Η Φρίντα και το γαλάζιο σπίτι της

Γράφει η Λιάνα Κουτσογιαννάκη

Αγαπητό ημερολόγιο,

Ετοίμασε βαλίτσα, διαβατήριο και αντηλιακό. Πάμε Μεξικό. Φόρα το σομπρέρο σου. Πάρε τον καβαλιέρο σου. Και πάμε.

Ήθελα καιρό τώρα να κάνω αυτό το ταξίδι. Δεν έβρισκα, όμως, την σωστή ευκαιρία. Έψαχνα την κατάλληλη αφορμή για να ταξιδέψω πίσω στον χρόνο. Ήθελα πολύ να γνωρίσω την Φρίντα. Την διασημότερη γυναίκα ζωγράφο όλων των εποχών.

Επέλεξα τελικά την σημερινή ημέρα. Την ογδόη Μαρτίου. Την Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας.

«Η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της τέχνης που αντιμετώπισε με απόλυτη και αμείλικτη παρρησία, με αδίστακτο αλλά συνάμα ειρηνικό τρόπο, εκείνα τα γενικά και ειδικά θέματα που αφορούν αποκλειστικά τις γυναίκες».¹

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή:

Στάση πρώτη: Κογιοακάν Μεξικό, 1907

Η Φρίντα γεννήθηκε στις έξι Ιουλίου. Αγαπημένο καρκινάκι.

Σε ηλικία έξι ετών διαγνώστηκε με πολιομυελίτιδα. Αναγκάστηκε τότε για πρώτη φορά στην ζωή της να μείνει κλινήρης. Για πολύ καιρό. Εκείνη την εποχή αποφάσισε ότι ήθελε να γίνει γιατρός. Ένα όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Τα επόμενα χρόνια θα της συμβούν δύο ατυχήματα.

«Είχα δύο μεγάλα ατυχήματα στη ζωή μου. Το ένα ήταν με το λεωφορείο, το άλλο ο Ντιέγκο. Ο Ντιέγκο ήταν χειρότερος από το λεωφορείο.»²

Στάση δεύτερη: Το λεωφορείο

Εκείνη την περίοδο η Φρίντα πρέπει να εργαζόταν ως στενογράφος. Μια καθημερινή διαδρομή με το λεωφορείο της άλλαξε την ζωή και της ανέτρεψε και πάλι τα σχέδια.

Η Φρίντα επιβαίνουσα στο τραμ τραυματίστηκε βαριά. Υποβλήθηκε σε τριάντα εγχειρήσεις. Ο πόνος ήταν αφόρητος.

Τις ημέρες του δικού της εγκλεισμού στο δωμάτιο ενός νοσοκομείου ξεκίνησε να ζωγραφίζει.

Μην έχοντας την δυνατότητα να δει τον έξω κόσμο και να εμπνευστεί αποφάσισε να ζωγραφίσει τον ίδιο της τον εαυτό.

Οι αυτοπροσωπογραφίες της θα την κάνουν στο μέλλον διάσημη. Ο ίδιος της ο εαυτός έγινε η κύρια πηγή της έμπνευσής της. Και της επιτυχίας της.

Η Φρίντα δεν ανάρρωσε ποτέ ολοκληρωτικά.

Αντίθετα, ένας ακόμα Γολγοθάς είχε μόλις ξεκινήσει. Το σώμα της θα την ταλαιπωρούσε. Καθημερινά. Για το υπόλοιπο της ζωής της.

Η γκαρνταρόμπα της προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες. Υιοθέτησε τις μακριές φούστες. Αναγκάστηκε να φορά δύσκαμπτους κορσέδες.  Για να στηρίζουν την σπονδυλική της στήλη. Για να κινείται με μεγαλύτερη ευκολία. Επέλεξε να τους ζωγραφίσει με πολύχρωμα λουλούδια.

«Τι χρειάζομαι τα πόδια εάν έχω φτερά για να πετάξω;» ³

Στάση τρίτη: Ο Ντιέγκο

Δύο χρόνια μετά το ατύχημα η Φρίντα γνωρίζει τον Ντιέγκο. Του δείχνει τα έργα της. Λίγο καιρό μετά παντρεύονται.

«Ο Ντιέγκο ήταν τα πάντα μου: Το παιδί μου, ο εραστής μου, το σύμπαν μου.»⁴

«Θα ήθελα να σε ζωγραφίσω, αλλά δεν υπάρχουν χρώματα, επειδή υπάρχουν τόσο πολλά μέσα στη σύγχυση μου, στην απτή μορφή της μεγάλης αγάπης μου.»⁵

«Δεν είναι αγάπη, ευαισθησία, είναι η ίδια η ζωή, η ζωή μου, που βρήκα όταν την είδα στα χέρια σου, στο στόμα σου, στο στήθος σου. Έχω τη γεύση των αμυγδάλων από τα χείλη σου στο στόμα μου.»⁶

Η Φρίντα ερωτεύτηκε τον Ντιέγκο με πάθος. Η σχέση τους ήταν μία σχέση ζωής.

Το ζευγάρι, ωστόσο, ήταν φαινομενικά αταίριαστο.

«Θα σμίξει ο ελέφαντας με την περιστέρα.»⁷

Αυτή φημολογείται ότι ήταν η αντίδραση της μητέρας της Φρίντα, όταν έμαθε τα μαντάτα.

