Ονόματα οδών γύρω από το σπίτι μου: Γράφει ο Μπάμπης Παναγιωτίδης (φωτογραφίες)

Κάθομαι στην περιοχή του Τιμίου Σταυρού στην Ανατολική πλευρά της πόλης της Καβάλας και πιο συγκεκριμένα στην οδό Ευμένους.

Από την πάνω πλευρά συναντάμε την οδό Κωνσταντίνου Ράδου (Κ. Ράδου), από κάτω είναι η οδός 13ης Σεπτεμβρίου, ενώ το αδιέξοδο μπροστά από το σπίτι μου είναι η οδός Ροδόπης. Θέλοντας να μάθω περισσότερα για τα ονόματα που δόθηκαν στους δρόμους γύρω από το σπίτι συνέλεξα χρήσιμες πληροφορίες που ενδεχομένως να αφορούν και να ενδιαφέρουν και τους γείτονες μου, που άλλοι ίσως να έψαξαν στο παρελθόν και άλλοι να τα διαβάζουν τώρα που τα παραθέτω.

Έτσι για να γνωρίζουμε ποιοι είναι αυτοί, ή τι συμβολίζουν οι ονοματοδοσίες που συναντάμε κάθε μέρα.

Οδός Ευμένους

Ευμένης Β΄ της Περγάμου, ηγεμόνας του ελληνιστικού βασιλείου της Περγάμου, μέλος της Δυναστείας των Ατταλιδών. Ο Ευμένης Β΄ ο Σωτήρ (βασ. 197 π.Χ. – 158 π.Χ.) ήταν ηγεμών του ελληνιστικού βασιλείου της Περγάμου στη Μικρά Ασία, μέλος της Δυναστείας των Ατταλιδών. Ήταν γιος του Αττάλου Α΄ του Σωτήρος και της Απολλωνίδος.

Νυμφεύτηκε τη Στρατονίκη, κόρη του Αριαράθη Δ΄, βασιλιά της Καππαδοκίας και της Αντιοχίδος. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ασκώντας έντονα φιλορωμαϊκή πολιτική κατάφερε να εξελιχθεί σε ελάχιστο χρόνο από βασιλιάς ενός σχετικά ασήμαντου βασιλείου σε ηγεμόνα μιας ισχυρότατης μοναρχίας.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Πολύβιο, ο Ευμένης ήταν άνδρας με ασθενή κράση, αλλά με μεγάλη ενεργητικότητα και δύναμη μυαλού, όπως αποδεικνύεται από τη θητεία του στον θρόνο της Περγάμου. Είναι, επίσης, γνωστός για το σημαντικό πολιτιστικό του έργο, με επιφανέστερα επιτεύγματά του την ανάδειξη της Περγάμου σε περίλαμπρη πόλη και την επέκταση της Βιβλιοθήκης της Περγάμου, μιας από τις μεγάλες βιβλιοθήκες του αρχαίου κόσμου, δεύτερη σε σπουδαιότητα μετά από την αντίστοιχη της Αλεξάνδρειας.

Κωνσταντίνος Ράδος

Φιλικός και αγωνιστής στην επανάσταση του 1821, έπαρχος. Ο Κωνσταντίνος Ράδος (1785-1865) μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, έλαβε μέρος στον ένοπλο αγώνα κατά των Οθωμανών ενώ την περίοδο της διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια κατέλαβε σημαντικές διοικητικές θέσεις.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1785 στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου και σπούδασε σε σχολές Ρουμανίας και της Πίζας. Ήταν πατέρας τού δικηγόρου Νικολάου Ράδου και παππούς τού καθηγητή επίσης Κωνσταντίνου Ράδου ο οποίος έχει διατελέσει έφορος του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και πρόεδρος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.

Είχε μυηθεί στον καρμποναρισμό, γεγονός που τον έκανε να αντιληφθεί καλύτερα τον τρόπο οργάνωσης και δράσης της Φιλικής Εταιρείας της οποίας ήταν ο εμπνευστή της. Το 1822 έλαβε μέρος στη μάχη στα Στύρα στο πλευρό του Ηλία Μαυρομιχάλη και του Βάσου Μαυροβουνιώτη ενώ ηττήθηκαν από τον οθωμανικό στρατό του Ομέρ Μπέη.

