Κάποιοι λεν «όχι!»

Αυτό το βιβλίο τοποθετείται ανάμεσα στην ιστορία και την κοινωνική ψυχολογία, μεταξύ της δοκιμιογραφίας πολιτιστικής έρευνας και της αφηγηματικής.

Το πρώτο μέρος είναι μια ανθολογία εξαιρετικών βιογραφικών γεγονότων που σχετίζονται με χαρακτήρες οι οποίοι, με κίνδυνο της ζωής τους, δεν υπάκουσαν σε εγκληματικές εντολές που έλαβαν από θεσμικές αρχές, για να ακολουθήσουν τον δικό τους κώδικα δεοντολογίας. Πρόκειται ως επί το πλείστον για «ήρωες» που είναι γνωστοί μόνο στους μυημένους (Silas Soule, Anton Schmid, Hugh Thompson, αλλά και Irena Sendler και Giorgio Perlasca, μαζί με άλλους).

Η ιστορική έρευνα κυμαίνεται από τον αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας μέχρι το Ολοκαύτωμα και τον πόλεμο του Βιετνάμ. Το δεύτερο μέρος στοχεύει στη διερεύνηση των παραγόντων που καθορίζουν τη συμπεριφορά της τυφλής υπακοής και εκείνον της ηρωικής ανυπακοής στην εξουσία, στις αρχές, κινούμενο από τις πρώτες παρατηρήσεις του Stanley Milgram και από τη θεωρία της Hannah Arendt για την κοινοτοπία του κακού.

Έτσι εξετάζονται οι συνεισφορές που παρέχονται από διάφορους κλάδους (κοινωνική ψυχολογία, ψυχιατρική, νευροψυχολογία, θεολογία, φιλοσοφία) στην κατανόηση του «καλού» και του «κακού» ως χαρακτηριστικών της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Με τα ίδια όργανα κρίσης αναλύεται η συμπεριφορά του στρατιωτικού προσωπικού στον πόλεμο και οι επιπτώσεις που καθορίζει η έκθεση στη μάχη στην ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.

Η αναζήτηση ενός παράγοντα κοινού για την αλτρουιστική συμπεριφορά αναδεικνύει τη σημασία του χρυσού κανόνα, της αύρας, του φωτοστέφανου, κοινού στις θρησκείες και τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας και τοποθετείται στη βάση του εγχειρήματος μιας παγκόσμιας ηθικής.

Ο Roberto Cappuccio γεννήθηκε στη Ρώμη. Πτυχίο Ιατρικής και Χειρουργικής και εξειδίκευση στην ψυχιατρική στο Πανεπιστήμιο της Πίζα, ψυχαναλυτική εκπαίδευση. Πρώην ιατρικός διευθυντής για την διδασκαλία και μελέτη της Ψυχιατρικής στο SSN, πρώην ημεροδρόμος.

Έχει δημοσιεύσει έργα δοκιμιογραφίας, μεταξύ των οποίων “Dalla dissidenza politica alla malattia mentale, percorsi esistenziali all’interno delle carceri–Από την πολιτική διαφωνία στην ψυχική ασθένεια, υπαρξιακά μονοπάτια μέσα στις φυλακές”, στο ιστορικό περιοδικό του Αναρχισμού. “Teorie scientifiche e fenomeni sociali nell’Italia di fine secolo–Επιστημονικές θεωρίες και κοινωνικά φαινόμενα στην Ιταλία στα τέλη του αιώνα”, su Rivista storica dell’Anarchismo. “Considerazioni circa le prime teorie psicoanalitiche sui disturbi dell’umore–Σκέψεις σχετικά με τις πρώτες ψυχαναλυτικές θεωρίες για τις διαταραχές της διάθεσης”, su Psicoterapia e Scienze umane, στην Ψυχοθεραπεία και ανθρώπινες Επιστήμες. Per la narrativa, για τα Διηγήματα: L’Aviatore dagli occhi d’orο-Ο Αεροπόρος με τα χρυσά μάτια, ETS, 1998. Mi facete vedere? Una bambina alla scoperta del mondo–Θα μου δείξετε; Ένα μικρό κορίτσι ανακαλύπτει τον κόσμο, ilmiolibro, 2013.

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος