Κόκκινες σκιές: Η σύλληψη των Ιταλών πολιτικών εξορίστων της δεκαετίας του ’70

Ήταν ένα λάθος εκ παραδρομής ενός εν αγνοία αστυνομικού ή ένα διεστραμμένο αστείο των εκπροσώπων ενός ιταλικού Κράτους που δεν θα σταματήσει ποτέ να κάνει τους ανθρώπους να πληρώνουν για τον φόβο που ένιωσε ένα μέρος του πληθυσμού του στο τέλος της μεταπολεμικής εποχής;

Η κοινή επιχείρηση των γαλλικών και ιταλικών αστυνομικών δυνάμεων, η οποία στόχευσε δέκα Ιταλούς πολιτικούς πρόσφυγες, είχε το κωδικό όνομα «Red Shadows-κόκκινες Σκιές». Αυτός είναι ο ακριβής τίτλος στα γαλλικά – «L’ombre rouge» – του δεύτερου αστυνομικού μυθιστορήματος του Cesare Battisti, που δημοσιεύθηκε το 1994 (Gallimard, Serie Noire), με φόντο την κατάσταση αυτών των επιζώντων του λανθάνοντος εμφυλίου πολέμου των χρόνων ’60 και ’70.

Στην ανάγκη μιας «αντιτρομοκρατικής» στάσης εγγενούς σε ένα γαλλικό Κράτος που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τους συστημικούς λόγους της ατομικής τζιχαντιστικής τρομοκρατίας προστέθηκε – όπως εξηγεί ο Alessandro Stella παρακάτω – η συνεχώς ανανεωμένη ανάγκη του ιταλικού Κράτους να διαγράψει το «κόκκινο ίχνος» του μεγαλύτερου και μεγαλύτερης διάρκειας μεταπολεμικού κοινωνικού κινήματος στη Δύση.

Ο πόλεμος της μνήμης δεν είναι παρά ένα επεισόδιο του κοινωνικού πολέμου. Όπως αποδεικνύεται από την όμορφη, μαχητική και χειροκροτημένη πορεία της διαδήλωσης της παρισινής Πρωτομαγιάς manifestazione parigina del Primo Maggio, ο αγώνας για την ελευθερία των συντρόφων μας μόλις ξεκίνησε.

Γράφει ο Alessandro Stella *:

Η επιχείρηση που οδήγησε, στις 28 Απριλίου 2021 στο Παρίσι, στη σύλληψη δέκα Ιταλών πρώην επαναστατών μαχητών της δεκαετίας του 1970, ονομάστηκε «Ombres Rouges» από τη γαλλική και την ιταλική αστυνομία.

Οι συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν τις πρώτες πρωινές ώρες από τις ειδικές δυνάμεις της γαλλικής αντιτρομοκρατικής αστυνομίας, επικουρούμενες από τους Ιταλούς συναδέλφους τους. Μια ιδέα η οποία πιθανότατα να έχει παρθεί από την αστυνομική κουλτούρα, με τον Τζον Γουέιν ενάντια στους «κακούς κόκκινους ινδιάνους”.

Όροι που αναφέρονται σε σκοτεινές, ενοχλητικές εικόνες, όπου η σκιά παίρνει το χρώμα του κόκκινου, του αίματος. Μια εικόνα και ένας ορισμός που λέει πολλά σχετικά με τη σκέψη των πολιτικών εμπνευστών αυτής της αστυνομικής επιχείρησης.

Ποιος είναι ο πολιτικός σκοπός των ιταλικών και γαλλικών κυβερνήσεων να κυνηγήσουν πρώην επαναστάτες που είχαν παραδώσει τα όπλα και ζούσαν κανονικά στη Γαλλία για δεκαετίες, 40 ή ακόμα και 50 χρόνια μετά τα γεγονότα, υποσχόμενες ότι θα τερματίσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους στη φυλακή;

Για 40 χρόνια, όλες οι ιταλικές κυβερνήσεις, της δεξιάς και της αριστεράς, έκαναν του φαντάσματος της επιστροφής της «κόκκινης τρομοκρατίας» το μέσο ελέγχου και καταστολής κάθε κινήματος κοινωνικής διαμαρτυρίας, κάθε μορφής συλλογικής αντισυστημικής πάλης.

