24/05/2025
Το να μην σκεφτόμαστε το κακό καθίσταται η ίδια η ρίζα του κακού. Έτσι, η Χάνα Άρεντ. Αν δεν αναλογίζομαι – κάθε μέρα – τις πρακτικές και τις λογικές της εξουσίας που εκδηλώνονται γύρω μου, γίνομαι μέρος μιας συνθήκης, μιας κατάστασης που επιτρέπει τη διάχυσή τους. Τίποτα δεν κυοφορεί περισσότερη ευθύνη από την παθητική συναίνεση. Κανένα άτομο δεν ξεφεύγει από αυτόν τον «ηθικό νόμο», γράφει ο Nevio Gambula.
Η παθητική συναίνεση είναι ένα πολιτισμικό γεγονός. Γιατί; Επειδή υπονομεύει την κριτική σκέψη· διότι εγείρει βαθιά ερωτήματα σχετικά με τη σχέση μεταξύ ατόμου και κοινότητας· επειδή απαιτεί συλλογική ευθύνη· επειδή αντιβαίνει στο πνεύμα της δημοκρατικής συμμετοχής, αποδυναμώνοντάς την και θέτοντας σε κίνδυνο την ουσία της. Επειδή μας κάνει να ξεχνάμε τη δική μας συμμετοχή στην ανθρωπότητα, στην ανθρωπιά.
Η γενοκτονία των παλαιστινίων είναι ένα εξαιρετικά τραγικό γεγονός. Είναι αδύνατο να μην το σκέπτεται κάποιος, να μην στοχάζεται σχετικά. Είναι αδύνατο να μην το θεωρήσουμε ως ένα γεγονός που αφορά όλη την ανθρωπότητα, και κατ’ επέκταση τον καθένα μας.
Η σιωπή, η παράλειψη, η παθητικότητα μπροστά σε μια τέτοια φρίκη το καθιστούν «φυσικό». η γενοκτονία χάνει τότε τον εξαιρετικό της χαρακτήρα, ως γεγονός που συγκλονίζει τη συνείδηση. Και όταν ένα τόσο ακραίο γεγονός καθίσταται ξένο προς τη συνείδηση, δεν απομένει τίποτα άλλο παρά η πιθανότητα να συμβεί ξανά, να επαναληφθεί.
Η γενοκτονία μας αναγκάζει να αναλογιστούμε την ένταξή μας σε μια κοινή ανθρωπότητα. Και σχετικά με την ευθύνη μας. Αν η απομάκρυνση από την σκέψη μας της γενοκτονίας την καθιστά αναπαραγώγιμη, με αποτέλεσμα να χάνουμε αυτόν τον ουσιαστικό σύνδεσμο με την ηθική και ιστορική επίγνωση που τροφοδοτεί τη δημοκρατία, τότε η επείγουσα ανάγκη κάθε ανθρώπου – σχεδόν μια «ηθική επιταγή» – καθίσταται αυτή του να σκεφτόμαστε τη γενοκτονία των παλαιστινίων: κατανοώντας την προκειμένου να προσπαθήσουμε να την σταματήσουμε, με τα μέσα και τις μεθόδους που συνάδουν περισσότερο με τη ζωή μας. Ένα μόνο ερώτημα θα πρέπει να μας καθοδηγεί: ποιες ενέργειες πρέπει να κάνω ώστε να μην είμαι συνεργός;
Η γενοκτονία των παλαιστινίων θα επανεμφανιστεί: σε κάθε πρόταση που θα εκστομίσουμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την παραβίαση του διεθνούς δικαίου, για τα ανελεύθερα καθεστώτα· κάθε φορά που θα κρίνουμε τη Ρωσία, για παράδειγμα.
Η γενοκτονία δεν είναι απλώς ένα ιστορικό γεγονός, αλλά μια μάσκα λέξεων που αποκαλύπτει ποιοι πραγματικά είμαστε στα μάτια των άλλων. είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι της ηθικής μας και της πνευματικής μας ειλικρίνειας.
Θα συμβεί πως κάθε φράση που εκφωνείται για ζητήματα διεθνούς δικαιοσύνης θα αναλάβει ένα ακριβές περίγραμμα: η γενοκτονία θα είναι παρούσα, υπαινισσόμενη, σε καθεμία από αυτές. Και θα αποκαλύψει το μέγεθος της ανοχής μας στον τρόμο, πόσο η συνείδησή μας είναι – ή δεν είναι – σε οφειλή με αυτόν, χρεωμένη σε αυτόν.
Δεν θα κληθούμε να λογοδοτήσουμε μπροστά σε ένα δικαστήριο, επειδή δεν έχουμε διαπράξει γενοκτονικές πράξεις. Αλλά η συμμετοχή μας στην ανθρωπότητα θα μετρηθεί ακριβώς από αυτό: από την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τον τρόμο, να τον ονομάζουμε, να του αντιτιθέμεθα.
