”Ματωμένη Κυριακή” και Βιετνάμ: Γράφει ο Μιχάλης Μαυρόπουλος από την Καβάλα

30 Ιανουαρίου 1972: Domhnach na Fola (Bloody Sunday)

Ματωμένη Κυριακή

Το πρωί της 30ης Ιανουαρίου από την συνοικία Bogside κινείται ένα μεγάλο πλήθος.

Είχε οργανωθεί μια διαδήλωση από την NICRA (Northern Ireland Civil Rights Association) και φοιτητές, εργαζόμενοι και ηλικιωμένοι republicans ανακινούνται σφιγμένοι μεταξύ τους μες το κρύο εκείνου του χειμώνα για να διεκδικήσουν ισοτιμία δικαιωμάτων με τους αγγλικανούς πιστούς στο στέμμα.

Γιατί στην Derry (Londonderry την αποκαλούν οι εισβολείς) του ’72 για να έχεις μια δουλειά ή ένα λαϊκό σπίτι, μια εργατική κατοικία, υπάρχει μεγάλη διαφορά εάν είσαι καθολικός και προέρχεσαι από ιρλανδούς, ή στις φλέβες σου τρέχει το αίμα των Εγγλέζων εποίκων.

Μπορεί επίσης να έχει κάποια έννοια το να κατεβαίνεις στην πλατεία, να δείχνεις πως το ρεπουμπλικανικό κόμμα, το Sinn Fein, έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση σε σχέση με εκείνη την χούφτα από ψήφους που οι νομιμόφρονες εκλογικές απάτες του παραχωρούν.

Εκείνο λοιπόν το πρωινό από την Bogside δεν ξεκινούν μονάχα τα ξαναμμένα παιδιά του IRA, στις 30 Ιανουαρίου είναι όλοι εκεί μαζεμένοι.

Όμως η αγγλική κυβέρνηση έχει αποφασίσει πως εκείνη την ημέρα θα δώσει το παράδειγμα.

Στο Λονδίνο έχουν κουραστεί με αυτούς τους κακοποιούς του Irish Republican Army που διαρκώς θέτουν υπό αμφισβήτηση την καθεστηκυία τάξη στην Ulster, με επιθέσεις ενάντια στην αστυνομία και τινάζοντας στον αέρα εργοστάσια και οικονομικούς κόμβους της χώρας: στις 30 του Γενάρη πυροβολούν.

Το πρώτο βρετανικό τάγμα αλεξιπτωτιστών που αποστέλλεται στο Derry για λόγους δημόσιας τάξης, θα αφήσει στη γη 13 πολίτες νεκρούς, ένας άλλος θα πεθάνει ύστερα από λίγο υποκύπτοντας στα τραύματα που του προκάλεσαν οι σφαίρες.

Δεν μας ενδιαφέρει σε αυτό τον χώρο να διατρέξουμε τις έρευνες που το Αγγλικό Στέμμα χρησιμοποίησε για να ξεπλύνει δημόσια την συνείδησή του για εκείνους τους νεκρούς, αλλά μάλλον εκείνη την τροχιά του μίσους, που πονά σαν να δέχεσαι σφυριά, που κυβερνήσεις και αστυνομίες δεν θα μπορέσουν ποτέ να διαγράψουν.

Και το μίσος που παρήγαγαν οι 14 του Derry υπήρξε μεγάλο και είναι μεγάλο και ακόμη σήμερα μεταφέρει τα σημάδια του.

Εκεί ανάμεσα στα παιδιά της Bogside κατέστη σαφές πως μια δημοκρατική κάθοδος δεν θα μπορούσε πλέον να έχει κανένα νόημα, και ο αριθμός των μαχητών του IRA αυξήθηκε κατακόρυφα.

Επτά χρόνια αργότερα, στις 27 Αυγούστου του 1979, ο IRA τίναξε στον αέρα τον ξάδελφο της Βασίλισσας Lord Luois Mountbatten μαζί με τους τρεις συνοδούς του, και 18 στρατιώτες Εγγλέζους στο Warrenpoint, στην κομητεία του Down.

Εκείνο το ίδιο βράδυ στο Belfast, κατά μήκος της Falls Road, εμφανίστηκε ένα σύνθημα γραμμένο στον τοίχο που έλεγε: “13 gone and not forgotten, we got 18 and Mountbatten.”

30 Iανουαρίου 1968: Βιετνάμ, η επίθεση του Tet

Μία από τις μεγαλύτερες νίκες – ηθική πριν από στρατιωτική – στην ιστορία ενός «μικρού λαού» (εκείνου του Βιετνάμ) εναντίον ενός Γίγαντα (δηλαδή των Usa).