Μια κόκκινη σημαία να κυματίζει μόνιμα από τους κυβερνώντες μπροστά στα μάτια της κοινής γνώμης, θυμίζοντας τους «τα χρόνια του μολυβιού», η οποία έχει γίνει συνώνυμη στην αφήγηση των νικητών μιας σκοτεινής και δολοφονικής περιόδου, κατά την οποία το κόκκινο χρώμα των κομμουνιστικών σημαιών είχαν λεκιάσει εγκλήματα και αδικήματα.

Ένα φάντασμα που στοιχειώνει τον ύπνο όλων των καθώς πρέπει Ιταλών, όλων των υποστηρικτών της αμετάβλητης τάξης της κοινωνίας, όλων των υποστηρικτών της αστυνομικής τάξης, της Κρατικής αρχής, της ίδιας της αρχής. Ένα φάντασμα που ενσαρκώνεται από γυναίκες και άνδρες με την ονομασία Marina, Enzo, Roberta, Giovanni, Giorgio, Raffaele, Maurizio, Luigi, Narciso, Sergio.

Όλοι τους τώρα είναι πάνω από 65 ετών και, μετά από μια νεότητα που έζησαν με πλήρη ταχύτητα στην αναζήτηση επαναστατικών ονείρων, έπρεπε να παραιτηθούν σε μια συνηθισμένη ζωή που αποτελείται από δουλειά, ανησυχίες, αγάπη, μικρές απολαύσεις και ρουτίνα. Άνθρωποι με πλούσιο και περίπλοκο τρόπο ζωής, η οποία δεν μπορεί να μειωθεί σε λίγα χρόνια της βιοτής τους, πολύ λιγότερο σε κάποιο επεισόδιο ένοπλης πάλης στο οποίο κατηγορούνται ότι συμμετείχαν.

Γυναίκες και άνδρες παρουσιάζονται ως σύμβολα που πρέπει να κατεδαφιστούν από τα Κράτη και τις αστυνομικές δυνάμεις τους, τα οποία ανησυχούν για τις στρατηγικές τους και χωρίς κανένα δισταγμό για την τύχη της φυλάκισης έως ότου υποσχεθεί θάνατος σε αυτούς τους ανθρώπους.

Η ιστορία των νικητών αυτού του «εμβρύου εμφυλίου πολέμου» – όπως είπε ο Francesco Cossiga, πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας και υπουργός Εσωτερικών το 1977-78 – χρησιμοποιήθηκε εδώ και 40 χρόνια για να εγκαταστήσει μια παιδαγωγική φόβου στον ιταλικό πληθυσμό, χτισμένη στη φαντασία της επιστροφής των Ερυθρών Ταξιαρχών ή των εξομοιωτών τους.

Μια πολιτική μηχανή που εξυπηρετείται άριστα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους δικαστές, την αστυνομία, και η οποία έχει διαμορφώσει τη κομφορμιστική σκέψη εκατομμυρίων Ιταλών που σήμερα χειροκροτούν τη σύλληψη και τον περιορισμό σε ένα τιμωρητικό καθεστώς, μέχρι τον σαδισμό του «τέρατος» Cesare Battisti. Μια μηχανή μαζικής ψυχολογικής επιρροής που καθιστά την ίδια τη μνήμη των χρόνων ’70 αποκρουστική.

Μια μηχανή που έχει γίνει συστηματική, βασισμένη σε μια παραμορφωμένη και κομματική ιστορική αφήγηση. Επειδή ακυρώνει και θέλει να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι η δεκαετία του ’70 ήταν πρώτα απ’ όλα χρόνια μεγάλων κοινωνικών αγώνων και πειραματισμού με νέες μορφές σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, διεθνιστικών, αντιμιλιταριστικών, αντιεξουσιαστικών και, τέλος, φεμινιστικών και ΛΟΑΤ αγώνων.

