Ο Οτσαλάν, ένα τέταρτο του αιώνα στη φυλακή

23 Φεβρουαρίου 2024

Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, τον Φεβρουάριο, ο Abdullah Öcalan απήχθη. Για δέκα χρόνια ήταν ο μόνος κρατούμενος στη φυλακή υψίστης ασφαλείας στο τουρκικό νησί İmralı, που βρισκόταν φρουρούμενος από χίλιους Τούρκους στρατιώτες.

Από το 2011 έως το 2019 εμποδίστηκε να έχει οποιαδήποτε επαφή με τους δικηγόρους του. Η σκληρότητα όσων βρίσκονται στην εξουσία στην Τουρκία υποκινείται από τον φόβο τους για αυτούς που αντιστέκονται με αξιοπρέπεια.

Φοβούνται τον λαό που εκπροσωπεί, τον αγώνα του για συλλογική ελευθερία και φοβούνται τις κούρδες γυναίκες που φέρουν μνήμη και εμπειρία. Η κριτική της πατριαρχίας, για την οποία ο Οτσαλάν έχει γράψει εκτενώς στα κείμενα που είναι αφιερωμένα στον «δημοκρατικό συνομοσπονδισμό», ευνόησε τα γυναικεία κινήματα.

Σύμφωνα με τον Raúl Zibechi, αυτός που πριν από είκοσι πέντε χρόνια ήταν ένας ελάχιστα γνωστός λαός, σήμερα, μαζί με τον ζαπατισμό, είναι η μεγαλύτερη ελπίδα για τους λαούς του κόσμου, «μια ελπίδα αγκυροβολημένη σε μια ηθική διαφορετική από αυτή των καταπιεστών και επίσης από αυτή των επαναστατών που πολεμούν κατά του καπιταλισμού με τον ίδιο τρόπο…”

Αυτή τη 15η Φεβρουαρίου συμπληρώθηκαν είκοσι πέντε χρόνια από την απαγωγή του ηγέτη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Κένυα και τη μεταφορά του στην Τουρκία, όπου περιορίστηκε στο İmralı, ένα μικρό νησί στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Θα γίνει 75 ετών στις 4 Απριλίου.

Για δέκα χρόνια ο Οτσαλάν ήταν ο μόνος κρατούμενος στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Ιμραλί, που φρουρούνταν από χίλιους τούρκους στρατιώτες. Όπως σημειώνεται στον πρόλογο του βιβλίου Η Ελευθερία θα κερδίσει. Μια σύντομη βιογραφία του Αμπντουλάχ Οτσαλάν που δημοσιεύτηκε το 2021, «Το νησί İmralı έγινε με αυτόν τον τρόπο προάγγελος του διαβόητου κέντρου κράτησης του Γκουαντάναμο» ¹.

Την πρώτη δεκαετία του αιώνα, ο Οτσαλάν έγραψε κείμενα και βιβλία για την ιστορία, τη φιλοσοφία και τις κοινωνικές επιστήμες που έφεραν επανάσταση στην κουρδική πολιτική και θεωρητικοποίησε την πρόταση του «δημοκρατικού συνομοσπονδισμού» ως μη κρατικού πολιτικού συστήματος.

Από τον Ιούλιο του 2011 δεν του επέτρεψαν να έχει οποιαδήποτε επαφή με τους δικηγόρους του μέχρι τον μάιο του 2019, μετά από μια τεράστια απεργία πείνας που απαιτούσε τον τερματισμό της απομόνωσής του.

Από τον Ιανουάριο του 2013 έως τον Απρίλιο του 2015 διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Οτσαλάν, του PKK και του τουρκικού κράτους για την επίτευξη μιας συμφωνίας, την εξεύρεση λύσης στο κουρδικό ζήτημα και την εύνοια μιας εξόδου από τη μακροχρόνια σύγκρουση μέσω διαπραγματεύσεων. Αλλά το 2015 διακόπηκαν, η Τουρκία εφάρμοσε ένα νέο κύμα βίας κατά του κουρδικού λαού και ο Οτσαλάν έχει επιστρέψει σε πλήρη απομόνωση.

Κατά τη διάρκεια της απομόνωσης του ηγέτη του, από τις 8 Νοεμβρίου 2018 ο κουρδικός λαός βρίσκεται σε απεργία πείνας που ξεκίνησε από τη Leyla Güven, βουλευτή του κόμματος HDP που συνελήφθη κατά παράβαση της βουλευτικής της ασυλίας και μια δικαστικής εντολής.

Περίπου 250 πολιτικοί κρατούμενοι ενώθηκαν μαζί της σε μια απεργία αορίστου χρόνου, απαιτώντας τον τερματισμό της απομόνωσης του Οτσαλάν. Στην απεργία πείνας συμμετείχαν με διάφορους τρόπους 8.000 άτομα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών κρατουμένων σε όλη την Τουρκία και πολιτικών προσωπικοτήτων, ακαδημαϊκών και ακτιβιστών στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αμερική και τη Μέση Ανατολή.

Μπροστά στο μέγεθος της απεργίας πείνας, στον Οτσαλάν παραχωρήθηκε μια σύντομη επίσκεψη από τον αδερφό του Μεχμέτ τον Ιανουάριο του 2019, την πρώτη επαφή κάθε είδους από τον Σεπτέμβριο του 2016 και τον Μάιο η πρώτη συνάντηση με δικηγόρους, τους οποίους δεν είχε δει από το 2011. Στις 22 Μαΐου 2019, ο Οτσαλάν δημοσίευσε μια δήλωση ζητώντας να τερματιστεί η τεράστια απεργία πείνας κατά της απομόνωσής του.