Πριν αλλά και κατά την διάρκεια της διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια ανέλαβε αρκετές διοικητικές θέσεις. Συγκεκριμένα ο Κωνσταντίνος Ράδος διατέλεσε Έπαρχος Άνδρου (1822-1824), Έπαρχος Τριπολιτσάς (1825), προσωρινός Διοικητής Ναυπλίου (1828-1829) και Έκτακτος Επίτροπος Δυτικής Ελλάδας (1830-1831).

Από τα διοικητικά του καθήκοντα αποσύρθηκε μόλις το 1831, αμέσως μετά την δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και πέθανε το 1865 λαμβάνοντας μικρή σύνταξη για την συνεισφορά του στον αγώνα, την οποία αργότερα θα συνεχίσει να λαμβάνει η σύζυγός του.

Η πυκνή αλληλογραφία του Ράδου με τον Καποδίστρια σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Βιάρος Καποδίστριας ζητά από τον Ράδο να του επιβεβαιώσει την είδηση του θανάτου τού αδελφού του Ιωάννη αποδεικνύει ότι οι σχέσεις του Κυβερνήτη με τον Κωνσταντίνο Ράδο δεν παρέμειναν απλά σε τυπικό επίπεδο αλλά μεταξύ τους είχε αναπτυχθεί μια πιο ουσιαστική σχέση.

Οδός 13ης Σεπτεμβρίου

Ήταν Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 1944, ημέρα κατά την οποία ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε την Καβάλα από τους Βούλγαρους κατακτητές. Ο στρατός του ΕΛΑΣ αποβραδίς της 12ης Σεπτεμβρίου είχε περικυκλώσει την Καβάλα διανυκτερεύοντας στα γύρω υψώματα και στις 09:00 – 10:00 το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου κατελάμβανε επίσημα την πόλη μπαίνοντας από την Ανατολική πλευρά από την περιοχή του Αγίου Αθανασίου – περνώντας από την σημερινή οδό που φέρει το όνομα – και από την Δυτική πλευρά του Αγίου Σίλα.

Η προετοιμασία για τον εορτασμό, σύμφωνα με τον αγωνιστή του ΕΑΜ Γιώργο Πέγιο, «θα άρχιζε από τις συνοικίες με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων. Ετοιμάστηκαν λάβαρα, ξεδιπλώθηκαν σημαίες…….όλη τη νύχτα μαζεύτηκαν άφθονα λουλούδια . . . που θα στεφάνωναν και θα προσφέρονταν στους άντρες του ηρωϊκού ΕΛΑΣ».

Κι ο Γ. Πέγιος συνεχίζει: «Αλλά η γλυκιά και χλιαρή νύχτα της 12ης Σεπτεμβρίου λες και μάκρυνε πολύ να φτάσει στο ξημέρωμά της εκείνη τη βραδιά. Αβάσταχτα τα πλήθη του λαού από την αγωνία για το ξημέρωμα της πρώτης ελεύθερης μέρας πλημμύρισαν τους δρόμους της πόλης από τις πρώτες σχεδόν πρωινές ώρες.

Κατέβαιναν ομαδικά από όλες τις συνοικίες με λουλούδια, με λάβαρα, με σημαίες, για να πανηγυρίσουν την πιο πολύτιμη λέξη, τη Λευτεριά !

Οδός Ροδόπης

Ο Νομός Ροδόπης ανήκει γεωγραφικά στη Θράκη. Βόρεια συνορεύει με τη Βουλγαρία (με την Επαρχία Κάρτζαλι), στα δυτικά του βρίσκεται ο Νομός Ξάνθης, ανατολικά ο Νομός Έβρου και στα νότια βρέχεται από το Θρακικό Πέλαγος, με μήκος ακτών 58 χιλιόμετρα.

Στα βόρεια του νομού βρίσκεται το ανατολικό μέρος της οροσειράς της Ροδόπης, στην οποία οφείλει την ονομασία του. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Κομοτηνή, η οποία είναι και πρωτεύουσα του γεωγραφικού διαμερίσματος της Θράκης, ενώ αντίστοιχα αποτελεί έδρα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Μπάμπης Παναγιωτίδης