Η επίθεση του Tet ήταν μια μεγάλη επιδρομή που πραγματοποιήθηκε από το εξαιρετικό στρατηγικό μυαλό του στρατηγού Vo Nguyen Giap (*) ο οποίος βρίσκονταν στη διοίκηση περίπου 70.000 ανδρών, ακριβώς για να συμπέσει με την πρωτοχρονιά του σεληνιακού έτους, που σημειώθηκε στο ανατολικό ημερολόγιο ως Tet.

Η επίθεση περιελάμβανε πολλά κατοικημένα κέντρα σε ένα πλατύ μέτωπο, αρκετά από αυτά σημαντικής στρατηγικής σημασίας και περιφρουρημένα από τους Αμερικανούς και τον στρατό του Νοτίου Βιετνάμ.

Κέρδισαν οι κομουνιστές βιετκόγκ; Για το ηθικό του στρατού του Βόρειου Βιετνάμ, σίγουρα, ήταν μια μεγάλη νίκη, την οποία ακολούθησε και η επίθεση αντιπερισπασμού στη βάση των πεζοναυτών που σταθμεύουν στο Khe Sanh, στα σύνορα με το Λάος.

Οι yankees αιφνιδιάστηκαν: πιθανότατα επειδή δεν πίστευαν ότι οι βορειοβιετναμίτες θα είχαν εκτοξεύσει επίθεση στη διάρκεια των εορτών της Πρωτοχρονιάς τους. ή ίσως λόγω της αλαζονείας, του γεγονότος πως ένιωθαν άθικτοι, ανίκητοι.

Πολλά κέντρα κατέληξαν προσωρινά στα χέρια των ανταρτών, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Saigon, που ήταν έδρα της κυβέρνησης και των σημαντικότερων στρατιωτικών διοικήσεων.

Η επίθεση των βιετκόγκ στην αμερικανική πρεσβεία ήταν σίγουρα σοκαριστική, όπου μια χούφτα γενναίων μπήκαν στο κτίριο, προκαλώντας μεγάλη καταστροφή, πριν εξουδετερωθούν από τους υπερ-οπλισμένους Πεζοναύτες-Marines.

Συγκεκριμένα, αξίζει να αναφερθεί η σφαγή της αρχαίας πόλης Hue, όπου οι αντάρτες βιετκόνγκ κατέλαβαν την πόλη, αρχίζοντας να μαζεύουν και να εκτελούν όλους αυτούς που συνεργάστηκαν.

Τελικά τραγικοί αριθμοί (και πολύ αμφίβολοι): οι αμερικανοί είπαν ότι είχαν βρει σχεδόν 3.000 νεκρούς σε μαζικούς τάφους, ότι είχαν 150 απώλειες στις τάξεις τους (συν 400 στρατιωτών του Νοτίου Βιετνάμ), αλλά ότι σκότωσαν 5.000 Βιετκόνγκ.

Για τους Βιετκόγκ ήταν μια «Πύρρεια» νίκη από αυστηρά στρατιωτική άποψη, καθώς η αυτοκρατορία ΗΠΑ εξαπέλυσε αμέσως όλο το ανώτερο στρατιωτικό της οπλοστάσιο, χτυπώντας παντού (και στην τύχη).

Αλλά από πολιτική και στρατηγική άποψη, η επίθεση Tet είχε θεμελιώδη επίδραση στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ: η νίκη δεν ήταν πλέον τόσο σίγουρη και πολύ λιγότερο κοντά. Ο Giap είχε αποδυναμώσει τον Αμερικανό γίγαντα, τον εξασθένισε ηθικά και στα μάτια όλου του κόσμου.

Μετά από λίγο, ο στρατηγός William Westmoreland, ο οποίος ισχυρίστηκε δημοσίως ότι οι ΗΠΑ θα κέρδιζαν εύκολα, αναγκάστηκε να ζητήσει άλλους 200.000 στρατιώτες, πράγμα που επέκτεινε το εσωτερικό μέτωπο (δηλαδή τους αντιπάλους του πολέμου, με πολύ μεγάλο αριθμό λιποτακτών).

Ο Πρόεδρος Λίντον Τζόνσον αναγκάστηκε – με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης τώρα ενάντια στον «βρώμικο πόλεμο» – να ξεκινήσει ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες όμως αποδείχθηκαν μια φάρσα καθώς οι ΗΠΑ αύξησαν τους βομβαρδισμούς.

Ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι τις 30 Απριλίου 1975, όταν ο τελευταίος από τους Αμερικανούς εγκατέλειψε την πρεσβεία τους στη Σαϊγκόν στα χέρια των Βιετκόγκ. Για μια φορά ο Δαβίδ είχε νικήσει τον Γολιάθ.