, ποικιλοτρόπως ανίκανων για επιθυμίες, σχέσεις, που αποζωογονούν το κοινωνικό περιβάλλον, η βία κατά των γυναικών είναι η πιο χαρακτηριστική και επίσης η παλαιότερη, η αρχαιότερη.
Όμως η σημερινή γυναικοκτονία, όπως ακριβώς αυτή η «παραδειγματική» των δύο νεαρών γυναικών, φαίνεται η πιο ενδεικτική της ευθραυστότητας του ανδρικού παραληρήματος ισχύος, όταν δεν ικανοποιείται σε κοινωνικό κύρος.
Αυτό δείχνει τον βαθύ φόβο της ζωής που κρύβεται πίσω από την εξουσία-ισχύ, τη δύναμη που εκφράζεται πιο άμεσα στη βία εγγύτητας [1] κατά των γυναικών, που εμφανίζεται σήμερα, ως το εγγενές σήμα της ριζικής κρίσης της ζωής, όπως τη γνωρίζουμε: ριζοσπαστική κατά γράμμα.
Η έμπνευση για αυτόν τον προβληματισμό προφανώς πηγάζει από τη γυναικοκτονία στη χώρα μας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η βία κατά των γυναικών είναι καθημερινή, «μπανάλ», στις αμέτρητες κοινωνικές καταστάσεις οδύνης, ταλαιπωρίας, βασάνων, φτώχειας…
Η γυναικοκτονία πρέπει να τοποθετηθεί σε αυτό το πλαίσιο βίας που σε ένα βλέμμα απαλλαγμένο από παρορμήσεις εξουσίας-ισχύος φαίνεται όχι μόνο παράλογο, όντως τρελό, αλλά, θα έλεγα, τραγικό, δηλαδή τέτοιο που ξεφεύγει κάθε κατανόησης: για τους έλληνες, πράγματι, το τραγικό υποδήλωνε μια κατάσταση που ξέφευγε από την ανθρώπινη δύναμη-εξουσία. Και είναι ακριβώς η τραγωδία της ταύτισης με την εξουσία-δύναμη που οδηγεί σε μια μορφή τρέλας.
Διευρύνοντας τη συζήτηση πέρα από την ιστορική βία κατά των γυναικών, παραδειγματική της τραγικής κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε να έχουμε βυθιστεί, φαίνεται η πρόσληψη-ανάληψη, από εκείνους τους εβραίους που αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στο αποικιακό Κράτος εγκατάστασης-εποικισμού στην Παλαιστίνη, του «προσώπου» των ναζιστή: εμφανές στην καθημερινή γενοκτονία της Γάζας, αλλά και του παλαιστινιακού πληθυσμού και, με συμπληρωματικό τρόπο, στην προσκόλληση ή αδιαφορία όλων ή σχεδόν όλων των Κρατών και, ακόμη πιο σοβαρό, στην αδιαφορία της πλειοψηφίας των ανθρώπων.
Η καθημερινή μονότονη και επίμονη επανάληψη θανάτων, συχνά παιδιών αγοριών και κοριτσιών, γυναικών, αρρώστων, ανθρώπων που φέρνουν βοήθεια, είναι πλέον μια λιγότερο σημαντική είδηση από ένα αθλητικό γεγονός ή των ρεπορτάζ… Δεν είναι, ωστόσο, τίποτα λιγότερο από την ανθρωπολογική και βιολογική αποτυχία του δυτικού πολιτισμού
Σε αυτό το πλαίσιο, τι κάνουμε; Τα ανθρώπινα μυρμήγκια εργάζονται στην καρδιά της κοινωνίας για να κατασκευάσουν σωσίβιες λέμβους. Η μόνη σωτηρία παραμένει η παραγωγή κοινοτικού ιστού «από τα κάτω», φτιαγμένο από φροντίδα, αντίσταση και επίσης αγώνα, όπου η ελπίδα εμψυχώνεται από την επιθυμία, η επιθυμία παράγει κοινοτικά νησιά για να σχηματίσουν ένα αρχιπέλαγος στη θάλασσα της ζωής πέρα από την ήπειρο του θανάτου.
ο Gian Andrea Franchi, ήδη καθηγητής φιλοσοφίας, είναι δεσμευμένος στην Τεργέστη εδώ και δέκα χρόνια με τους μετανάστες της «ανατολικής Διαδρομής»- «Rotta orientale».
Το τελευταίο του βιβλίο είναι Για έναν κομμουνισμό της φροντίδας Per un comunismo della cura (DeriveApprodi). Στο αρχείο της Comune τα άρθρα του διαβάζονται εδώ qui. Εντάχθηκε στην εκστρατεία Partire dalla speranza e non dalla paura.
[1] βία εγγύτητας, η βία εγγύτητας δρα μέσα σε σχέσεις αγάπης ή φιλίας. Η ανώνυμη κατηγορία «σύντροφος ή πρώην σύντροφος»- “partner o ex partner”περιέχει μια εκφυλισμένη ιστορία έρωτα, πάθους και οικειότητας.
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος Comune-info