Όταν αναρωτιόμαστε τους λόγους που οδηγούν ένα κράτος όπως το τουρκικό να επιβάλλει ένα τόσο φρικτό μέτρο απομόνωσης και χωρίς δυνατότητα επικοινωνιών με το εξωτερικό, ο προβληματισμός μας οδηγεί στην δική μας ιστορία των λαών της Λατινικής Αμερικής, για να προσπαθήσουμε να βρούμε απαντήσεις.

Η ιστορία μας ταξιδεύει πίσω στην εξόντωση των ηγετών των μεγαλύτερων αντιαποικιακών εξεγέρσεων, του Túpac Amaru και του Tupac Katari, από τους Ισπανούς. Τότε το θέμα δεν ήταν απλώς να δώσουν ένα μάθημα στους επαναστάτες που ξεσηκώθηκαν το 1780, αλλά να το δώσουν σε όλους τους λαούς των Άνδεων.

Στις 14 νοεμβρίου 1871, ο Túpac Katari διαμελίστηκε από τέσσερα άλογα στη Peñas, στη γενέτειρά του, μπροστά σε άλλους αυτόχθονες. Ως προειδοποίηση έβαλαν το κεφάλι του στην Plaza Mayor της La Paz, το δεξί του χέρι στάλθηκε στην Ayo Ayo και στη Sica Sica, το αριστερό του χέρι στην Achacachi. ήταν η Chulumani που έλαβε το δεξί του πόδι και η Caquiaviri το αριστερό.

Ο κορμός κάηκε μέχρι που έγινε στάχτη που σκορπίστηκε στον άνεμο, έτσι ώστε να μην μείνει κανένα ίχνος του Túpac Katari και να μην επαναστατήσει πλέον κανείς ιθαγενής εναντίον του καταπιεστή.

Νομίζω ότι υπάρχει ο ίδιος στόχος πίσω από την απαγωγή και την απομόνωση του Οτσαλάν. Εκφοβισμός του κουρδικού λαού και αποτροπή επίτευξης ειρηνευτικής συμφωνίας. Όπως διαβάζουμε στην πολιτική βιογραφία του, «η συνεχιζόμενη φυλάκιση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν έχει γίνει το σύμβολο μιας Μέσης Ανατολής που πνίγεται σε σκοτεινούς καιρούς, και η απελευθέρωσή του έχει γίνει σύμβολο της ελευθερίας».

Γενικά, η σκληρότητα των καταπιεστών υποκινείται από τον φόβο τους για αυτούς που αντιστέκονται με αξιοπρέπεια. Φοβούνται τους λαούς που εκπροσωπούν, τη θέλησή τους να επιμείνουν στον αγώνα για συλλογική ελευθερία και φοβούνται τις γυναίκες που φέρουν μνήμη και εμπειρία.

Σε αυτό το σημείο, που αναπτύχθηκε ευρέως στα γραπτά του Οτσαλάν, πρέπει να θυμόμαστε ότι η πατριαρχία αμφισβητείται σήμερα έντονα από τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο και ότι αντιδρούν βίαια ακριβώς επειδή τρομάζουν από τη διαδικασία χειραφέτησής τους.

Από την απομόνωσή του στη φυλακή Ιμραλί, ο Οτσαλάν έγινε μια αξιοσημείωτη πολιτική και πνευματική προσωπικότητα που κατάφερε, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, να «απελευθερωθεί» από την κληρονομημένη δογματική σκέψη (σε αναφορά στον μαρξισμό-λενινισμό).

Σε δεκάδες βιβλία ο Οτσαλάν ασκεί μια βαθιά αυτοκριτική της δογματικής σκέψης και ανοίγει το μυαλό του σε νέες ιδέες ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει ο δημοκρατικός συνομοσπονδισμός.

Η κριτική της για την πατριαρχία έδωσε επίσης ώθηση στην κουρδική φεμινιστική σκέψη, τη Γυνεολογία-Jineology, που αναπτύχθηκε από τις γυναίκες του κινήματος.

Όπως τονίζει η βιογραφία του, ο εγκλεισμός του Οτσαλάν και η επιμονή του κουρδικού λαού συνέβαλαν στη διάδοση των χαρακτηριστικών ενός κινήματος που πριν από είκοσι πέντε χρόνια ήταν ελάχιστα γνωστό και που σήμερα αντιπροσωπεύει, μαζί με τον zαπατισμό, τη μεγαλύτερη ελπίδα για τους λαούς του κόσμου.

Μια ελπίδα αγκυροβολημένη σε μια ηθική διαφορετική από αυτή των καταπιεστών και επίσης από αυτή των επαναστατών που πολεμούν με τον ίδιο τρόπο ενάντια στον καπιταλισμό.

Όπως αναφέρει αυτό το απόσπασμα από το H Eλπίδα θα νικήσει: «Δεν αντιμετώπισαν τη φυλάκισή τους στα χέρια ορισμένων δυνάμεων κατοχής ως πηγή δυσαρέσκειας, αλλά, αντίθετα, την χρησιμοποίησαν για να δείξουν ότι η μόνη διέξοδος από το υπάρχον τέλμα είναι η αλληλεγγύη και η ελευθερία των γυναικών και των λαών· η ελευθερία του ενός είναι ταυτόχρονα ελευθερία του άλλου».

1 Διεθνής Πρωτοβουλία «Λευτεριά για τον Abdullah Öcalan Ειρήνη στο Κουρδιστάν», Η Ελευθερία θα κερδίσει. Σύντομη πολιτική βιογραφία του Abdullah Öcalan “Libertà per Abdullah Öcalan Pace in Kurdistán”, La libertà vincerá. Breve biografía política ie Abdullah Öcalan, Colonia, 2021. Διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://ocalanbooks.com/#/book/la-liberta-vincera

Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος      Comune-info