Χρόνια κατά τα οποία η κόκκινη σημαία είχε τα χρώματα της προλεταριακής επανάστασης και της ελευθερίας. Πίσω από την οποία βάδιζαν εκατομμύρια μεγάλοι κομμουνιστές εργάτες και εκατομμύρια νέοι προλετάριοι αναζητώντας έναν καλύτερο κόσμο.

Κατά τη διάρκεια του μακρού ιταλικού Μάη του ’68, η χρήση όπλων από χιλιάδες επαναστάτες στρατευμένους ήταν μόνο η κορυφή ενός παγόβουνου, μόνο ένα μέρος μιας σειράς αγώνων που χρησιμοποίησαν άλλα όπλα, από τις απεργίες έως τις καταλήψεις, από τις διαδηλώσεις έως τα πειράματα αυτοδιαχείρισης.

Στην αφήγηση των νικητών, το τεράστιο επαναστατικό κίνημα που δραστηριοποιείται στην Ιταλία στα χρόνια ‘7070 απεικονίζεται ως μια μακρά σειρά σκοτωμών χωρίς λόγο από ακτιβιστές της άκρας αριστεράς στο όνομα μιας προηγούμενης ιδεολογίας.

Ενώ η ιστορία μας λέει ότι, πολύ πριν οποιοσδήποτε επαναστάτης ακτιβιστής σκοτώσει κάποιον, περίπου 200 διαδηλωτές είχαν σκοτωθεί από την αστυνομία από το 1948.

Η πρώτη δολοφονία που διαπράχθηκε από επαναστάτες ακτιβιστές, αυτή του κομισάριου Luigi Calabresi, είναι εμβληματική. Σκοτώθηκε το πρωί της 17ης Μαΐου 1972 από ένα κομάντο της ομάδας Lotta Continua (ένας από τους συντρόφους του οποίου ζητά την έκδοση η Ιταλία σήμερα, ο Giorgio Pietrostefani, καταδικάστηκε γι’ αυτό τον λόγο), το οποίο έκανε πράξη αυτό που ζητούσαν εκατομμύρια Ιταλοί εδώ και τρία χρόνια.

Ο κομισάριος Calabresi ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία του Giuseppe Pinelli, αναρχικού σιδηροδρομικού από το Μιλάνο, ο οποίος συνελήφθη αδικαιολόγητα και κατηγορήθηκε ότι φύτεψε τη βόμβα στην Αγροτική Τράπεζα- Banca dell’Agricoltura στην Piazza Fontana, στις 12 Δεκεμβρίου 1969.

Μια βόμβα που προκάλεσε τον θάνατο 17 ανθρώπων, και που ήταν στην πραγματικότητα έργο φασιστικών ομάδων συμμάχων με αστυνομικούς και στρατιωτικούς φασιστικής ιδεολογίας, εφαρμόζοντας μια στρατηγική έντασης με αντικομμουνιστικό στόχο και κυβέρνηση της Τάξης.

Η δολοφονία του διοικητού της αστυνομίας Calabresi ήταν επομένως μια πολιτική δολοφονία, μια απάντηση στη βία της αστυνομίας και του Κράτους, η εφαρμογή μιας λαϊκής θέλησης τότε ευρείας αποδοχής.

Πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι αυτή ήταν η μόνη δολοφονία που διαπράχθηκε από ακτιβιστές της Lotta Continua-Συνεχούς Αγώνα, οι οποίοι διεξήγαγαν και μάχες μέσα στα εργοστάσια (ιδιαίτερα στην Fiat), σε λαϊκές γειτονιές και στα πανεπιστήμια, σε στρατώνες και λιμάνια.

Η δεκαετία του ’70 στην Ιταλία, την οποία η κυρίαρχη σκέψη θα ήθελε να μειώσει σε εικόνες θανάτου, ήταν χρόνια επαναστατικού ενθουσιασμού που μοιράστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι και εκφράστηκαν σε χίλιες πρωτοβουλίες που υποστήριζαν την αλλαγή ολόκληρου του συστήματος καταπίεσης. Είναι μια περίοδος ανυποταγής και γενικευμένης διαμαρτυρίας – ενάντια σε όλους τους πυλώνες του καπιταλιστικού Κράτους – που φοβούνται οι πολιτικοί και οικονομικοί κυβερνώντες, και είναι αυτές οι εικόνες εξέγερσης που στοιχειώνουν το μυαλό τους.

