H κοινωνική περίθαλψη υπό εξέταση

Γράφει από το Παρίσι ο Μιχάλης Μαυρόπουλος

Η δημοσιογραφική επικαιρότητα του τελευταίου δεκαημέρου στην Γαλλία που εκυριαρχήθη εν μέρει από τις διαδηλώσεις στην Αυστρία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, την Κροατία, και τις γαλλόφωνες περιοχές της Καραïβικής Θαλάσσης, (Γουαδελούπη και Μαρτινίκα), εναντίον της υποχρεωτικής χρήσεως του πάσο υγείας, θα μου επέτασσε αντί κάθε άλλου γεγονότος να της αφιερώσω μερικές γραμμές. Στην μητροπολιτική όμως Γαλλία, μολονότι η συζήτηση για τον Covid-19 είναι ευρέως παρούσα, η προεκλογική δραστηριότητα δεν εξηφανίσθη ως δια μαγείας και η σχεδόν μη αντιληφθείσα από το ευρύ κοινό ανταλλαγή απόψεων, για μια νέα κοπή της κοινωνικής περιθάλψεως, δημιουργεί ερωτήματα. Εάν δεν είναι προεκλογικό παροδικό πυροτέχνημα πέντε μήνες πριν από τις κάλπες, τότε ο μη φέρων πολιτικές παρωπίδες, θα μπορούσε να δειχθεί επιεικής έναντι του σχεδίου της εκτελεστικής εξουσίας που μαζεύει χρόνια τώρα τις μαζικές αποδοκιμασίες των Γάλλων με πρωτεύοντα τα κίτρινα γιλέκα και τους μιμητές τους.

Πώς μπορεί κανείς να επιδείξει ενδιαφέρον για το μελετούμενο νέο μακρονικό σχέδιο περιθάλψεως την στιγμή που η κυβέρνηση αυστηροποιεί τις προüποθέσεις για το δικαίωμα επιδόματος ανεργίας; Και ποιός λόγος θα μπορούσε να δικαιολογήσει μια κριτικώς ουδέτερη στάση των πολιτών απέναντι της κυβερνήσεως σε αυτό το θέμα;

Διακηρύττουν μερικοί εκ των ειδημόνων, ότι στο υπό μελέτη σχέδιο η κοινωνική περίθαλψη θα μπορούσε να απλουστευθεί και κυρίως να επεκταθεί επ’ ωφελεία, όλων των ασφαλισμένων. Η εσπερινή εφημερίδα Λε Μοντ σε ένα λεπτομερές άρθρο αναρωτιέται: μήπως θα έπρεπε να ξαναδούν οι αρμόδιοι την διάρθρωση της υπάρχουσας σχέσεως μεταξύ της κρατικής υποχρεωτικής ασφαλίσεως υγείας  (αποκαλούμενης οικείως Sécu από τους Γάλλους αντιστοιχούσης στο ελληνικό ΙΚΑ) και των επικουρικών (συμπληρωματικών) ταμείων; Είναι ο ανακινήσας το πρόβλημα υπουργός Υγείας του Μακρόν, πολλάκις περιπέσας σε αντιφάσεις στο θέμα του ιού, που λάνσαρε την ιδέα επεκτάσεως του βασικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως.

Εν άλλοις λόγοις, προτείνει ότι θα ήταν δυνατό το εν λόγω σύστημα να αυξήσει την περίμετρό δράσεώς του ακόμη και εάν έμπαινε στα χωράφια άλλου ασφαλιστικού οργανισμού με στόχο να εκμεταλλευθεί, με το αζημίωτο φυσικά, ένα μεγάλο μέρος της αμοιβαίας (εν είδει χρημάτων) αλληλασφαλίσεως (γαλλιστί mutuelle) των εργαζομένων ή και εκείνων που υπέγραψαν συμβόλαια με ιδιωτικές ασφαλίσεις και  διάφορα ταμεία προνοίας.

O προτείνων την  ανακατασκευή του υπάρχοντος συστήματος  υπουργός, ζήτησε την γνώμη του ανωτάτου συμβουλίου Υγείας για το μέλλον του διδύμου «ασφάλιση – αρρώστια». Το ανώτατο συμβούλιο εξήτασε μεταξύ άλλων την πρόταση του υπουργικού διαβήματος εάν το σημερινό σύστημα βασικής ασφαλίσεως θα εδέχετο να επιστρέψει πλέον του ημίσεος του ποσού χρημάτων που καταβάλλει επί του παρόντος το επικουρικό (συμπληρωματικό) ταμείο στον παθόντα ο οποίος εισφέρει κάθε μήνα ένα ορισμένο ποσό. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος: ο υπογράφων αυτές τις γραμμές σαν μέλος επικουρικού ταμείου, καταβάλλει 67,50 ευρώ μηνιαίως για να έχει την μερική επιστροφή των χρημάτων που πλήρωσε π.χ. για ένα ζεύγος γυαλιών, ακουστικών προς βελτίωση της ακοής, οδοντιατρικών επιδιορθώσεων ή και ασκήσεων από ένα ειδικό της κινησιοθεραπείας. Εάν δεν καταβληθούν από την τσέπη του, τότε ποιος οργανισμός θα επιφορτισθεί με την πληρωμή τους; Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς προβλέπει επ’ αυτού το σχέδιο της κυβερνήσεως.

