Η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας ιδωμένη από τη Λατινική Αμερική
του Atilio Borón *
Ενώ η ρωσική κατοχή της Ουκρανίας -και λέω «κατοχή» για να χρησιμοποιήσω τον όρο που χρησιμοποιείται σε εισβολές που έχουν την ευλογία των καθιερωμένων δυνάμεων: κατοχή του Ιράκ, της Λιβύης, της Συρίας, των παλαιστινιακών εδαφών κ.λπ., εξαπλώνoνται τα ερωτήματα σχετικά με την φύση και τη σημασία αυτής της επιχείρησης και πολλαπλασιάζονται.
Από την αρχή, οι υποτιθέμενες «αλήθειες» και τα «αποδεικτικά στοιχεία» που παρέχει ο δυτικός Τύπος από τις ναυαρχίδες του στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη πρέπει να απορριφθούν πλήρως, γιατί αυτό που διαδίδουν αυτά τα μέσα είναι κραυγαλέα προπαγάνδα.
Φυσικά, από μια αυστηρά στρατιωτική άποψη είναι αλήθεια ότι η Ρωσία έχει «εισβάλει» στην Ουκρανία. Αλλά επειδή «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα», όπως μας υπενθύμιζε ο von Clausewitz, αυτή η στρατιωτική ανάπτυξη πρέπει να χαρακτηριστεί και να ερμηνευτεί σύμφωνα με τις πολιτικές προϋποθέσεις που της δίνουν νόημα.
Αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε παρακάτω.
Και αυτές οι προϋποθέσεις είναι πολύ σαφείς: η Ρωσία υιοθέτησε αυτό το πρωτοφανές μέτρο, το οποίο αφηρημένα αξίζει καταδίκης, ως απάντηση στα τριάντα χρόνια επιθέσεων που ξεκίνησαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Πριν από λίγο καιρό, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, με τη συνηθισμένη του δυναμική, είπε στους δυτικούς ηγέτες: «Δεν ικανοποιηθήκατε με το να νικήσετε τη Ρωσία στον Ψυχρό Πόλεμο. Την ταπεινώσατε”.
Ο πολιτικός (και στρατιωτικός) αγώνας δεν είναι μια αφηρημένη άσκηση ή ένας διαγωνισμός χειρονομιών ή ρητορικών φράσεων. Γι’ αυτόν τον λόγο αυτό που σε ένα άνετο επίπεδο της διανόησης παρουσιάζεται με απόλυτη σαφήνεια και χωρίς ρωγμές, στη σφοδρή πάλη στη λάσπη και το αίμα της ιστορίας, η εν λόγω «εισβολή» εμφανίζεται με εντελώς διαφορετικό νόημα: ως αμυντική αντίδραση στην ατελείωτη και αδικαιολόγητη παρενόχληση.
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η Ρωσία διέλυσε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, καθιέρωσε ένα πολιτικό καθεστώς στο στυλ των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, αποκατέστησε έναν βαθιά ολιγαρχικό καπιταλισμό με μεθόδους μαφίας, άνοιξε την οικονομία της στο ξένο κεφάλαιο και ακόμη και χάιδεψε την ιδέα να εισέλθει στο NATO.
Ωστόσο, παρά όλες αυτές τις προσπάθειες προσαρμογής στη δυτική ιδεολογικοπολιτική συναίνεση, η Ρωσία εξακολουθεί να θεωρείται ως ένας παρεκκλίνων παράγοντας στο διεθνές σύστημα, όπως ακριβώς συνέβαινε στη σοβιετική εποχή. ως ένας εχθρός από τον οποίο πρέπει να προστατευτεί και, ταυτόχρονα, τον οποίον εμποδίζει να προστατευθεί, γιατί εάν η διεθνής ασφάλεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους ευρωπαίους συμμάχους τους, στη Ρωσία δεν αναγνωρίζεται αυτό το προνόμιο.
Η στρατιωτική επιχείρηση που ξεκίνησε κατά της Ουκρανίας είναι η λογική συνέπεια μιας άδικης πολιτικής κατάστασης ή το σημείο άφιξης αυτού που έχει διαγνώσει diagnosticato ο Boaventura de SousaSantos ως “την απόλυτη ανικανότητα των δυτικών ηγετών« να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει ευρωπαϊκή ασφάλεια εάν δεν είναι εγγυημένη και στη Ρωσία.
Ανικανότητα από την πλευρά μιας ευρωπαϊκής ηγεσίας που της αξίζουν και άλλες ταμπέλες: κοντόφθαλμη, διεφθαρμένη, αδαής και υποταγμένη σε σημείο αισχρότητας απέναντι στον ηγεμονισμό των ΗΠΑ, που δεν θα διστάσει να εξαπολύσει νέους πολέμους non esiterà a scatenarenuoveguerre στην Ευρώπη ή στη μεσανατολική αυλή της όποτε τον συμφέρει.