Για τη γαλλική κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Μακρόν, που σφράγισαν αυτό το φαύλο σύμφωνο έκδοσης επάνω στο πετσί δέκα ατόμων, το φάντασμα που πρέπει να τσακίσει θα πρέπει να είναι μάλλον αυτό των «κίτρινων σκιών». Το χρώμα μπορεί να αλλάζει, μα στο στόχαστρο είναι πάντα τα ανεξέλεγκτα κοινωνικά κινήματα.

Μετά από ένα αυξανόμενο κύμα εξέγερσης κατά του συστήματος στις τέσσερις γωνίες της Γαλλίας, της διάχυσης και της ανταλλαγής συλλογικών εμπειριών αυτοοργάνωσης, αψηφώντας το Κράτος, τις ιεραρχίες, τα κόμματα και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η άγρια καταστολή που το Κράτος και οι αστυνομικοί του άσκησαν εναντίον του Κίτρινων Γιλέκων-Gilets Jaunes τελικά έχει περιορίσει το κίνημα, το φρέναρε.

Το καθεστώς φόβου που τέθηκε σε εφαρμογή από το Κράτος, με LBD, χειροβομβίδες, χτυπήματα με τα μπαστούνια, αστυνομική σύλληψη, φυλακή, κατέληξε να αμβλύνει τις τάξεις των Κίτρινων Γιλέκων και να ξεφουσκώσει το κίνημα.

Αλλά οι ηγέτες του γαλλικού Κράτους γνωρίζουν πολύ καλά ότι όλες οι αιτίες της έκρηξης του λαϊκού θυμού κάτω από τα χρώματα των «κίτρινων γιλέκων» είναι ακόμα εκεί, και μάλιστα επιδεινώθηκαν από την κρίση του Covid.

Γνωρίζουν ότι παρά το κλείδωμα το lockdown, την απαγόρευση κυκλοφορίας, την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και όλα τα νομικά-αστυνομικά οπλοστάσια που έχει θέσει σε εφαρμογή το Κράτος για να αμυνθεί από τους προλετάριους σε εξέγερση, τα κάρβουνα παραμένουν ζεστά.

Και φοβούνται ότι οι «κίτρινες σκιές» θα επιστρέψουν για να διαταράξουν τη γλυκιά ζωή της μπουρζουαζίας στις υψηλές συνοικίες, να πορευτούν στα Ηλύσια Πεδία αντί να γλείφουν τα παράθυρα.

Φοβούνται ότι αντί να περιμένουν σε κατάθλιψη τις επόμενες εκλογές, τα Gilets Jaunes θα ξαναρχίσουν την αυτοδιαχείριση σε κάθε χωριό, σε κάθε γειτονιά, σε κάθε διασταύρωση, συλλογικά, χωρίς ηγέτη, χωρίς ιεραρχία, χτίζοντας έναν κοινωνικά βιώσιμο κόσμο καθημερινά.

Σε κόκκινο ή σε ένα άλλο χρώμα, ένα φάντασμα στοιχειώνει την Ιταλία, τη Γαλλία, ολόκληρο τον κόσμο: το φάντασμα της Κομμούνας, του κομμουνισμού.

* Από το Lundimatin. Ο Alessandro Stella υπήρξε μέλος του Potere Operaio-Εργατική Εξουσία και στη συνέχεια της Εργατικής Αυτονομίας- Autonomia Operaia. Πρόσφυγας στη Γαλλία στις αρχές της δεκαετίας του ’80, είναι τώρα διευθυντής έρευνας στην ιστορική ανθρωπολογία στο CNRS και διδάσκει στο EHESS στο Παρίσι. Είναι συγγραφέας πολλών δοκιμίων, μεταξύ των οποίων “Années de rêves et de plomb: Des grèves à la lutte armée en Italie-Χρόνια ονείρων και μολυβιού: Από τις απεργίες έως τους ένοπλους αγώνες στην Ιταλία (1968-1980)” (Agone, 2016).

Μιχάλης ’Μίκης’ Μαυρόπουλος