16/05/2025
Το Ισραήλ χάνει τον πόλεμο. Όχι τον στρατιωτικό, τον ηθικό. Και όσοι είχαν κρατήσει το στόμα τους κλειστό για δεκαεννέα μήνες, όσοι είχαν κάνει ότι δεν έβλεπαν, όσοι είχαν δικαιολογήσει το αδικαιολόγητο, τώρα αρχίζουν να αλλάζουν συνήθειες, γράφει η Lavinia Marchetti.
Ήρθε η ώρα οι αρουραίοι να εγκαταλείψουν το πλοίο. Και το πλοίο είναι το ρητορικό όργανο, ο μηχανισμός που για ενάμιση χρόνο υποστήριξε, συγκάλυψε και αποδυνάμωσε τη σημασία της γενοκτονίας στη Γάζα. Τώρα που βυθίζεται, όλοι ψάχνουν για σωσίβιο.
Τα κύρια άρθρα που μέχρι χθες σιωπούσαν φορούν μαύρα περιβραχιόνια. Οι Financial Times μιλούν για ντροπή (μάιος 2025).Το περιοδικό Economist επικαλείται την έξοδο από έναν πόλεμο που δεν έχει πλέον καμία δικαιολογία (μάιος 2025).
Η εφημερίδα Independent δημοσιεύει ένα κύριο άρθρο που κατηγορεί τον Starmer για συνένοχη σιωπή (11 μαΐου 2025). Η εφημερίδα Guardian ρωτάει χωρίς ενδοιασμούς: «Τι είναι αυτό, αν όχι μια γενοκτονία;» (12 μαΐου 2025).
Ακόμη και οι ιστορικά συντηρητικοί Times βγαίνουν σε αδιέξοδο, χάνουν τις ισορροπίες. Είναι συντακτικές επιτροπές, όχι μεμονωμένοι δημοσιογράφοι. Είναι θεσμοί του Τύπου που μέχρι τώρα διαχειρίστηκαν το αφηγηματικό πλαίσιο, και μόλις τώρα αλλάζουν θέση.
Και αυτή η αλλαγή παραδείγματος συμβαίνει μόνο τώρα. Ούτε το 2023, ούτε τους πρώτους μήνες της σφαγής, ούτε όταν τα δεδομένα μιλούσαν ήδη για εγκλήματα πολέμου. Είναι μια στρατηγική καθυστέρηση.
Μια καθυστερημένη αντίδραση στον φόβο: απώλεια αναγνωστών, απώλεια ψήφων, απώλεια της τελευταίας ευκαιρίας να μην είναι συνένοχοι, σαν εκείνους που μετά το 1944 έσπευσαν να αυτοανακηρυχθούν αντιφασίστες για να σώσουν τη συνείδηση και τη φήμη τους.
Είναι μια αντανάκλαση που θυμίζει πτώση καθεστώτος. Όπως όταν τα στελέχη του φασιστικού κόμματος το 1944 ανακάλυπταν ξαφνικά ότι ήταν αντιφασίστες. Όπως οι στρατάρχες που, δεδομένης της ήττας, έλεγαν ότι ανέκαθεν ήταν διαφωνούντες.
Δεν είναι μια μεταστροφή. Είναι ένας τρόπος για να αποφύγεις να σαπίσεις μαζί με το πλοίο. Είναι το πιο δειλό μέρος της συνείδησης: αυτή που δεν δρα όταν βλέπει τη φρίκη, αλλά όταν διαισθάνεται ότι η φρίκη έχει εξαντλήσει τη νομιμοποίηση της.
Κι όμως, τα δεδομένα ήταν εκεί. Οι εικόνες ήταν εκεί. Τα απανθρακωμένα παιδιά. Οι χτυπημένες ανθρωπιστικές αυτοκινητοπομπές. Οι εκθέσεις καταγγελίες του ΟΗΕ, των ΜΚΟ και των δημοσιογράφων επί τόπου.
Ήδη από το 2023, η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μιλούσαν για εγκλήματα πολέμου. Ήδη τον νοέμβριο του 2023, πάνω από 750 δημοσιογράφοι υπέγραψαν μια επιστολή κατηγορώντας τα μέσα ενημέρωσης πως ομαλοποιούν μια εθνοκάθαρση.
Το σημείο χωρίς επιστροφή έρχεται μεταξύ δεκεμβρίου και ιανουαρίου, με το Διεθνές Δικαστήριο να αναγνωρίζει την εύλογη κατηγορία της γενοκτονίας. Έπειτα οι βομβιστικές επιθέσεις στη Ράφα, μετά οι επιθέσεις στα νοσοκομεία, μετά οι εικόνες που ούτε καν ο ενσωματωμένος τύπος δεν καταφέρνει πλέον να φιλτράρει.
Και μετά, ναι, κάτι ραγίζει. Αλλά όχι από οίκτο. Για στρατηγική. Για να αποφύγουν να τους θυμούνται μεταξύ εκείνων που γνώριζαν και παρέμειναν σιωπηλοί. Εν τω μεταξύ, στη Γάζα, οι αριθμοί αυξάνονται.
Περισσότεροι από 50.000 θάνατοι μέχρι τον μάιο του 2025. Κυρίως γυναίκες και παιδιά. Πείνα, δίψα, ανοιχτές πληγές. Και ανάμεσά τους, περισσότεροι από 85 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν υπό τα ισραηλινά πυρά. 124 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν παγκοσμίως το 2024, 85 από αυτούς από ισραηλινά πυρά κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Γάζα και τον Λίβανο.
ΤΟ 70% ΤΩΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΩΝ πολεμικών δημοσιογράφων ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ. Πόλεμος εναντίον των μαρτύρων. Μια λογοκρισία που σκοτώνει. Και μετά ακόμη και ο Τύπος επαναστατεί. Ακόμα και εκείνοι που παρέμειναν σιωπηλοί από φόβο τώρα μιλούν για να μην τους λιντσάρει η ιστορία.
Στη γλώσσα των ειδησεογραφικών αιθουσών, η γενοκτονία καθίσταται εύλογη. Μετά πιθανή. Ύστερα αληθινή. Όχι επειδή υπήρξε κάποια αποκάλυψη. Αλλά γιατί έχει διαταραχθεί η ισορροπία της συναίνεσης.
Διότι οι αναγνώστες αλλάζουν γνώμη. Επειδή οι διαδηλωτές έχουν γίνει πάρα πολλοί. Επειδή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κατακόρυφη πτώση της εμπιστοσύνης. Επειδή η εκδοτική αγορά δεν συγχωρεί όσους μένουν πίσω.
Ονομάζεται φαινόμενο αντίσταση, αλλά δεν είναι στις εφημερίδες. Είναι στα σώματα που αντιστάθηκαν νωρίτερα. Στα κατειλημμένα πανεπιστήμια. Στους δημοσιογράφους που απολύθηκαν.
Στους νέους ανθρώπους που έχασαν τα πάντα επειδή είπαν την αλήθεια όταν δεν τους βόλευε. Αυτοί είναι η πραγματική αντίσταση. Οι εφημερίδες έρχονται αργότερα, μετά. Όταν είναι χρήσιμο. Όταν είναι ήδη αργά.
14 Mαΐου 2025 –
Μιχάλης ‘Μίκε’ Μαυρόπουλος contropiano.org
