Ο Τουρισμός ως βασικός παράγοντας της οικονομίας μας : Κείμενο του Παναγιώτη Κυριακίδη

Βρισκόμαστε στο τέλος του Χειμώνα του 2020 και η Άνοιξη είναι στην πόρτα μας.  Το Καλοκαίρι πλησιάζει με ιδιαίτερες προσδοκίες για τον τουρισμό. Πριν από αυτό όμως καλό είναι να ανοίξει ένας διάλογος για το σύνολο των οικονομικών ενεργειών που περιλαμβάνει η λέξη «τουρισμός».

Στην έγκριτη εφημερίδα σας  δημοσιεύθηκε ένα άρθρο με τίτλο Η «βαριά» μας βιομηχανία του κ. Θωμά Καρακάση (Πρωινή 24/2/20 σελ.8).  Όμως οι αριθμοί δεν είναι έτσι όπως παρουσιάζονται και φυσικά εξάγονται λάθος συμπεράσματα.

Η περιοχή μας (πρώην Νομός Καβάλας) είναι η πιο προηγμένη τουριστικά στην Περιφέρεια της ΑΜΘ.

Αλλά εάν συγκριθεί με άλλες περιοχές της Ελλάδος, θα φανεί ότι υπολείπεται σημαντικά σε επίπεδο τουριστικής ανάπτυξης.  Με αυτό ως δεδομένο και με το γεγονός ότι έχουμε να καλύψουμε δρόμο μπροστά μας, θεωρώ ως πολύ χρήσιμο να γίνει μία συζήτηση για τον τουρισμό.

Θα συμφωνήσω ότι η έκφραση που αναφέρεται στον τουρισμό ως «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδος είναι ένας αυθαίρετος νεολογισμός ως προς τον ορισμό.  Διότι ο Τουρισμός ως τριτογενής παράγοντας της οικονομίας καλό είναι να μην συγχέεται με την Βιομηχανία που ανήκει στον δευτερογενή τομέα της Οικονομίας.

Όμως δικαιολογείται στην υπερβολή της για να δείξει την μεγάλη οικονομική διάσταση που έχει ο Τουρισμός στην χώρα μας.   Παράλληλα η έλλειψη της Βιομηχανίας στην Ελλάδα μας κάνει να την αναζητούμε, αλλά αυτό είναι ένα άλλο πικρό θέμα….

Ας δούμε που βρισκόμαστε, μετά την αλματώδη ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα ήταν που έσωσε την χώρα μας στην δεκαετή κρίση που βίωσε.

Το 2005 είχαμε 13,3 εκατομμύρια τουρίστες με μέση δαπάνη 750 € ανά άτομο, δηλαδή εισρεύσαν στην Ελλάδα περί τα 10 δις.

Το 2019 είχαμε 31,5 εκατομμύρια τουρίστες με μέση δαπάνη 564 € ανά άτομο, δηλαδή εισρεύσανε στην Ελλάδα περί 18 δις. (1)

Το 2018 η μέση δαπάνη ανά τουρίστα διαμορφώθηκε στα 519,6 € ανά τουρίστα, δηλαδή στα 594,94 $ έναντι των 617 $ ανά τουρίστα που είχε η γειτονική Τουρκία. (2) (3)

Αυτά για να μην δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις και εκτιμήσεις ότι ο τουρισμός μας δεν αποδίδει ή απέχουμε πολύ από τους άλλους….

Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, μπορούμε να πούμε ότι όντως από το 2005 η μέση δαπάνη ανά τουρίστα έχει πέσει. Όμως αυτό συμβαίνει για αρκετούς λόγους. Ο βασικότερος είναι αυτός που αφορά εμάς τους καβαλιώτες: άνοιξαν νέες αγορές με χαμηλότερα εισοδήματα, δηλαδή αυτές των Βαλκανίων. (4)  Δηλαδή η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει μεγάλο αριθμό τουριστών, αλλά αυτοί είναι σε ένα ικανό ποσοστό με χαμηλό εισόδημα.