*****
Κάθε ηθική σκέψη, στοχασμός, είναι ήδη, από μόνος του, μια πολιτική πράξη. Το να σκέφτεσαι το κακό, να αναρωτιέσαι σχετικά με την ευθύνη, την παθητική συναίνεση, σημαίνει να παίρνεις θέση στον κόσμο. Δεν πρόκειται απλώς για ζήτημα κρίσης των όσων συμβαίνουν στη Γάζα, αλλά για ανάληψη ενός καθήκοντος: την αναγνώριση των μηχανισμών που το καθιστούν δυνατό και που καθιστούν τη χώρα μας συνένοχη.
Κάθε φορά που επιλέγουμε να δούμε, να ονομάσουμε τη γενοκτονία, να μην γυρίσουμε την πλάτη, διακόπτουμε μια αλυσίδα συνενοχής. Και σε αυτή την φαινομενικά προσωπική, εσωτερική χειρονομία, διαδραματίζεται το βαθύτερο νόημα της δημοκρατικής συμμετοχής.
Παραμένει, στο βάθος, το ερώτημα σχετικά με το ποια ενέργεια μπορεί πραγματικά να επηρεάσει αυτό που συμβαίνει. Αλλά καμία απάντηση δεν μπορεί να προέλθει από ένα μόνο άτομο: όταν αντιμετωπίζουμε, μπροστά σε μια συλλογική ευθύνη, μόνο η συλλογική δράση είναι επαρκής, μόνο αυτή βρίσκεται στο ύψος των περιστάσεων.
Σήμερα, αντιμέτωποι με τη γενοκτονία των παλαιστινίων, πιστεύω ότι είναι θεμιτό νόμιμο και απαραίτητο να θέσουμε επί τάπητος το αίτημα για κυρώσεις και διακοπή όλων των σχέσεων με το Ισραήλ. Ακόμα και η παραμικρή ατομική χειρονομία, προς αυτή την κατεύθυνση, μπορεί να συμβάλει στον προσανατολισμό των πολιτικών επιλογών.
Κάθε λόγος που απορρίπτει την ουδετερότητα και ονομάζει τα πράγματα όπως είναι, συμβάλλει στην οικοδόμηση μιας κοινής λογικής. Το να μιλάμε για «γενοκτονία», «κατοχή», «εγκλήματα πολέμου» δεν είναι απλώς μια περιγραφική πράξη: είναι μια πολιτική πράξη, η οποία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες κατανοούν και αντιδρούν.
Ο καθένας από εμάς μπορεί να αποτελέσει ενεργό μέρος αυτής της αφήγησης και, εκ των πραγμάτων, έναν κόμβο, έναν συνδετήρα σε ένα συλλογικό δίκτυο που αποτελεί από μόνο του, αυτό το ίδιο, μια μορφή πολιτικής δράσης.
* από το Facebook
23 Mαίου 2025
2 Σχόλια
- Andrea Vannini23 Mαίου 2025 20:17 Για τη γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού, η οποία είναι δύσκολο να σταματήσει και αποτελεί ήδη μια τερατώδη πραγματικότητα, κανένας από τους υπεύθυνους δεν θα συγχωρεθεί. Αν υπάρχει ακόμα μια ανθρωπότητα που κατέχει το αίσθημα της δικαιοσύνης, το νόημα της. «Θα πληρώσουν ακριβά, θα πληρώσουν για τα πάντα»: δεν είναι ένοχη μόνο η φασιστική ισραηλινή κυβέρνηση, είναι ένοχοι και το σιωνιστικό κράτος και ο στρατός, ο ισραηλινός λαός (η συντριπτική πλειοψηφία) είναι ένοχοι, οι εβραϊκές κοινότητες (σχεδόν όλες) της διασποράς είναι ένοχες, οι μη εβραίοι που είναι σύμμαχοι με το τρομοκρατικό και γενοκτονικό ισραηλινό κράτος είναι ένοχοι. Η λίστα είναι πολύ μεγάλη. Με ή χωρίς μια νέα Νυρεμβέργη, η ποινή είναι η καταδίκη… ΣΕ ΘΑΝΑΤΟ.
- Antonio ieraca’24 Mαίου 2025 5:59 μια ιστορική ευθύνη πρέπει να αποδοθεί στο ευρωπαϊκό εργατικό κίνημα του 2000, το οποίο, με εξαίρεση ορισμένες μειονότητες, προτιμά να αγκαλιάζει τα αφεντικά του, ζητιανεύοντας για λίγα ψίχουλα και παραιτούμενο, προς το παρόν, από τον ιστορικό του ρόλο και την ταξική πάλη και πόλεμο: αυτή η αγκαλιά θα οδηγήσει το προλεταριάτο και ολόκληρη την ανθρωπότητα στην καταστροφή!
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος contropiano.org