Αυτή η ηγετική αποτυχία τους οδήγησε πρώτα να περιφρονήσουν ή να υποτιμήσουν τη Ρωσία (εκφράζοντας μια ευρέως διαδεδομένη ρωσοφοβία που δεν γίνεται αντιληπτή από πολλούς ρώσους) και στη συνέχεια να δαιμονοποιήσουν τον Πούτιν, μια διαδικασία στην οποία ο Τζο Μπάιντεν έχει προχωρήσει σε αδιανόητα μήκη στον τομέα της διπλωματίας.
Μάλιστα, εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας, και για να επιδείξει τη διαλογική του στάση, χαρακτήρισε τον Πούτιν επικεφαλής μιας «αυταρχικής κλεπτοκρατίας”.
Σε ένα σημείωμα που δημοσιεύτηκε λίγο μετά το πραξικόπημα του 2014, ο Χένρι Κίσινγκερ, ένας εγκληματίας πολέμου, αλλά σε αντίθεση με τον Μπάιντεν, ένας βαθύς γνώστης της διεθνούς πραγματικότητας, έγραψε ότι «Ο Πούτιν είναι ένας σοβαρός στρατηγός, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της ρωσικής ιστορίας«, παρά το ότι υποτιμάται συστηματικά στη Δύση. Καταλήγει πως «για τη Δύση, η δαιμονοποίηση του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν είναι μια πολιτική. είναι άλλοθι για να συγκαλύψει την απουσία μιας πολιτικής”.
Στο ίδιο άρθρο, το οποίο συνιστάται ιδιαίτερα για την ολοένα και πιο συγκεχυμένη μεταμοντέρνα αριστερά, τόσο στη Λατινική Αμερική όσο και στην Ευρώπη, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Νίξον παρέχει έναν αναστοχασμό απαραίτητο για την κατανόηση της εξαιρετικής φύσης της ουκρανικής κρίσης.
Για τους ρώσους, «η Ουκρανία δεν μπορεί ποτέ να είναι μια ξένη χώρα. Η ιστορία της Ρωσίας ξεκινά σε εκείνο που είναι γνωστό ως Κίεβο – Ρωσία, Kievan–Russia». Και αυτός είναι ο λόγος που ακόμη και αντιφρονούντες του σοβιετικού συστήματος όπως ο AlexanderSolzhenitsyn και ο JosepBrodsky «επέμειναν να τονίζουν ότι η Ουκρανία ήταν αναπόσπαστο μέρος της ρωσικής ιστορίας, άρα και της Ρωσίας”.
Κανένας από τους δυτικούς ηγέτες δεν φαίνεται να έχει την παραμικρή ιδέα για αυτήν την ιστορική κληρονομιά, η οποία είναι καθοριστική ώστε να κατανοήσουμε γιατί ο Πούτιν τράβηξε την «κόκκινη γραμμή» του ΝΑΤΟ ακριβώς στην Ουκρανία.
Αυτές οι αναφορές, που φαίνεται να ενθαρρύνουν μια στάση απόδρασης ή άρνησης της φρίκης της παρούσας στιγμής, είναι απαραίτητες για την κατανόηση της σύγκρουσης και την τελική επίλυσή της. Αξίζει λοιπόν να διαβάσετε τι έγραψε ένας Αμερικανός διεθνιστής, ο JohnMearsheimer, το 2014, όταν η Ουάσιγκτον, σε συνεργασία με τις ναζιστικές συμμορίες, οργάνωσε το πραξικόπημα που ανέτρεψε τη νόμιμη κυβέρνηση του Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Σε εκείνο το άρθρο, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο είπε ότι η ουκρανική κρίση και η ανακατάκτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν είναι «φταίξιμο της Δύσης» λόγω της αδέξιας διαχείρισης των σχέσεων με τη Μόσχα..
Πρόσθεσε επίσης ότι οποιοσδήποτε αμερικανός πρόεδρος θα είχε αντιδράσει βίαια εάν μια δύναμη όπως η Ρωσία προκαλούσε ένα πραξικόπημα σε μια γειτονική χώρα, ας πούμε το Μεξικό, καθαιρούσε μια κυβέρνηση φιλική προς την Ουάσιγκτον και εγκαθιστούσε ένα βαθιά αντιαμερικανικό καθεστώς στη θέση της (» Γιατί η Ουκρανική κρίση είναι ένα λάθος της Δύσης», (“Why the Ukrainecrisisis the West’sfault”, στο Foreign Affairs, Τόμος 93, Αρ. 5, σεπτέμβριος–οκτώβριος 2014).
Συνοπτικά: τα φαινόμενα δεν αποκαλύπτουν πάντα την ουσία των πραγμάτων και αυτό που με την πρώτη ματιά φαίνεται να είναι ένα πράγμα – μια εισβολή – όταν το δούμε από μια άλλη οπτική γωνία και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφραζόμενα δεδομένα μπορεί να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
* Από Página/12
Μιχάλης ‘Μίκης’ Μαυρόπουλος contropiano.org