Ειδικά για την περιοχή μας το πρόβλημα εντείνεται καθώς η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη διαμορφώνεται στα 167 ευρώ για το 2018, πολύ κάτω από τον εθνικό μέσο όρο. (Πηγή: Έρευνα Συνόρων της ΤτΕ, Επεξεργασία INSETE Intelligence).

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι:

. Ο Τουρισμός στην Ελλάδα είναι σε καλό δρόμο, όμως έχει ακόμα πολλά περιθώρια βελτίωσης.

. Ο Τουρισμός συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου, ιδίως αν υπάρχει όραμα, στρατηγική και οργάνωση.

. Ο Τουρισμός μπορεί να συνδυαστεί σωστά με τους δύο άλλους τομείς της Οικονομίας και αποφέρει πολλαπλά οφέλη.  Π.χ. Στην Κρήτη πολλά ξενοδοχεία προωθούν το Ελληνικό Πρωινό Κρήτης, με μόνο ντόπια αγροτικά προϊόντα.

Πέρα από τα υπέροχα ελληνικά κρασιά που γνωρίζουν οι τουρίστες, πλέον υπάρχουν πολλές τοπικές μικρές ζυθοποιίες που δίνουν το στίγμα τους.   Επίσης έχουν δημιουργηθεί βιοτεχνίες που παράγουν εξ ολοκλήρου ελληνικά: από την πρώτη ύλη πχ βαμβάκι μέχρι το τελικό προϊόν (πετσέτα, μπλούζα κλπ) που απευθύνεται στους τουρίστες.  Όμως κι εδώ υπάρχει ακόμα μεγάλη απόσταση που έχουμε να διανύσουμε για να φθάσουμε σε υψηλά επίπεδα.

. Ο Τουρισμός στην περιοχή μας, ιδίως στην πόλη της Καβάλας έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, αφού πρώτα καλύψει τις ελλείψεις που υπάρχουν σε υποδομές και στην προσέλκυση και τουριστών με υψηλότερο εισόδημα.  Όμως αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο.

Όταν αναφερόμαστε σε πτυχές της Οικονομίας, καλό είναι να αφήνουμε κατά μέρος της ιδεοληψίες και να βλέπουμε καθαρά τα προβλήματα και τις λύσεις που σίγουρα υπάρχουν.

Ταξιδιωτικές εισπράξεις ρεκόρ σημείωσε ο ελληνικός τουρισμός το 2019, φτάνοντας τα 18,15 δισ. ευρώ, έναντι 16,08 δισ. ευρώ το 2018 και 16,63 δισ. ευρώ το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.  ( Πηγή: TornosNews.gr )

• Ακόμη, ενώ η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη καταγράφηκε σε 647 δολ., η μέση δαπάνη των ξένων ανερχόταν σε 617 δολ. και η μέση δαπάνη των Τούρκων εκπατρισμένων ήταν στα 801 δολ. ΗΠΑ. (Πηγή: money-tourism.gr)
• Ισοτιμία Ευρώ/Δολαρίου 1,145 στις 31-12-2018 (Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος)
• Η διαφορά της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης μεταξύ Ελλάδας και Ισπανίας, μπορεί να αποδοθεί αφενός σε στατιστικές διαφορές και αφετέρου, στο διαφορετικό μείγμα των επισκεπτών των δύο χωρών, καθώς η συμμετοχή των Βαλκανικών αγορών και των αγορών της Ανατολικής Ευρώπης στην Ισπανία είναι αναλογικά πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη στην Ελλάδα. (Πηγή: ΙΝΣΕΤΕ έρευνα για τον τουρισμό).

Υ.Γ. Φαινόμενα όπως η επιδημία του κορονοϊού,μπορούν να επιφέρουν μεγάλα πλήγματα στον τουρισμό.  Φυσικά αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να είναι μετρήσιμα, σίγουρα όμως θα είναι παροδικά.

Παναγιώτης Κυριακίδης