Και ποιος να την παρεξηγήσει; Ο Ντιέγκο ήταν είκοσι ένα χρόνια μεγαλύτερος από την Φρίντα.

«Εκείνη ήταν μικροκαμωμένη και εύθραυστη. Εκείνος ογκώδης και όχι ιδιαίτερα ευώδης.»⁸

Η κοινή τους συμβίωση εξελίχθηκε σε έναν «μικρό τιτανικό». Και οι δύο απέκτησαν εραστές. Ο Ντιέγκο πλήγωσε ανεπανόρθωτα την Φρίντα. Διατηρούσε σχέσεις με την μικρότερη αδελφή της. Την Κριστίνα. Τότε χώρισαν για πρώτη φορά. Η Φρίντα απομονώθηκε στον εαυτό της. Το γαλάζιο σπίτι και τα καβαλέτα της έγιναν το καταφύγιό της.

Για τη Φρίντα ο έρωτας δεν είχε στεγανά. Αγαπούσε με πάθος. Πληγωνόταν βαθιά.

Ο πιο διάσημος δικός της εραστής ήταν ο Λέον Τρότσκι. Οι εραστές της δεν ήταν όμως μόνο άντρες. Αλλά και γυναίκες. Όπως η τραγουδίστρια και ηθοποιός Τζοζεφίν Μπέικερ.

Στάση τέταρτη: Το έργο

Η πρώτη έκθεση με εξ ολοκλήρου δικά της έργα γίνεται το 1953. Στην Πόλη του Μεξικού.

Ο Αντρέ Μπρετόν την καλεί στο Παρίσι να εκθέσει τα έργα της. Την χαρακτηρίζει «σουρεαλίστρια». Η Φρίντα διαφωνεί.

«Δεν ζωγραφίζω όνειρα ή εφιάλτες. Ζωγραφίζω την δική μου πραγματικότητα.»⁹

Στάση πέμπτη: το τέλος

Με τα χρόνια η υγεία της χειροτέρευσε.

«Ελπίζω το τέλος να είναι χαρούμενο και ελπίζω να μην επιστρέψω ποτέ ξανά.»¹⁰

«Δεν θέλω να ζήσω πολλά χρόνια. Πραγματικά υποφέρω πολύ.»¹¹

Η επιθυμία της έγινε πραγματικότητα. Πέθανε σε ηλικία σαράντα επτά ετών.

«Έζησε παθαίνοντας.»¹²

Το γαλάζιο σπίτι της πάντως είναι ακόμα εκεί. Πολύχρωμο και όμορφο. Να την περιμένει.

Στάση έκτη: 2021

Επιστρέφοντας τώρα στο 2021. Στην δική μας πραγματικότητα.

Όλες κρύβουμε μέσα μας μια Φρίντα. Άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο.

Έχουμε αυτοσεβασμό και αυτοπεποίθηση.

Δεν φοβόμαστε να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε.

Να πετύχουμε και να γκρεμιστούμε.

Να παλέψουμε.

Να ζήσουμε.

Είμαστε σαν την Φρίντα.

Κουβαλάμε τις δικές μας πληγές.

Τους δικούς μας έρωτες και απογοητεύσεις.

Τα δικά μας όνειρα.

Είμαστε σαν εκείνη. Έτοιμες να βρούμε και να διεκδικήσουμε την δική μας ευτυχία.

Η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη σε εμάς. Κάθε μέρα της ζωής μας είναι αφιερωμένη σε εμάς.  Στην «Φρίντα»  μέσα μας.

Με ταξιδιάρικη διάθεση,

η έγκλειστη φοιτήτρια

Υ.Γ. Αφιερωμένο στην κ. Αγγελική που αγαπάει την Φρίντα όσο και εγώ.

Πηγές:

1. Λόγια του Ντιέγκο Ριβιέρα αντλούμενα από την ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.tovima.gr/2021/03/01/media/megales-gynaikes-tis-istorias-frinta-kalo-bbc-history-magazine-vimagazino-tin-kyriaki-me-to-vima/
2. Λόγια της Φρίντα αντλούμενα από την ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.maxmag.gr/politismos/istoria/oi-erotikes-epistoles-tis-frinta-kalo/

3./4./5./6. Λόγια της Φρίντα αντλούμενα από την ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.mixanitouxronou.gr/quot-podia-ti-ta-chreiazomai-apo-ti-stigmi-poy-echo-ftera-gia-na-petaxo-quot-quot-ayto-poy-den-me-skotonei-me-threfei-quot-ta-apofthegmata-kai-oi-skepseis-tis-frinta-kalo/

7. Λόγια της Φρίντα αντλούμενα από την ακόλουθη ιστοσελίδα:https://www.lifo.gr/culture/eikastika/giati-oloi-latreyoyn-ti-frinta-kalo
8. Απόσπασμα από το άρθρο της κ. Τασούλας Επτακοίλη με τίτλο «Ντιέγκο Ριβιέρα… ο κύριος Φρίντα Κάλο» δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Καθημερινή».
9. Λόγια της Φρίντα αντλούμενα από το αναφερόμενο στην υποσημείωση οκτώ άρθρο.

10./11./12. Λόγια της Φρίντα αντλούμενα από την ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.womantoc.gr/life/article/oi-pathiasmenes-erotikes-epistoles-tis-frida-kalo-ston-xose-bartoli-o-opoios-ypegrafe-san-sonia