Ένας άλλος  παράγων αγνώστου εξελίξεως συνίσταται στο πρόβλημα ότι ναι μεν η μεγίστη πλειοψηφία των πολιτών απολαμβάνει των υπηρεσιών που προσφέρει η γενικευμένη περίθαλψη υγείας αλλά πολύ λίγοι είναι οι Γάλλοι περίπου (4%)  που  αδυνατούν να πληρώσουν λόγω ταπεινών εσόδων ένα επικουρικό ταμείο αμοιβαίας αλληλασφαλίσεως. Μήπως από τούδε και στο εξής αυτή η ισχνή μειοψηφία θα υποχρεωθεί να εγγραφεί σε ένα είδος συμπληρωματικού οργανισμού, εξαρτώμενου άμεσα από την γενική ασφάλιση, για να επωφελείται όπως τα άλλα μέλη του ταμείου της προτεινόμενης αλλαγής του συστήματος; Επ’ αυτού επίσης το υπό μελέτη σχέδιο δεν αναφέρει τίποτε. Ένας εκ των υποψηφίων της Δεξιάς για την προεδρία, ο Ξαβιέ Μπερτράν δημοσίευσε την 7^η Νοεμβρίου ένα άρθρο στην «Εφημερίδα της Κυριακής» για να καυτηριάσει με οξείς τόνους το μελετώμενο κυβερνητικό σχέδιο.

Ιστορικώς η δημιουργία της κοινωνικής περιθάλψεως ανάγεται στα μετά της Απελευθερώσεως χρόνια όταν ομού κομμουνιστές και γκωλιστές την επενόησαν και την έθεσαν εν λειτουργία προσθέτοντας ένα συμπληρωματικό όροφο  αποτελούμενο από τα επικουρικά ταμεία τα οποία υπήρχαν πριν από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Σε  αυτήν αρχιτεκτονική κατασκευή, η κοινωνική περίθαλψη βάσεως παίζει ένα σπουδαίο ρόλο: το 2019 εκάλυψε 78.2% των εξόδων υγείας έναντι 13,4% των τριών υπαρχόντων επικουρικών ταμείων τα οποία καλύπτουν μεταξύ των άλλων την αμοιβή των ιατρών της ελευθέρας αγοράς που τους επιτρέπεται να καθορίζουν τις ταρίφες τους. Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, η λειτουργία των δυο ορόφων (γενική κοινωνική περίθαλψη και επικουρικών ταμείων) στοιχίζει ακριβά στο Κράτος. Θα ήταν αυθαίρετο να υποθέσει κανείς ότι αυτή η συγχώνευση αποβλέπει στην μείωση των κρατικών εξόδων;

Η εφημερίδα ισχυρίζεται ότι οι  συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις ενεχόμενες σε μεγάλη κλίμακα στην διαχείριση των επικουρικών ταμείων εναντιώνονται στην συγχώνευσή με την  γενική ασφάλιση. Για το έχον φήμη κεντροαριστερού  συνδικάτου CFDT, χωρίς την ύπαρξη των επικουρικών ταμείων και των άλλων συμπληρωματικών οργανώσεων δεν θα ήταν δυνατή η  εξ ολοκλήρου κάλυψη εξόδων υγείας των ασφαλισμένων  Το συνδικάτο αποφεύγει να αναφέρει ότι ύπαρξη και η λειτουργία του επικουρικού κλάδου οφείλεται μεταξύ άλλων και στην μηνιαία  καταβολή ενός ποσού χρημάτων  από τους εργαζόμενους. Για το ριζοσπαστικοποιηθέντα τελευταία χρόνια συνδικάτο FO, το κυβερνητικό σχέδιο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν πρόσχημα για μια εξ ολοκλήρου κρατικοποίηση του ήδη υπάρχοντος συστήματος περιθάλψεως ως επίσης και για τον θάνατο των επικουρικών ταμείων που έχουν ένα ρόλο να παίξουν σαν συμπλήρωμα της γενικής ασφαλίσεως και όχι την αντικατάστασή της. Τέλος, το μαζικότερο και το μαχητικότερο συνδικάτο, η CGT, καταδικάζει, όπως τα υπόλοιπα συνδικάτα, την πλήρη κρατικοποίηση της κοινωνικής ασφαλίσεως κυρίως δια μέσου της αντικαταστάσεως των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών με ένα ειδικό φόρο ενσωματωμένο στον προυπολογισμό. Έάν όμως  τα κρατικά έσοδα παρουσιάσουν  ελλείμματα, τότε το Κράτοςθα μπει στο πειρασμό να αυξήσει τους φόρους με το πρόσχημα ότι είναι ο μόνος τρόπος υπάρξεως και υπερασπίσεως της κοινωνικής περιθάλψεως. Και  οι Γάλλοι κάτι ξέρουν από τα διάφορα χαρατσώματα επιβληθέντα εν ονόματι του γενικού συμφέροντος. Οι κινητοποιήσεις των κίτρινων γιλέκων που αυτό τον μήνα συμπλήρωσαν τρία χρόνια δεν ξεχάσθηκαν…